عنوان

تأثیر آبیاری با پساب فاضلاب شهری بر برخی ویژگی‌ها و نشانگرهای کیفیت خاک در پارک هشت بهشت (شهر جدید سهند-آذربایجان‌شرقی)

شماره

پ۲۸۴۷۷

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

تأثیر آبیاری با پساب فاضلاب شهری بر برخی ویژگی‌ها و نشانگرهای کیفیت خاک در پارک هشت بهشت (شهر جدید سهند-آذربایجان‌شرقی)

نام نخستين پديدآور

آناهیتا کوه‌پایه حقی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

کشاورزی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۴۰۱

نام خاص و کميت اثر

۱۰۹ص.

مواد همراه اثر

سی دی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

مدیریت منابع خاک – گرايش فیزیک و حفاظت خاک

زمان اعطا مدرک

۱۴۰۱/۰۶/۲۹

متن يادداشت

محدودیت منابع آب به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک استفاده از آب‌های نامتعارف مانند فاضلاب‌ها و پساب فاضلاب در بخش کشاورزی را به‌طور گسترده افزایش داده و در مقابل باعث تشدید نگرانی از اثرات سوئ آن از جنبه¬های مختلف شده است. این تحقیق به‌منظور بررسی اثرات آبیاری با پساب فاضلاب بر ویژگی¬های مختلف (بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، رطوبت در مکش‌های 2، 4، 10، 33 و 1500 کیلوپاسکال، آب قابل دسترس، هدایت هیدرولیکی اشباع، رس قابل پراکنش، پایداری خاکدانه‌های یک الی دو میلی‌متر در آب، آب‌گریزی خاک، کربن آلی، pH، هدایت الکتریکی (EC)، SAR و غلظت کلسیم، منیزیم، سدیم، سولفات و کلراید در عصاره گل اشباع) و نهایتاً کیفیت خاک در دو منطقه تفریحی پارک جنگلی و باغ بهشت واقع در شهر جدید سهند آذربایجان‌شرقی انجام شد. ویژگی¬های مذکور با روش‌های متداول در 60 نمونه جمع‌آوری شده از دو منطقه (عمق 0-20 سانتی¬متر) اندازه‌گیری شدند. اراضی پارک جنگلی دارای شیبی نزدیک به 45 درجه با درختان غیر مثمر می‌باشد و به مدت 8 سال به صورت قطره‌ای با پساب فاضلاب شهر آبیاری شده است. اراضی باغ بهشت تقریباً مسطح، با کشت درختان زینتی و میوه بوده و با همان آب و همان مدت منتها به صورت کرتی آبیاری شده است. تجزیه و تحلیل آماری با نرم‌افزار SPSS در قالب مقایسه میانگین ویژگی‌ها بین تیمارها (آبیاری با فاضلاب و بدون آبیاری یا شاهد) با t-test جفت نشده انجام پذیرفت. نمودارها و شکل‌ها با نرم افزار Excel تهیه شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که آبیاری با پساب فاضلاب در خاک پارک جنگلی (بافت لوم شنی با 8% رس) منجر به افزایش معنادار (P<0.05) هدایت هیدرولیکی اشباع، پایداری خاکدانه‌های یک الی دو میلی‌متر در آب، رطوبت اشباع، درصد کربن آلی، هدایت الکتریکی، کلسیم، منیزیم، سدیم، کلراید و سولفات خاک و کاهش معنادار جرم مخصوص ظاهری و pH در مقایسه با خاک شاهد (خاک وسط ردیف درختان که فقط در معرض بارش طبیعی قرار گرفته) گردید. در خاک باغ بهشت (بافت لوم شنی با 14% رس) نیز آبیاری با پساب فاضلاب منجر به افزایش معنادار هدایت هیدرولیکی اشباع و پایداری خاکدانه‌های یک الی دو میلی‌متر در آب و درصد کربن آلی خاک و نیز منجر به کاهش معنادار جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، رطوبت نقطه پژمردگی دائم و pH خاک گردید. رطوبت ظرفیت مزرعه‌ای، آب قابل دسترس، رس قابل پراکنش، درصد رس، آب‌گریزی و SAR از جمله ویژگی‌هایی بودند که در خاک هر دو پارک به صورت معنادار تحت تأثیر آبیاری با فاضلاب قرار نگرفت. در خاک پارک جنگلی رطوبت نقطه پژمردگی دائم و جرم مخصوص حقیقی و در خاک باغ بهشت رسانایی الکتریکی، کلسیم، منیزیم، سدیم، کلراید و سولفات تغییر معنادار نشان ندادند. شاخص کیفیت خاک (SQI) که به نوعی وضعیت مجموعه ویژگی¬ها و شرایط خاک را به صورت کمی در مقیاس 0 تا 100 بیان می‌کند، در هر دو پارک 8 تا 9 درصد در مکان‌های آبیاری شده با پساب فاضلاب افزایش معنادار (P<0.05) داشت و نشان دهنده اثرات مطلوب آبیاری بر خاک هر دو منطقه می‌باشد. علت افزایش SQI عمدتاً ناشی از بهبود مؤثر ویژگی‌های فیزیکی خاک بوده است، در حالی که تغییر برخی ویژگی‌های شیمیایی مانند (هدایت الکتریکی، سدیم و کلراید) در منطقه پارک جنگلی در جهت افت کیفیت بوده است. جمع‌بندی این است که آبیاری با فاضلاب در کوتاه مدت (حدود 8 سال گذشته) گرچه اثرات سوئ و تخریبی روی خاک دو منطقه نداشته و تا حدی مفید هم بوده اما در دراز مدت احتمال تجمع سدیم و کلراید و نیز فلزات سنگین در خاک وجود دارد و از این نظر نیاز به پایش و ارزیابی مرتب و دوره¬ای وضعیت خاک دو منطقه است.

