عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Number
۱۰-۱۸۲۰۴
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
کیهان شناخت
General Material Designation
[نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ از: عین‌الزمان ابوعلی حسن بن علی قطان مروزی (اوائل قرن۶ق.)
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Date of Publication, Distribution, etc.
تاریخ کتابت نسخه اصل: ۵۸۶ق. تو تاریخ نقل این نسخه: ۱۳۴۷ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
رحلی. ۱۸*۲۸/۵سم. ۶۷گ. ۱۶س.
GENERAL NOTES
Text of Note
تایخ تالیف: از ۴۹۸ق تا ۵۰۰ق.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
Text of Note
سپاس آفریدکار را کی هرج آفرید درست و خوب آفرید و ستایش آن کردکار را کی هرج کرد بسنده و بسندیده کرد. داننده بیذا و نهان سازنده کار هر دو جهان.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
در سبب تالیف چنین گوید: «چون کرایش مردمان به ستاره شناختن که او را علم نجوم گویند پیوسته دیدم و دلها در وی بسته دیدم و کتابهایی که استادان این دانش ساخته‌اند از بهر نوآموزان که آنها را مدخل خوانند بسیار دیذم لختی دراز و زیادت از آن که فهم نوآموزان دریابد و لختی کوتاه و کم از آن که بسنده باشد این چند سخن فراز آوردم کوتاه و آسان تا جون کسی خواهد که از این هنر بهره گیرد این مایه را آسان تواند دریافتن».
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
Text of Note
نسخ.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
پشت صفحه اول این عبارات مرقوم است: «کتاب کیهان شناخت لخزانه کتب الامیر الاسفهسالار الاجل الکبیر العالم العادل الموید المظفر المنصور حسام‌الدوله و الدین رکن‌الاسلام و المسلمین... الملوک و السلاطین سید الامراء ابی‌الحسن علی بن عمربن علی اطال الله بقاه».
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۱۰۲-۱۱۰۳.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
کیهان شناخت مشتمل بر سه فصل است، فصل اول در بیان احوال عالم علوی، فصل دوم در بیان عالم سفلی، فصل سوم در گذشتن روزگار، فصل اول بدین گونه نگارش یافته: «آسمان که او را سبهر کویند و به تازی سما کویند و منجمان فلک کویند نه است هفت از این جمله مر هفت کوکب را هر یکی یک سیاره را و این هفت سیاره را کواکب سیاره کویند و آسمان نخستین که به زمین نزدیک‌ترست ماه راست و دوم عطارد را و سیم زهره را و جهارم آفتاب را و بنجم مریخ را و ششم مشتری را و هفتم زحل را بر این ترتیب هر ستاره‌ای اندر فلک خویش باشذ هیج کوکب به فلک دیکر کوکب نشود نه فرود و نه زبر و نام این ستارکان ببارسی جنین کویند ماه تیر ناهید هور بهرام برجیس کیوان و نیز هورا خور و خرشید کویند و برجیس را هرمزد و اورمزد کویند... و زبر این آسمان‌ها گفتیم آسمانی دیگر است که آن را فلک کواکب ثابته خوانند یعنی که بروی ستارکانی‌اند کزان رو و این آن ستارکانند که هر شبی که آفتاب فرو شود ایشان را بتوان دیذن و ایشان از این آسمان هشتم تا بندکی ز بر هر هفت آسمان است وعدد ایشان بسیار است و لکن چون متمدمان خواستند که ایشان را شمار کنند از ایشان صورتها انکیختند جون کوسفند و کاو و شیر و کژدم و ماهی و مانند اینها».
Text of Note
ظهیرالدین ابوالحسن بیهقی در ذیل کتاب صوان الحکمه ابوسلیمان محمدبن طاهر سجزی در ترجمه حکیم حسن قطان چنین می‌نویسد: کان من تلامذه ابی‌العباس اللوکری و کان طبیبا حکیما مهندسا له طبع فی الشعر و له تصانیف منها کیهان شناخت فی الهیئه.
Text of Note
جلال‌الدین سیوطی در بغیه الوعاه فی طبقات اللغویین و النحاه بدین‌گونه آورده: «حسن بن علی بن محمدبن ابراهیم بن احمد قطان مروزی کنیتش ابوعلی و اهل بخاراست، یاقوت گوید مردی فاضل و در لغت و ادب و طب و علوم متروکه پیشینیان دانا بود، رویت آنان را یاری کردی و به طریقت سابقین راغب بوده، پیری جهان دیده از هرگونه دانش‌ها بهره‌مند و بر تمایل به علوم شرعیه متظاهر، او را دکه بود که تطبب را در آن نشستی و از تندخویی مردم را بیازردی و اکر در مداواه علتی پرسشی رفتی پرسنده را ناسزا کفتی، ولادتش به سال ۴۶۵ در مرو بود، هنگام استیلاء غز بر مرو گرفتار گشت، غزان را در آنحال دشنام می‌گفت و آنان خاک بر دهانش همی ریختند، در رجب ۵۴۸ درگذشت.
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۲۰۲
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20120819
MF
87856
a
Y
