اخیرا آقای سید علی آل داود گزینهای از این کتاب را به عنوان «ضمیمه شماره ۶ نامه فرهنگستان» به چاپ رسانیده است. و کل کتاب به تصحیح ایشان جزء آثار در دست نشر کتابخانه مجلس قرار دارد.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
2
Text of Note
بسمله شکر و منت خدایرا که به کمال و نوال و فرط ... تا ذات اعجوبه نماء انسان آینه مصقول آمد ... پس بهحکمت نامنقضی بعضی از آدمیان را برگزید.
Text of Note
حق تعالی و تقدس جمیع خلایق را بر قناعت و شکر و توکل، توفیق رفیق گرداناد و الحمدلله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا و صلی الله علی محمد و آله اجمعین.
Text of Note
انجام موجود: و از قربت و الفت، انفتی داشتی ناگهان شاهی با چند مرد تیغ زن قصد وی کرده.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات جلد:
نوع کاغذ:
Text of Note
نستعلیق.
Text of Note
تیماج زرد فرسوده.
Text of Note
سمرقندی.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
3
1
Text of Note
به هنگام صحافی مجدد جابجاییهایی در نسخه صورت گرفته و به همان ترتیب شماره خورده بود که مجددا مرتب گردید.
Text of Note
فهرست ملک نسخهای با شماره ۱/ ۶۲۷۶ از این کتاب ارائه میکند با آغازی غیر از آغاز نسخه جای سخن، و چون بدان مراجعه شد روشن گردید که اشتباه از فهرستنویس بوده و مغایرتی در کار نیست.
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
این کتاب مشتمل بر مقدمه و ده باب و بیست حکایت است. اینک ابواب کتاب: باب اول: در صفت معدلت و انصاف، باب دوم: در صفت حلم و وقار، باب سوم: در اقامه سیاست بعد از تفتیش، باب چهارم: در ستودن شجاعت و رجولیت، باب پنجم: در بیان سماحت و سخاوت، باب ششم: در مدح ثقت و امانت، باب هفتم: در منع رشک و حسد، باب هشتم: در کتمان سر از زنان، باب نهم: در تجنب از صحبت اشرار، باب دهم: در ذکر توکل و قناعت.
کتابی است در مواعظ و حکمت و امثال که در قالب داستان سرایی تحریر شده و در عین شیوایی از صناعات ادبی نیز خالی نیست. مطالب این کتاب از زبان دو کنیزک به نامهای «اعجوبه» و «محجوبه» که از پادشاه مصر ربوده شدهاند به شیوه مجابات پرداخته شده است که در محفل انس بر پادشاه ایران «ملک سماح» فرو میخواندهاند. بدین ترتیب که در آغاز هر باب، ملک سماح پرسشی را آغاز میکند. ابتدا اعجوبه و پس از آن محجوبه در پاسخ ملک، داستانی مناسب حال و مقام میپردازند. مولف، کتاب را به نام قزل ارسلان مظفرالدین اوزبک (۶۰۷ - ۶۲۲) آخرین پادشاه اتابک آذربایجان نگاشته است. شایان ذکر اینکه، به گفته مولف در مقدمه، مادر وی به نام کاتبه سرخسی صاحب آثار داستانی به نامهای مفرح القلوب و مسره الارواح و مفتاح الفلاح بوده که آنها را به دیگر اتابکان آذربایجان اهدا کرده است، ولی در فهارس قابل دسترس نامی از این کتاب دیده نشد. نویسندهای ناشناس گزینهای از این کتاب به نام تحفه ترتیب داده و به نصرتالدین احمد (۷۳۳ - ۶۹۶) از اتابکان لرستان اهدا کرده است. این تحفه به تصحیح مرحوم دانشپژوه به سال ۱۳۳۹ خورشیدی به سرمایه بنگاه ترجمه و نشر کتاب چاپ شده است. تاکنون بیش از دو نسخه از اعجوبه و محجوبه نمیشناسیم: یکی نسخه جای سخن و دیگری نسخه کتابخانه ملک که نقص بسیار دارد.