در غالب نسخهها تاریخ پایان تالیف ۷ جمادیالثانی ۱۰۹۷ق نوشته شده اما این تاریخ در نسخه ما اوایل شعبان ۱۰۸۹ق. است.
Text of Note
کامل.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
3
Text of Note
الحمدلله الذی شرح صدورنا للاسلام و هدانا لاتباع مله خیر الانام و اجتناب نحل اراء الاقوام. (در بعضی از نسخهها آغاز کتاب متفاوت است و احتمال دارد کتاب دو تحریر داشته باشد. نسخههایی که در آستان قدس، ج ۱۱، ص ۳۷۱-۳۸۲؛ هزار و پانصد نسخه خطی، ص ۳۴۳؛ دانشگاه اصفهان، ج ۲، ص ۵۴۸-۵۵۰ و ش ۱۵۴۶۳ آستان قدس معرفی شدهاند آغازشان چنین است: «الحمدلله الذی رفع منار الهدی دلیلا علیه و نصب اعلام الحق سبیلا الیه فسجان من اوقد مصابیح الانوار فی قلوب العارفین») دو تاریخ تالیف نیز در نسخهها آمده میتواند موید دیگری بر این مطلب باشد اما برای اطمینان بیشتر باید این نسخهها را با هم مطابقت داد.
Text of Note
و این قدرت را که اثبات میکنند از برای عهد موثر نباشد دیگر عهد چه اختیاری و چه تفویضی. ختم الله علی قلوبهم و علی سمعهم و علی ابصارهم غشاوه و لهم عذاب الیم. ختم الله لمن کان السبب فی تالیف هذه الرساله بالحسنی و لنا و لجمیع المومنین و صلیالله علی خیر خلقه محمد و آله الطاهرین و سلم تسلیما کثیرا. قد وقع الفراغ من تالیفها فی اوائل شهر شعبان المعظم من شهور سنه تسع است (کذا) و ثمانین بعد الالف من الهجره.
Text of Note
و قد تم تحریر هذه الرساله فی الشهور المذکور سنه ۱۲۶۴.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مولف پیش از این تالیف، کتابی با نام معراج السالکین الی الحق و الیقین به عربی نوشته و در نظر داشته پس از سراج السالکین کتاب دیگری همراه با براهین عقلی و دلایل نقلی به نام جامع البراهین علی الحق الیقین بنویسد. (از دو کتاب دیگر مولف نسخهای به دست نیامد)
Text of Note
جای نام مولف در نسخه ما سفید مانده است. (برگ ۶۵ر)
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
رکابه نویسی:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق و شکسته.
Text of Note
عناوین و نشانیها شنگرف.
Text of Note
در رساله چهارم تعداد کمی از عناوین با قلم مشکی نوشته شده ولی جای بیشتر آنها در متن خالی مانده و به جایش در حاشیه نوشته شده است.
Text of Note
عنوان کتابها با مداد سرخ رنگ در آغاز هر کدام نوشته شده است.
Text of Note
دارد.
Text of Note
فرنگی نخودی آهار مهره، رساله اول فستقی.
Text of Note
تیماج قهوهای ضربی با ترنج و سر ترنج، جدولدار ساده گرهی، یک لا، قطر: ۸/۱.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
پایان نسخه چند نقل قول از حبیب السیر.
Text of Note
بالای بیشتر صفحات حروف «ا م ع» (کوتاه شده کلمات الله، محمد، علی) نوشته شده است.
PROVENANCE NOTE
1
Text of Note
خریداری کتابخانه پیش از سال ۱۳۲۰ش.
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
تنظیم شده در یک مقدمه و چند فصل بدون شماره و خاتمه:
Text of Note
مقدمه : باید دانست که در انسان دو قوه است علمی و عملی.
Text of Note
فصل: قوه علمی مستقل نیست در معرفت اکثر چیزها .
Text of Note
فصل: تقسیم مردم به اهل ملت و اهل نحلت.
Text of Note
فصل: چگونگی فکر مردم.
Text of Note
فصل: تقسیم اهل شرع به محدثین و متکلمین.
Text of Note
فصل: در اعتقادات امامیه.
Text of Note
فصل: اختلاف اشاعره با امامیه در اعتقادات.
Text of Note
فصل: در اعتقادات معتزله.
Text of Note
فصل: قضا و قدر.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۲۷.
Name of source
فهرستواره، ج ۷، ص ۴۷۳ و ج ۹، ص ۳۴۲؛ ذریعه، ج ۱۲، ص ۱۵۷؛ معجم التراث الکلامی، ج ۳، ص ۵۲۶؛ منزوی، ج ۲، ص ۱۱۹۰؛ «نسخه خطی سراج السالکین به خط میرزا احمد نیریزی»، حمید فرزام، در فرخنده پیام: یادگارنامه استاد غلامحسین یوسفی، مشهد، دانشگاه مشهد، ۱۳۶۰ش، ص ۳۰۲-۳۱۰؛ دانشگاه اصفهان، ج ۲، ص ۵۴۸-۵۵۰؛ مرعشی، ج ۶، ص ۲۵-۲۶ و ج ۲۷، ص ۶۸؛ سپهسالار، ج ۵، ص ۹۹؛ نشریه نسخههای خطی، ج ۱۱، ص ۹۵۰؛ تلامذه المجلسی، ص ۴۲-۴۳؛ تراثنا، ش ۳، ص ۹۶؛ مرکز احیا، ج ۸، ص ۲۶۹-۲۷۰ و ۲۸۵.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
در بیان اعتقادات شیعه بدون ذکر دلایل «اعتقادات حقه اهل حق و معتقدات باطله اهل باطل» (منظور مولف از اهل باطل «حکما و صوفیه و معتزله و اشاعره») است.