عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Number
۱۰-۲۲۲۸۴
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
تنکلوشای بابلی (ترجمه...)
General Material Designation
[نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ ترجمه صور الدرج تنکلوشای بابلی است
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۱۴۵ پ - ۱۶۷ پ.
Dimensions
؛ خشتی. ۵/ ۱۴*۲۰ سم. ۱۶۷گ. ۱۷ و ۱۹س.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
3
Text of Note
الحمد لله رب العالمین و الصلوه و السلام...اما بعد بر رای ارباب خرد پوشیده نماند که فرمان خداوند جهان پادشاه مشرق و مغرب خلد الله سلطانه رسید به کمترین بندگان تا کتاب تنکلوشای بابلی را مطالعه کند... .
Text of Note
...درجه سی‌ام از برج حوت هر که بر این درجه زاید پابهاش کار کند...و مال او وارثان ببرند تمام شد. این کتاب چنانکه وعده کرده بودیم.
Text of Note
قد وقع الفراغ من کتابه...لسید الحکماء والاذکیاء فی یوم الثلثاء من شهر جمادی الاخری سنه ۱۰۸۲.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات جلد:
Text of Note
گ ۱۴۵ پ تا آخر به خط نستعلیق نو و تازه‌نویس است.
Text of Note
گ ۱۴۵ پ تا آخر به خط نستعلیق نو و تازه‌نویس است.
PROVENANCE NOTE
1
Text of Note
این دفتر متعلق به کتابخانه مرحوم آقا علی مدرس بوده و مهر وی و فرزندش آقا حسن بر پشت نخستین برگ دفتر موجود است.
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
مربوط به عنوان: نالینو تلفظ صحیح این کلمه را، تینکلوس یا تینکروس (هر دو تعریب توکروس) می‌تواند و معتقد است که تلفظ تنکلوشا مانند ارمیساو برهمانیا و انوحا و دیگر نام‌های دروغین است که ابن وحشیه (یا خود ابوطالب زیات) آن را در کتاب الفلاحه النبطیه و این کتاب ساخته تا آنها را واژه‌های آرامی نشان دهد.
Text of Note
سخن نالینو و استدلال او بر اتحاد تینکلوس که ابومعشر بلخی عقائد احکامیان ایرانی را از او نقل کرده باتو کروس یونانی که در نیمه 2 قرن 1م. می‌زیسته جای خدشه و ایراد نیست، زیرا اسنادی که به زبان یونانی از اصل کتاب توکروس به دست آمده با فصلی که ابومعشر از کتاب تنکلوشا نقل کرده به وسیله «بل» خاورشناس مطابقت داده و ثابت شده است این تنکلوشا همان توکروس است. مینورسکی در رساله خود در شرح قصیده خاقانی نیز این عقیده را از روولسن یکی از دانشمندان قرن 6م. نقل کرده است و لکن سخنان نالینو درباره کتابی که به نام صور درج و منسوب به تنکلوشای بابلی است و علامه تقی‌زاده آن را درگاه شماری آورده‌اند جای تامل است. نظرات نالینو درباره متن عربی این کتاب به طور خلاصه این است.
Text of Note
الف. این کتاب به خاطر مطالب عجیب و غریب و نادرست و بدون اساس که دارد نمی‌تواند از توکروس باشد که دانشمندی است ستاره شناس.
Text of Note
ب. مطالب این کتاب با آنچه ابومعشر از تینکلوس نقل کرده متفاوت است.
