عنوان

مقامات حمیدی

۱۲۳۱۲۳۰

فارسی

کتابخانه ملی

مقامات حمیدی

[چاپ سنگی]

/قاضی حمیدالدین عمر‌بن‌محمود حمیدی بلخی

؛ کاتب: میرزا آقا کمره‌ئی

[طهران]

: عباس گلپایگانی،اسمعیل خوشنویس

، ۱۲۹۰ق.

( [طهران]

:کارخانه علیقلی‌خان

۱۲۶۰ق).

۲۱۱ص.

سرلوح دار؛ راده

؛قطع : ۲۲س‌م

فارسی.

آغاز:

انجام:

انجامه:

آغاز مقدمه:بسمله الحمدلله رب‌العالمین و الصلوة علی....اما بعد برصرافان سخن و ناقدان این فن پوشیده نماند .....

متن : بسم....الحمدلله الذی شرفنا بالعلم الراسخ و عرفنا بالدین الناسخ و علمنا حقایق الاحکام و حملنا ......

انجام: ... این افسانه ای نابوده و سر گذشتهای ناشنوده از ما در گذراناد بحق‌المصطفی محمد و آله الطاهرین و سلم تسلیما کثیرا .

انجامه: حرره العبد المذنب میرزا آقای کمرئی سنه ۱۲۹۰.

مقامات حمیدی از قاضی حمیدالدین بلخی به تقلید از مقامه‌نویسی عربی وی در این کتاب به پیروی از حریری و بدیع‌الزمان همدانی کتاب مقاماتی به زبان فارسی پرداخته و در هر مقامه حکایتی را به سجع و قافیه و تکلیف تمام یا آمیختن شعرهای فارسی و عربی و مثالها و ایه ها بیان کرده . بعضی از این حکایتها به تمامی ترجمه یکی از مقامه‌های عربی حریری یا بدیع‌الزمان است . یک قرن بعد سعدی این فن را با روح زبان فارسی تطبیق داد و اصطلاحات لازم دران به عمل آورد

نوع و درجه خط:

نوع کاغذ:

تزئینات متن:

نستعلیق.

فرنگی.

دارای سرلوح شیر و خورشید شمشیر و تاج ،عنوان داخل کتیبه.

شکل و سجع مهر:

مهر مربع شکل به سجع «ملاحظه شد» با علامت شیر و خورشید در ابتدای کتاب؛ ثبت ۱۱۶۴۶۶:مهر به شکل کتاب و با نام «احمد معانی» در صفحه بیاض ابتدای کتاب؛ ثبت ۱۷۸۶۴۹: مهر مدوّر قرمز رنگ کتابخانه بانک ملی ایران در ابتدای کتاب و ص ۲۱۱

دارای معانی لغات و توضیحات اصطلاحات می باشد .

