این کتاب در چاپ نخستین این فهرست با نام حدسی وقوف و فوائد یاد شده است. نک: فهرست حاضر، ش ۲/ ۸۱۵.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
آغاز نسخه حاضر: بسمله این فقیر حیران حسین بن محمد وقاه الله کید الشیطان میگوید که چون خواستم که این فوائد را ختم کرده شروع در بیان وقوف و ذکر آیات نماید چه مقصود خود آنهااند مردی که در طریق محبت فرد و در طبق اخلاص همچون ورد در دامنم آویخت که چون بعضی را از فوائد که نه از مقاصد کتاب است نوشتی وظیفه آن که از بهر خاطر من اختلاف اهل عدد که خود تعلق بمقاصد دارد بیان کنی... پس... واجب دید التماس او را مبذول داشتن پس گفتمش که ای حبیب لبیب ترا دانستن چند مقدمه ضرورت است... بدان که اسم آیه را که بر چند حرف از حروف قرآنی اطلاق میکنند... (و پس از مقدمه) اکنون وقت آنست که در بیان ملتمست شروع نمایم و بگویم که سوره فاتحه الکتاب هفت آیه است باتفاق اهل عدد...
Text of Note
... فصل بدان که شیخ علم الدین سخاوی در کتاب جمال القراء و کمال الاقراء صورت عبارتی دارد که اشارت بدین معنی میکند... و همچنین شیخ مذکور... گفته که حروف قرآن را شمردیم و مجموعه آنها سیصد و بیست یک هزار حرف است و تعداد کلماتش هفتاد هزار کلمه است. تمت هذه الوقوف و القواعد... علی ید الحقیر المحتاج منوچهر الفارسی... فی تاریخ... سنه اربع و تسعتین بعد الف. پیش از آغاز این رساله فقراتی به خط همین کاتب از کنز اللطائف نقل شده که در مقدمه همین رساله دیده میشود و نیز بخشهایی از شرح شاطبیه حافظ طاهر اصفهانی (حائری).
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۳۵۸-۱۳۶۰.
Name of source
نک: ذریعه، ۱۶: ۳۶۵ و ۱۸: ۱۶۳ و فهرست حاضر: ذیل ش ۸۱۹.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
(در نسخه ما) و از حسین بن عثمان (در نسخه خوانساری که صاحب ذریعه دیدهاند). کتاب کنز اللطائف در ذریعه چنین توصیف شده: در آن وقوف سجاوندی و عدد آیات و تجوید و اختلاف قرائات است و در اواخر آن آمده: «چنین گوید این فقیرک حیران حسین بن عثمان...» بنابر نوشته صاحب ذریعه (که نسخه را دیدهاند و نشانیهایی از آن یاد کردهاند) نسخه حاضر اواخر کتاب کنز اللطائف است و این با مضمون سخن مولف در آغاز نسخه حاضر مطابقت ندارد و در هر حال قسمت اصلی مندرجات در نسخه حاضر شناختن فواصل آیات است با مقدمهای از مولف در بیان پارهای از نکات و اصطلاحات مانند تعریف آیه و اسامی علماء قرائت و تقسیم آیات به مکی و مدنی (شناختن فواصل آیات به این صورت که یکی از شعب علم قرائت قرآن است و با آشنا شدن با این رشته میتوان دریافت که در هر سوره مقاطع آیات آن چه حروف است و تعداد آن چیست و اختلاف در کجا است. حروف مقاطع را فواصل گویند). اینک برای نمونه سطوری از کتاب نقل میشود: «سوره آل عمران دویست آیت است مگر در نزد شامی که او صد و نود و نه آیه میگیرد و اختلاف در هفت آیه است... و فواصل این سوره بر نه حرفند هر همزه و باء موحده و بر دال و راء وط از مهملات و ق و لا و م و ن اما همزه «فی الارض و لا فی السماء...» و همچنین پس از نام هر یک از سورهها (به ترتیب) نخست تعداد آیات و موارد اختلاف و سپس «فواصل» با شیوهای خاص بیان میشود. در ریاض العلماء (و به نقل از او در اعیان الشیعه) از حسین بن محمد مقری مولف کتاب نزهه الاشراف به فارسی در آداب و سنن و اخبار، یاد شده و نیز آمده که «مولی محمدحسین اردبیلی در مولفات خویش از او یاد میکند و گویا از علماء عهد صفویه است» (اعیان الشیعه ۲۷/ ۲۴۵۷ و ریاض العلماء نسخه خطی) در ذریعه کتاب فواصل الآیات مع ذکر الخلافات فی تعیین الآیات و عددها سوره الی آخر القرآن تالیف حسین بن محمد و نیز از نسخه آن که مورخ ۱۰۶۱ق. و متعلق به کتابخانه حاج علی محمد نجف آبادی است یاد شده و نسخهای از کتاب کنز اللطائف در فهرست خدیویه معرفی شده.