GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
1
2
Text of Note
رساله: بسمله الحمد لله المتفضل بالخلق و الانشاء... فقد سالنی بعض الاصحاب... بیان الوجه و العله فی خلق الکافر... .
Text of Note
آغاز نسخه موجود: فی ذکر العلل و الوجوه فی خلق الکافر التی ظهرت لنا فان الحکم الخفیه التی لم نطلع علیها فی افعال الله سبحانه کثیره جدا کما بیننا و و من الکتاب و السنه... .
Text of Note
... تمت الرساله بحمد الله علی ید مولفها العبد محمد بن حسن الحر العاملی... فی اواخر شهر صفر سبعین بعد الالف من نصره علی مشرفها السلام.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
شکسته نستعلیق.
Text of Note
عنوانها بیشتر به شنگرف و کلمات و سطور متناوب و پیوسته است.
Text of Note
اصفهانی نخودی رنگ.
Text of Note
تیماجی قهوهای رنگ.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
شامل ۸ رساله از شیخ حر عاملی و شیخ علی کرکی. کاتب در ذیل همه رسالهها به تاریخ (۱۱۱۱ق.) را تکرار و در پایان دفتر نام خود را نیز رقم کرده است.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه ۴۱۵۵-۴۱۵۹.
Name of source
نک: ذریعه، ۷/ ۲۴۶؛ امل الامل چاپ بغداد به تحقیق سید احمد حسینی، ۱/ ۱۴۶.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
این رساله شامل ۱۲ فصل و خاتمه است.
Text of Note
فصل اول. در توجیه خلق کافر (نخست دلیلی اجمالی و کلی و پس از آن ۱۲ دلیل دیگر که او خود ساخته است را یاد میکند).
Text of Note
فصل دوم. اخباری چند که دلائل مزکور در فصل اول را تایید میکند (شامل ۱۲ دسته از اخبار).
Text of Note
فصل سوم. ابطال جبر و اثبات اختیار.
Text of Note
مولف در این فصل، نخست ۵ مسلک درباره افعال عباد نقل و سپس دوازده دلیل بر ابطال جبر یاد کند و گوید ادله ابطال جبر اضعاف اضعاف این مذکورات است.
Text of Note
فصل چهارم. ادله جبریان (پنج دلیل یاد کرده).
Text of Note
فصل پنجم. پاسخ و شبهات و دلائل جبریان. در این فصل از کتاب الموازنه تصنیف بعض اهل عدل یاد کند و گوید. (در آن کتاب آیات جبر و آیات عدل گردآوری و نشان داده شده که آیات دال بر عدل هفتاد برابر بیش از آیاتی است که ظهور در جبر دارد).
Text of Note
فصل ششم. دوازده حدیث در ابطال جبر و تفویض.
Text of Note
فصل هفتم. دوازده حدیث در اثبات قدره و اختیار عباد - علاوه بر احادیث مذکور در فصل ۶.
Text of Note
فصل هشتم. احادیث طینه. وی احادیث طینه را به دوازده طریق نقل و تاویل و توجیه کرده است.
Text of Note
فصل نهم. توضیح و تاویل اخبار طینه که موهم جبرند بر وجهی اجمالی.
Text of Note
فصل دهم. تاویل اخبار مذکور به تفصیل.
Text of Note
فصل یازدهم. تاویل مستیا و تفسیر و اراده متعلق افعال مکلفی که در اخبار بسیار آمده و فصل و تاویل دوازده حدیث در این باب.
Text of Note
فصل دوازدهم. در توجیه قضا و قدر متعلق به سعادت و شقاوه و خیر و شر و نقل و تفسیر دوازده حدث در این باب.
Text of Note
خاتمه. در فصل احادیث از بخش در قضا و قدر.
Text of Note
شیخ حر در این خاتمه نیز (مانند بیشتر فصلها) دوازده حدیث یاد کرده است و در تتمه خاتمه، رساله اثبات منزله بین المنزلین و رد بر اهل جبرذ و تفویض منسوب به حضرت هادی (ع) را که صاحب تحف العقول و طبرسی در احتجاح نقل کردهاند بتمامها آورده و در پایان آن درباره علت اختلاف مضامین احادیث، چنین گوید:
Text of Note
«انتهی کلامه (ص) و الکتاب المنقوله منه هذه الرساله لا یخلو عن سقم و ما اشتملت علیه من بعض العبارات التی هی غیر معهوده فی هذا الزمان له نظائر کثیره فی الاحادیث و ذلک اما لتفسیر بعض النساخ عن سهوا و اشتباه او لان المقام کان یقتضی ذلک و فهم السامعین کان یوجبه و کانوا یستحسونه و یقبلونه خاصه او غیر ذلک... و لذلک تری فی الاحادیث تفاوتا عظیما شفی العبارات لانهم کانوا یکلمون الناس علی قدر عقولهم و مبلغ افهالهم...».
Text of Note
نام این کتاب در برخی از نسخهها و مدارک خلق الکافر ثبت گردیده و شیخ حر عاملی خود در امل الآمل از این رساله به نام رساله فی خلق الکافر و ما یناسبه یاد کرده است و چنین پیداست که تالیف این رساله را (به درخواست یاران) در توجیه خلق کافر آغاز کرده و سخن را به مناسبت به مسئله جبر و تفویض کشانیده.
Text of Note
نسخه حاضر فاقد دیباچه و اندکی در فصل است.
ALSO BOUND WITH THIS VOLUME
Title
کشف التعمیه عن وجه التسمیه
Title
نزهه الاسماع
Title
التنبیه بالمعلوم من البرهان فی تنزیه المعصوم عن السهو و النسیان