قاضی حمیدالدین عمر‌بن‌محمود حمیدی بلخی (وفات ۵۵۹ق)،قاضی،ادیب ، شاعر . در بلخ می‌زیست و در آن شهر سمت قاضی‌القضاتی داشت . وی«مقامات حریری» را به پیروی از «مقامات بدیع‌الزمان همدانی » و «مقامات ابوالقاسم حریری » و به تقلید از روش و مضامین آنها در بیست و چهار مقاله و خاتمه به شرح زیر نگاشت: المقامة الاولی الملمعیه(ص ۶-۱۱)؛المقامة الثانیه فی‌الشیب و الشباب(ص۱۲-۱۸)؛المقامة الثالثه فی الغزو و الجهاد (ص۱۸ - ۲۳)؛المقامة الرابعة فی‌الربیع (ص ۲۳-۳۱)؛المقامةالخامسة فی اللغز (ص ۳۱- ۴۱)؛ المقامة السادسة فی الجنون (ص ۴۱- ۴۸)؛ المقامة السابعة فی المناظره بین اللاعی و الزانی (ص ۴۹ - ۵۵ ) ؛ المقامة الثامنة فی آداب السفر (ص ۵۶ - ۶۲ ) ؛المقامة التاسعه فی البرد (ص ۶۲ - ۷۱ ) ؛ المقامة العاشر فی الماتم و التعزیه ( ص ۷۱ - ۷۸ ) ؛ المقامة الحادیة عشر فی اللغز الشمع ( ص ۷۸ - ۸۲ ) ؛ المقامة الثانیه عشر فی التصوف ( ص ۸۲ - ۹۵ ) ؛ المقامة الثالثه عشر فی مناظرة السنی و الملحد ( ص ۹۵ - ۱۰۸)؛ المقامة الرابعه عشر فی الموعظه (ص ۱۰۸ - ۱۱۳) ؛ المقامة الخامسه عشر فی العشق ( ص ۱۱۳ - ۱۲۱ )؛المقامة السادسه عشر فی المخاصمة بین الزوجین ( ص ۱۲۱ - ۱۲۸)؛ المقامة السابعه عشر فی اوصاف بلدة السمرقند ( ص ۱۲۸ - ۱۳۴)؛ المقامة الثامنه عشر فی المناظره بین الطبیب و المنجّم (ص ۱۳۴ - ۱۴۷ ) ؛ المقامة التاسعه عشر فی المسائل الفقهیه (ص ۱۴۷ - ۱۵۵)؛ المقامة العشرون فی اوصاف بلدة البلخ (ص۱۵۵- ۱۶۹)؛ المقامة الحادیة و العشرون فی المعزم ( ص ۱۶۹ - ۱۷۷ ) ؛ المقامة الثانیة و العشرون فی السکبا ( ص ۱۷۸ - ۱۹۲ ) ؛ المقامة الثالثه و العشرون فی الخرایف ( ص ۱۹۲ ـ ۱۹۹ ) ؛ المقامة الرابعه و العشرون فی اسامی الخلفاء( ص ۱۹۹ - ۲۱۱) است. مقامات که به مقامات حمیدی معروف می باشد دارای بیست و چهار مقاله می باشد . المقامه الأولی الملمعیه ، المقامة الثانیه فی الشیب و الشباب ، و . . . . که به تقلید از مقامه نویسی عربیست ، قاضی حمید الدین به پیروی از حریری و بدیع الزمان همدانی ، کتاب مقاماتی به زبان فارسی پرداخته ، و در هر مقامه ( مقامات در ادبیات عرب ) حکایتی را با سجع و قافیه و تکلف تمام ، یا آمیختن شعرهای فارسی و عربی و مثالها و آیه ها ، بیان کرده است ، و بعضی ازین حکایتها به تمامی ترجمه ی یکی از مقامه های عربی حریری یا بدیع الزمان است .

ثبت ۸۳۲۸۵: از مجموعه کتب اهدائی مرحوم علی اصغر حکمت؛ثبت ۲۹۲۲۶۸: از مجموعه کتب اهدائی مرحوم محمود حجت؛ ثبت ۸۲۰۸۰: از مجموعه کتب اهدائی عبدالحسین راجی؛ ثبت ۱۱۶۴۶۶: از مجموعه کتب اهدائی مرحوم محمدعلی نجاتی؛ ثبت ۱۶۷۴۲: از مجموعه کتب اهدائی مرحوم محمدعلی ناصح

نثر فارسي

نثر عربی

-- قرن ۶ ق.

-- قرن ۵ق.

مقامه‌نویسی ، قرن ۵ق

ح‍م‍ی‍دال‍دی‍ن‌ ب‍ل‍خ‍ی‌

، ع‍م‍رب‍ن‌ م‍ح‍م‍ود

، - ۵۵۹ق‌.

اصفهانی ،محمدحسین‌بن‌محمدمهدی،مصحح.

میرزا آقا کمرئی ، قرن ۱۳ ق.،کاتب.

ایران

دانشگاه تهران. کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد

20211013

سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران

C/۴۵۷

UT_CEN_BF_0116466_0001.pdf

http://dl.nlai.ir/UI/0fbdf9c4-858f-4789-8ff2-057dc198ef22/Catalogue.aspx

LF

126821

1

a

Y

Y