GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
3
Text of Note
الحمد لله رافع درجات العالمین و مرجح میزانهم... اما بعد فانی ارید ان اذکر اصل شبهه القائلین بوحده الوجود الذی هو مبنی لسائر شبههم و ابین موضع اشتباههم... .
Text of Note
... و هو خلاف المفروض مع انه یلزم الترک فی الاول و باقی الالفاظ و العبارات غیر محتاج الی التفسیر.
Text of Note
همه دفتر حاضر به خط او است، «تمت الرساله فی توحید واجب الوجود و ابطال وحده الوجود «لاستاد الفاضل الکامل... علامه العلمائی و افضل الفضلائی مجتهد الزمانی مولینا محمد سعید مدالله ظله السامی علی ید الضعیف... علی محمد بن قربانعلی خوانساری فی عصر یوم الاثنین السابع عشر شهر ذیقعده الحرام سنه ۱۲۳۲.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مولف شرح توحید صدوق و معاصر شاه عباس دوم. وی در این رساله، کوشیده است مذهب وحدت وجود صوفیان و دیگر آراء آنان را که مبنی بر وحده وجود است باطل سازد.
Text of Note
از شبهه «منسوب به ابن کمونه در توحید» یاد کند و گوید: «دوانی و دیگر قائلان به وحده وجود، پنداشتهاند شبهه ابن کمونه، جز بر اساس وحده وجود پاسخ دادنی نیست» آنگاه پس از نقل متن شبهه به بیان پاسخهایی پرداخته که براساس وحده وجود ساخته نشده.
Text of Note
قاضی سعید در پایان این رساله، حدیث مناظره امام جعفر صادق (ع) را با زندیق که بخشی از آن درباره حدوث عالم و اثبات آفریدگار است (حدیث فرجه) نقل و شرح کرده. قاضی از پاسخهای امام صادق (ع) به زندیق، سه برهان بر اثبات توحید استخراج کرده، و همین سخن قاضی سعید است که فیض کاشانی، در وافی (در شرح این حدیث) به نقل «از قاضی سعید در شرح توحید» آورده است. در مجلد ۹ فهرست کتابخانه مجلس چند شرح بر این حدیث با نام (شرح حدیث فرجه) و از آن جمله شرح مولی خلیل بن محمدزمان قزوینی شناختیم.
Text of Note
صاحب ذریعه، نسخهای از این رساله توحید را در کتابخانه تقوی (تهران) دیده و از آن یاد کردهاند.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق تحریری.
Text of Note
عنوانها به شنگرف است.
Text of Note
فرنگی.
Text of Note
مقوایی قهوهای با عطف از تیماج قرمز.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
این دفتر شامل سه رساله است که کاتب در ذیل هریک از آنها رقم دارد و رقم ذیل شماره یکم دارای اشکالی است که در حاشیه ص ۴۳۷ بدان اشاره گردید. اغلاط فراوان در رساله هست. روی ص ۱۰۴ (فاصله بین شمارههای ۲ و ۳) ابیاتی به عربی از ابوالفتح بستی، به نقل از کشکول شیخ بهائی با قلم نستعلیق جواد بن محمدحسن خوانساری نوشته شده است. بر پشت برگ اول دفتر چهار بیت درباره معراج پیغمبر (ص) از اسماعیل متخلص به صائب تبریزی به خط خود او و به تاریخ ۱۳۲۳ق. دیده میشود.
Text of Note
چهار بیت این است:
Text of Note
شب معراج احمد مختار/ از قیودات جسم و جان وارست
Text of Note
از خودی در گذشت و ز جام/ «نحن فیها هو» شده سرمست
Text of Note
رفت در بارگاه «او ادنی»/ همچو رحمان به فوق عرش نشست