عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Number
۱۰-۹۳۷۶
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
[بلاغت]
General Material Designation
[ نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ محمود بن محمد بن احمد قندزی (زنده در ۸۲۱ق.)
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Date of Publication, Distribution, etc.
تاریخ کتابت: سده ۹هـ.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
چهار، ۳۲۸، چهار برگ، ۵/۱۱*۴/۲۱سم، ۱۱س، ۵/۵*۱۳سم.
GENERAL NOTES
Text of Note
احتمال دارد این نسخه، نسخه اصل باشد.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
آغاز موجود: بالشنجرف لیکون فهرست الکتاب عند المطالعه. شعر:
Text of Note
منگر کی تمام او در بهرست/ بنگر که دو بهر او دو بحرست.
Text of Note
و انا اسال الله النفع لجاهد و النقع لجاحدیه و بعون الله استعین و هو نعم المولی و المعین. [البح]ر الاول فی المحاسن. بدانک قائل اشعار و راوی اوصاف را می‌باید تا در صنعت لفظ و جودت معنی بشتابد و از فصاحت و بلاغت و سلاست و جزالت دریابد و همه به ارتفاع سخن مقصور دارد و از معایب آن کی موجب انحطاطست امتناع آورد.
Text of Note
انجام موجود: هیهات لا یاتی الزمان بمثله/ ان الزمان بمثله لبخیل
Text of Note
و قال ابوالطیب: شعر: اعدی الزمان سخاوه فسخا به.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
نویسنده در برگ ۱۶۵ر و پ در توضیح صنعت «اطراد» نام خودش را آورده است: اطراد و آن آوردن اسما ممدوح یا غیر ممدوحست و آبا او بر ترتیب ولادت چنانچ با سهولت و روانی همچو آب جاری باشد... مثال دیگر: امیرمحمد شاه قندزی برای من از قندز در سال احدی عشرین و ثمانمایه (در دهلی) قصیده‌ای ارسال فرموده اولش این است. شعر: آن کو به جاه چون پدر و چون جد آمدست/ محمود بن محمد بن احمد آمدست.
Text of Note
و من نیز برای او قصیده‌ای فرستادم مطلعش این است. شعر: دهان جود و سخاوت سپهر عز و علا/ محمد بن حمید بن احمد بن علا.
Text of Note
در جاهای دیگر کتاب هم اشعاری از قندزی نقل شده است: برگهای ۱۷۰ر، ۲۶۳ر و پ، ۲۶۴ر و پ. در برگ ۲۱۴ر غزلی از قندزی نقل شده که بیت آخر آن چنین است: دانم که ز قند تو برین گونه سمر گشت/ ور نی ز کجا قندزی و هند و سمرقند در حاشیه برگ ۲۵۰پ نیز یک بیت از خودش با عنوان من گویم نقل کرده است.
Text of Note
و گفته: و نیز معماهایی دارم که از آن دوگان نام و بیشتر از آن می‌خیزد و ابیات مهمل و مبهم نگشته و در گمان من این است که شاید کسی دیگر برین نوع نگفته باشد لعدم اسماع (۲۴۷ر - ۲۴۷پ)
Text of Note
از نام کتاب و مولف در منابع دیگر اطلاعی به دست نیاوردم و به نظر می‌رسد نسخه منحصر باشد.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نسخ آمیخته به تعلیق.
Text of Note
عناوین و نشانیها شنگرف و زنگار.
Text of Note
هر عنوانی که به شنگرف نوشته شده با قلم زنگار حرکت‌گذاری شده است و هر عنوانی که با زنگار حرکت‌گذاری شده با قلم شنگرف.
Text of Note
برخی از کلمات حرکت‌گذاری شده است.
Text of Note
در پایان همه یادداشتهای افزوده شده دایره کوچک شنگرف رنگی که نقطه‌ای در وسط دارد کشیده شده است.
Text of Note
حنایی آهار مهره نازک.
Text of Note
تماج مشکی مجدول، یک لا. قطر: ۴/۳.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
2
Text of Note
در برگ پیش از شروع کتاب این یادداشتها آمده است: گفته‌ای از شیخ الاسلام انصاری، کیفیت احتضار از قول محقق، روایتی از پیامبر(ص)، کراهت بول در آب، معمای کلمه اجنه، معنای آیه ان الله لا یحب المسرفین.
Text of Note
در دو برگ هم در پایان نسخه یادداشتهای پراکنده‌ای بدین صورت آمده است: دو حدیث پزشکی در درمان تب از امام صادق(ع) و امام رضا(ع)، چند دعا و حرز برای حاجات مختلف، روایتی از پیامبر(ص)، فایدهای منطقی، معنای کلمه قرآن و عمر.
Text of Note
با حاشیه‌نویسی فراوان به عربی و فارسی با خطی کهن نزدیک به زمان کتابت نسخه.
Text of Note
شعرها در هامش تقطیع شده است.
PROVENANCE NOTE
1
Text of Note
خریداری از باقر ترقی در اسفند ۱۳۴۵ش.