متن يادداشت

The scarcity of water resources in arid and semi-arid regions has widely increased the use of non-conventional waters such as wastewater and wastewater effluent in agriculture sector. This has raised a lot of concerns about its possible adverse effects on soil quality and environment. The current study was conducted to investigate the effects of irrigation with wastewater effluent on various soil properties (soil texture, apparent and true specific mass, moisture in suctions of 2, 4, 10, 33 and 1500 KPa, available water, saturated hydraulic conductivity, dispersible clay, stability of wet soil grains, soil hydrophobicity, organic carbon content, pH, electrical conductivity (EC), SAR and concentrations of calcium, magnesium, sodium, sulfate and chloride in saturation extract) and soil quality in the two recreation areas, Forest Park and Bagh Behesht, located in the vicinity of Sahand New town, East Azerbaijan. Forest Park area has a slope nearly of 45 degrees with non-yielding trees established in regular grids and has been drip- irrigated for 8 years with wastewater effluent produced by the town sewage plant. Bagh Behesht area is almost flat with orchard and ornamental trees has been flood-irrigated with same water and same period. The above mentioned soil properties were measured by the routine methods in the 60 soil samples (0-20 cm) taken from both areas. Statistical analysis was carried out by unpaired mean comparisons between the irrigated and non-irrigated sampling sites using t-test with SPSS software. Tables and figures were prepared with Excel software. The results showed that irrigation with wastewater effluent at Forest Park (sandy loam soil with 8% clay) in comparison to the control (soils between the tree rows received only rain water) led to significant (P<0.05) increases in hydraulic conductivity, stability of 1-2 mm soil aggregates in water, saturated moisture and organic carbon content, electrical conductivity, calcium, magnesium, sodium, chloride and sulfate concentrations but significant decreases in soil bulk density and pH. In Bagh Behesht (sandy loam soil with 14% clay) the irrigation led to significant increases in hydraulic conductivity, stability of one to two mm soil grains in water and organic carbon content but significant decreases in bulk and particle densities, wilting moisture (1500 kPa) and soil pH. Field moisture capacity, plant available water, dispersible clay, clay percentage, hydrophobicity and SAR were the properties that were not significantly affected by the irrigation in both parks. Differences in wilting moisture and particle density in Forest park soil, and electrical conductivity, concentrations of calcium, magnesium, sodium, chloride and sulfate in Bagh Behesht were also insignificant compared to the control soil. Soil quality index (SQI), as an integrated indicative of soil status and conditions expressed at 0-100 scale, increased significantly (P<0.05) about 8 to 9 percent in both Forest Park and Bagh Behesht compared to the control, implying favorable conditions as a result of irrigation with wastewater effluent. The cause for the increase in SQI was mainly due to the improvement of the physical characteristics in both soils, while some chemical characteristics such as electrical conductivity, sodium and chloride alterations were in the direction of quality loss. It may be concluded that even though irrigation during 8 years led to improvement in the soil physical quality of the two parks, its continuation however may raise the risk of solute accumulation and heavy metals as well in the soils of both parks and thus they need to be monitored periodically.

عنوان گونه گون

Effect of irrigation with municipal wastewater effluent on some properties and soil quality indicators in Hasht Behesht Park (Sahand new town-Eastern Azerbaijan)

عنصر شناسه اي

کوه‌پایه حقی،

ساير عناصر نام

‏‏آناهیتا

کد نقش

تهیه کننده

عنصر شناسه اي

نیشابوری،

عنصر شناسه اي

اوستان،

ساير عناصر نام

‏‏محمد‌رضا

ساير عناصر نام

‏‏شاهین

تاريخ

استاد راهنما

تاريخ

استاد مشاور

عنصر شناسه اي

‏تبریز