Text of Note
ج. این کتاب ساخته دست ابوبکر ابن وحشیه (احمد بن علی -۲۹۶ق) که ابوطالب زیات (قرن ۴ق) نقل کرده یا خود ساخته دست ابوطالب زیات است و او برای دوری از اتهام داشتن احساس ضد عربی آن را به شخصیت ساختگی و دروغین ابن وحشیه نسبت کرده است؟ مدرک سخن اخیر نالینو مقدمه الفلاحه النبطیه است (و به نقل علامه تقی‌زاده در صدر نسخه‌ای از متن عربی که در تهران است نوشته شده من کلام ابن وحشیه). بحث درباره این متن عربی که ساخته کیست و در چه زمان است را با جای دیگر می‌گذاریم و در اینجا تنها درباره ترجمه فارسی آن سخن می‌گوئیم: از این ترجمه فارسی دری در هیچ جا یادی نیافتم جز اینکه نالینو در ضمن سخن خود درباره متن عربی، از یک نسخه ترجمه فارسی «کتاب صور تنکلوشا» یاد کرده که در پایان آن نسخه نویسنده‌ای ناشناس چنین نوشته «در تاریخ تبری نبشته‌اند که این کتاب هشتاد سال بیشتر از هجرت نبوی نوشته شده». به نوشته نالینو شولسن با اعتماد به این نوشته معتقد شده که این کتاب در ۸۰ سال بیش از هجرت و در عهد شاهنشاهی انوشیروان به پهلوی ترجمه شده. نالینو تعریف نسخه ترجمه فارسی مزبور را از شولسن نقل نکرده و توضیحی نداده و بوریسو (ژورنال آسیانیک فرانسه سال ۱۹۲۵م، ج ۲۲۶ مقاله A.Borissov با عنوان: Letainkalucha Sur) نیز که به این نسخه اشاره کرده و توضیح کافی ندارد.
Text of Note
نوشته مزبور هر چند از ناشناس است اما پیدا است کهنه است و نیز معلوم است مقصود از فارسی در آن نوشته، پهلوی (پارسیک) است و شولسن نیز چنین فهمیده و در هر حال در مقدمه این ترجمه فارسی از ابن وحشیه یا زیات یاد نشده و اصلا در مقدمه سخنی مشابه سخنان منقول از مقدمه «فلاحت نبط» یافت نمی‌شود. ارتباط درجات فلک و صور طالع در آنها با زندگی و روان مردم و نیز سر ساختن طلسمات، با بیانی دقیق و عمیق باز گفته شده و جای برای استبعادات نالینو باقی نمی‌گذارد.
Text of Note
روان مردمی از جمله جواهر روحانی است و او را مناسبت و علاقت تمام هست با نفوس افلاک و کواکب و هم‌چنانکه نفس فلکی را اثر است در کائنات، نفس انسانی را نیز اثر باشد و خاص که نفس قوی و بشهوات طبیعی آلوده نباشد.
Text of Note
(امام فخر رازی در کتاب ۸ از المطالب العالیه در باب تنکلوشا و ارتباط این علم با سحر و طلسمات به تفصیل سخن گفته است). شیوه نثر کتاب و مقدمه آن کهن است و در آن لغات کهنه فارسی به کار رفته. نمونه متن آن در ذیل ش ۲۵۲ خویی نقل شده و در اینجا نمونه‌ای از واژه‌های کهن فارسی آن نقل می‌گردد: بزع = وزغ نیلوبر نستوه
Text of Note
خشکبار بابزن خوشک
Text of Note
سیباج خنور جن = چون
Text of Note
بی فرمان پرماه تکل
Text of Note
نک: مجله معهد المخطوطات، ۳/ ۶۰؛ علم الفلک نالینو، ۱۹۶- ۲۱۰؛ گاه‌شماری از تقی‌زاده، ۳۱۷- ۳۱۹؛ سفینه راغب، فهرست آصفیه، ج ۲/ ۶۱؛ سبک‌شناسی بهار، ۱/ ۱۸؛ دانشگاه،ش ۲۱۹۳ و ۴/ ۴۰۹۶؛ بادلیان، اته، ۹۴۴؛ برلین اهلورث، ش ۴۲۵۴ و ۵۸۹۵؛ پرح، ش ۱۱/ ۳۰۳؛ جامع شاهی، (ش ۶۴۵۹) فهرست مجلس ج ۹ چاپ اول ص ۹۵۷- ۹۵۵.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۵۸۶- ۲۵۸۷.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
در طلسمات.
Text of Note
نسخه‌ای از آن در کتابخانه به ش ۲۵۲ خوئی هست جز این که کتاب حاضر مختصرتر از آن نسخه است.
BOUND WITH
Title
شرح هیاکل النور
Author
/ از: غیاث‌الدین منصور دشتکی
Bibliographic Record Identifier
۱۰۳۶۴۵۸
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۱۸۹۱
/
۲
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20121029
MF
87856
a
Y