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
با شواهد فارسی و عربی فراوان. در نسخه این عناوین و مطالب دیده می‌شود:
Text of Note
البحر الاول: فی المحاسن: فصاحت. بلاغت. سلاست. جزالت. تشبیه. الحقیقه و المجاز. استعارات. تمثیل. الکنایه. تعریض. تلویح. اطباق. القول فی علم البدیع. وجوه معنوی. مطابقه(تضاد و طباق و تطبیق). تذبیح. تناسب. لزوم ما یلزم. تشابه الاطراف. ایهام تناسب. مشاکله. ارصاد. عکس و تبدیل.
Text of Note
رجوع. توریه. استخدام. لف و نشر. جمع و تفریق و تقسیم. مبالغه. مذهب کلامی. حسن تعلیل. تاکید المدح بما یشبه الذم. تاکید الذم بما یشبه المدح. استتباع. ادماج.محتمل الضدین. تجاهل العارف. تعجب. اطراد. قول به موجب. توفیر الدواعی. التفات. سوال. ترجمه اللفظ. تفسیر. تحمیل واقعه.
Text of Note
ذو‌المعنیین. ذو‌الوجهین. محسنات لفظیه. تجنیس. رد‌العجز علی‌الصدر. سجع. قافیه. موشح. اعنات. ردیف. براعت استهلال. اعتراض الکلام من قبل التمام. تنسیق الصفات. سیاقه الاعداد. ایراد المعطوفات. ارسال الامثال. امتناع. سهل ممتنع. مستزاد. مسمط. مصغر. ترجیع. لغز. معما. ملمع. متلون.
Text of Note
مثلث. بساط. مربع. مدور. مسلسل. النظم و النثر معا. مشجر. شعر اندر شعر. مجزو. متفرع. استدراک. مسطح. مجسم. مصرع. مصور. طرح. مقطع. موصل. متحلی. عاطل. خیفا. رقطا. حسن المطلع. حسن المختم. حسن تخلص. حسن طلب. حامل موقوف. مفتح. مفلق. مخلی.
Text of Note
البحر الثانی: فی بیان المعایب: تنافر. غرابت. مخالفت قیاس. کراهت در سمع. ضعف تالیف. تعقید. کثرت تکرار. تتابع اضافات. فک اضافه. حشو و تطویل. افراط. انقطاع. اخلال. اسقاط. تشبیه. اقوا. اظهار. ایطا. تحریک ساکن. تسکین متحرک. تشدید مخفف. تخفیف مشدد. توصیف. اکفا. شایگان. سرقت و اخذ.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۴۳-۴۶.
Name of source
در فهرست مختصر مجلس، ص ۴۹ نام کتاب را اساس الفضل نوشته‌اند. از آن‌جا که در منزوی، ج ۳، ص ۲۱۲۴ کتاب مجهول المولفی با همین تبویب در علم بلاغت معرفی شده این اشتباه رخ داده است. اما از دقت در مشترک پاکستان، ج ۱۳، ص ۲۴۱۲-۲۴۱۳ و ۲۷۷۸ مشخص می‌شود این اساس الفضل تالیف فرد ناشناسی از روزگار محمدشاه تیموری (۱۱۳۱-۱۱۶۰ق.) است و نمی‌تواند نسخه ما باشد.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
کتاب مفصلی درباره فنون ثلاثه بلاغت و معایب کلام از سده ۹هـ. تنظیم شده در دو بحر: البحر الاول: فی المحاسن (۱ر) و البحر الثانی: فی بیان المعایب (۲۸۳پ).
Text of Note
کتاب تاثیر زیادی از تلخیص المفتاح محمد بن عبدالرحمن بن عمر خطیب دمشق(۷۳۹ق) پذیرفته و در موارد متعددی هم از آن یاد کرده است. (برای نمونه برگهای ۳۹پ، ۹۰ر، ۹۳ر، ۹۶ر، ۱۲۱پ و ۲۰۲ر و...)
Text of Note
علاوه بر او از این کسان هم یاد شده است: سکاکی، زمخشری، حریری، کافی، الشارع العلامه و العالم المحقق سعدالدین تفتازانی، بساطی، مولینا الامام معین‌الدین العمرانی (۹۳پ - ۹۶ر)، مولینا مغیث‌الدین هانسوی (۲۵۰پ، ۲۹۳ر)، رشیدی (۱۲۷پ - ۱۳۶پ، ۲۷۹ر)، شمس، الانصاری، شیخ عبدالله، ابوالفرج ساوی، فردوسی، عنصری، انوری، معزی، نظامی، خاقانی، ثنائی، سعدی، سلمان، فرخی، خجندی، ملک الشرق شهید(۲۳۱پ)، وطواط، ظهیر فاریابی، بساطی، رودکی (۳۰۳ر) و جز آنها.
TOPICAL NAME USED AS SUBJECT
بلاغت
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۸۸۲۰
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20110720
ELECTRONIC LOCATION AND ACCESS
Date and Hour of Consultation and Access
14-00079.pdf
MF
130960
Y (بله)
