عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Number
۱۰-۳۶۹۷
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
عربی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
ملتقی الابحر فی الفروع الحنفیه
General Material Designation
[ نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ از: برهان‌الدین ابراهیم بن محمد بن ابراهیم حلبی قسطنطینی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Date of Publication, Distribution, etc.
، تاریخ کتابت: سده‌ی ۱۲ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۲۱۰ برگ، ۱۵ سطر
Dimensions
؛ رقعی.
GENERAL NOTES
Text of Note
این اثر در سال ۱۸۸۲م در مرسیلیا به چاپ رسیده است.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
«بسمله، الحمدلله الذی وفقنا للتفقه فی الدین الذی هو حبله المتین و فضله المبین و میراث الانبیاء ... و بعد فیقول المفتقر الی رحمه ربه الغنی ... قد سالنی بعض طالبی الاستفاده ان اجمع له کتابا یشتمل علی مسائل القدوری و المختار و الکنیز و الوقایه بعباره سهله غیر مغلقه فاجبته الی ذلک و اضفت الیه بعض ما یحتاج الیه من مسائل المجمع نبذه من الهدایه و صرحت بذکر الخلاف بین ائمتنا و قدمت من اقاویلهم ما هو الارجح ... کتاب الطهاره قال الله یا ایها الذین آمنوا اذا قمتم الی الصلوه ... ففرض الوضوء غسل الاعضاء الثلثه و مسح الراس و الوجه ما بین قصاص الشعر و اسفل الذقن و شحمتی الاذنین فیفرض غسل ما ...».
Text of Note
«... و الغرماء علی شیء منهما فطرح نصیبه من الصحیح و الدیون و قسم الباقی علی سهام من بقی او دیونهم؛ قال الفقیر هذا آخر ملتقی الابحر و لم آل فی عدم ترک شیء من مسائل الکتب الاربعه و التمس من الناظر فیه اذا اطلع علی الاضلال شیء منها ان یلحقه بمحله فان الانسان محل النسیان ... هو حسبی و نعم الوکیل».
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
کاتب و محل کتابت نامعلوم است.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نسخ و نسخ تحریری (دو قلم).
Text of Note
عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۵/۱۳*۵/۷سم.
Text of Note
فرنگی نخودی نازک آهار مهره شده.
Text of Note
تیماج قهوه‌ای فرسوده؛ با عطف تیماج مشکی و دارای لبه برگ برگردان فرسوده.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
2
1
Text of Note
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است و تعلیقات و حاشیه‌نویسی به عربی و ترکی با نشان‌های «شرح، ابن ملک، ۱۲، صدرالشریعه، عطا رحمه الله علیه و ...» دارد.
Text of Note
در آغاز روی برگ‌های (۱الف - ۳ب) ابیاتی به ترکی با لهجه‌ی عثمانی با مطلع: این صنم معجز یوزنده مو نه استر بلمزم تیر مژگان نرگس جادو نه استر بلمزم؛ یک فایده در طریق مرکب سازی، نعت رسول (ص) در انجیل با ترجمه‌ی ترکی، حزر برای رفع طاعون با تاریخ ۱۱۷۳ق: «بسم الله الرحمن الرحیم، لی خمسه اطفا بهم حر الوباء الحاطمه المصطفی و المرتضی و ابناهما الفاطمه». چند نامی که باید اسامی مولفین بوده باشند: «حلبی منلا محمد، خلیل افندی زاده نعمت الله، حاجی افندی شاهدی، سراج زاده حلبی، حاجی صالح اوغلی ملا خلیل، نایب حسن افندی»، دعایی قدسی، دعای ایام ماه رجب، دعای حفظ، فایده‌ای ارزشمند در واحدها و مقادیر که همراه ترجمه‌ی ترکی آن نوشته شده است. در برگ (۳ب) صورت یک سند به زبان ترکی عثمانی مربوط با موضوع «تعیین حدود یک نهر و معبر عمومی» گویا مربوط به منطقه‌ی قرچورن که در آن نام محمدپاشا نیز آمده است. تاریخ این سند سال ۱۱۶۱ق می‌باشد. فهرست این کتاب بین برگ‌های (۴الف - ۷ب) آمده است؛ روی برگ‌های (۸الف - ۹الف) فوائدی از جمله حکم شرعی کسی که طالب علمی را به حمار یا خنزیر متصف دارد! فتوایی از سمرقندی با استناد به حدیثی منسوب به حضرت رسول (ص) در عدم جواز طرح قشر بطیخ «لانه مکتوب فی قشره لا اله الا الله محمد رسول الله»، روایتی نبوی در روا نبودن شکستن نان با یک دست، چند فتوا از خلاصه الفتاوی و المصباح، فایده‌ای در تعداد سوره (۱۱۴) و آیات (۶۶۶۶) و کلمه (۷۷۷۰۰) و حروف (۳۲۴۶۹۰) به ترکی؛فایده‌ای در عمر برخی از حیوانات به نقل از کتاب الب‌باء، دو فرع فقهی، دو بیتی در مدح ابوحنیفه به ترکی، ایام هفته به عربی (السبت، الاحد، ...) به فارسی (شنبه، یکشنبه، ...) و ترکی (جمعه ارته‌سی، پازارگون، ...) و ... دیده می‌شود. نیز بر فراز بیت (۹ب) یک بیت شعر ترکی آمده است؛ بر فراز برخی برگ‌ها اشعاری به ترکی با لهجه‌ی عثمانی با مضامینی عاشقانه آمده که از آن جمله این ابیات است: بود رسم، بودور قانون ازلدن وفا گلمز ایمش هرگز گوزلدن ... لعل شیرین ایله جانا، سن‌که آدم جانی سن صوردغم عیب ابلمه کمنک جانانی سن ... یاردین بر بوسه الدوم داخی قلدم طلب گل‌کیمی گلدی دیدی آدم طمع کاراولمسون؛ در انجامه‌ی نسخه تاریخ وفات مولف چنین آمده است: «توفی المرحوم لیله الاثنین فی لیله العشرین من آخر الربیعین سنه خمس و خمسین و تسعمائه سنه ۹۵۵»؛ در برگ‌های (۲۱۳الف - ۲۱۶الف) فوائدی ارزشمند، همچون صورت یک خطبه النکاح به ترکی و عربی آمده که برخی عبارات آن چنین است: «الحمدلله الذی امرنا بالنکاح ... اللهم اجعل بینهما الفه ... باعث تحریر تمسک بودر که الله تعالی حضرتلرینک امری پیغمبر علیه الصلوه و السلامک شرعی ... فاطمه بنت خلیل چاویش نام بکر بالغه احمد بن مصطفی کتخدایه یدی یوز یگرمی غروش مهر معجل و موجله سبیله عقد نکاح ایدوب .... آلتی یوز غروش معجل تسلیم اولنوب یوز یگرمی غروش باقی قالمشدر تحریرا فی غره جمادی الاخر سنه ستین و مائه و الف». در همین برگ‌ها دعای ختم قرآن کریم، چند فتوا و فرع فقهی، به عربی و ترکی و ... نیز آمده است.
PROVENANCE NOTE
3
1
Text of Note
یک مهر هشت ضلعی «روز محشر از رسول مجتبی ...»؛ روی برگ (۴الف) مهر هشت ضلعی «روز محشر از رسول مجتبی...» و دو مهر بیضی «پیرو دین محمدیوسف» دیده می‌شود؛ مهر بیضی «پیرو دین محمدیوسف» بر روی برگ (۹ب) نیز تکرار شده است.
Text of Note
تملک «ولی بن علی بن مصطفی» با تاریخ ۱۱۴۹ق همراه ابیاتی به ترکی دیده می‌شود.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۲۲۰ - ۲۲۲.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
متن فقهی مشهور و مقبولی نزد اهل سنت حاوی تمامی مسائل فقه بر مبنای حنفیان است و تالیف در روز سه‌شنبه ۱۳ ماه رجب المرجب سال ۹۲۳ق به پایان رسیده است. حاجی خلیفه در توصیف این اثر و وجه مقبولیت آن می‌گوید: «جعله مشتملا علی مسائل القدوری و المختار و الکنز و الوقایه، بعباره سهله و اضاف الیه بعض ما یحتاج الیه من مسائل المجمع و نبذه من الهدایه و قدم من اقاویلهم ما هو الارجح و اخر غیره و اجتهد فی التنبیه علی الاصح و الاقوی و فی عدم ترک شیء من مسائل الکتب الاربعه و لهذا بلغ صیته فی الافاق و وقع علی قبوله بین الحنیفه الاتفاق ...». این اثر فقهی به جهت اهمیت و اشتمال آن به تمامی ابواب فقه و نیز سبک نگارش آن، در سال‌های پیشین مورد توجه دانشمندان اهل سنت قرار گرفته و شروح و تعلیقات متعددی بر آن نوشته‌اند که حاجی خلیفه گزارشی از آن‌ها ارائه داده است. از ملتقی الابحر نسخه‌های چندی در این کتابخانه موجود است که از آن جمله می‌توان به نسخه‌ی شماره‌ی «۱۳۷۸۷» اشاره نمود. از این اثر نسخه‌های دستنویس متعددی در دست است که علیرضا قره‌بلوط در معجم التاریخ (ج۱، صص۸۱ - ۸۲) گزارشی از آن‌ها بدست داده است. در سرچشمه‌ها (منابع) از کتاب ملتقی الابحر چاپ‌های متعددی گزارش گردیده است که می‌توان به چاپ‌های استانبول در سال‌های ۱۲۵۲، ۱۲۵۸، ۱۲۶۴، ۱۲۶۵، ۱۲۷۱، ۱۲۷۴، ۱۲۷۸ و ۱۲۸۸ق؛ بولاق - مصر در سال ۱۲۶۳ق، بمبئي به سال ۱۲۷۸ق و جز آن‌ها اشاره نمود. گفتنی است که بنا به گفته‌ی الیان سرکیس این اثر همچنین همراه شرح شیخی‌زاده از سوی خاورشناس سوفیر (H. Sauvaire) به فرانسوی ترجمه و به انضمام متن عربی آن به سال ۱۸۸۲م در مرسیلیا به چاپ رسیده است.
TOPICAL NAME USED AS SUBJECT
فقه اهل سنت (حنفی)
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۴۶۰
ک
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20091108
ELECTRONIC LOCATION AND ACCESS
Date and Hour of Consultation and Access
17-02130.pdf
MF
130960
1
Y (بله)
