/محمدحسن بن محمدتقی خراسانیهروی ؛ کاتب: عبدالعلی
[مشهد]
: محمدحسن حراسانی هروی
، ۱۳۳۶ق. یا ۱۳۳۹ق.
: مطبعه طوس
۲۱۶ص.
: راده
؛ قطع: ۱۷ سم
فارسی
آغاز تبصره: بر دانشمندان بصیر مخفی نماناد انچه لازمه سعی و کوشش بود در جمع این نگارش ... و همانا مقصود اصلی از این تألیف متوجه ساختن قلوب اوساط مردمان بوده است بعوالم دیانت و روحانیّت...
آغاز: بسمله، و تحسبونه هیّناً و هو عندالله عظیم چنین گوید احقر جانی محمد حسن بن محمدتقی خراسانی اقلّ خدّام دربار سرکار ولایتمدار چون واقعۀ توپ بستن روس باستان عرش بنیان از حوادث عظمی و دواهی کبری بشمار میامد بران شدم که شرذمۀ از این داهیۀ دهیا را خیلی بطریق اختصار تذکار نمایم. . .
انجام: ... در پشت همان نامه بخطّ شریف سطری چند بنگاشت و شهود هم از اشراف و اعیان بر یمین و یسار ان عهدنامه شهادت خویش نبشتند هر کس خواهد صورت ان عهدنامه را مشاهدت کند رجوع نماید بجلد ثانی مطلع الشمس صفحه ۴۵۷ الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدانا الله.
انجامه: قد وقع الفراغ عن تسوید هذه الاوراق فی یوم الاربعاء من المحرّم من شهور سنه تسعة و ثلثین و ثلثماة بعد الالف من الهجرة النبویة علی هاجرها الاف ثناء و تحیّة و انا العبد الذّلیل الفقیر المحتاج الی رحمة الله الجلیل کلب عتبة الرضویة و اقلّ خدّام هذه السدّة السنیّة محمدحسن بن محمدتقی الخراسانی الهروی .
سواد مراسله اداره معارف خراسان و محسن قریبی رییس معارف خراسان در تاریخ رمضان المبارک ۱۳۳۸ ق. جهت اعطای امتیاز طبع کتاب به مولف (ابتدای کتاب)
فهرست مطالب در هفت صفحه ابتدای کتاب آمده است.
شیخ محمدحسن خراسانی معروف به ادیب هروی مشاهدات خود را در زمان پیدایش مشروطیت در ایران و همچنین به توپ بستن حرم رضوی توسط قوای روس را با نام تاریخ پیدایش مشروطیت در ایران در سه جلد به رشته تحریر در آورد و خلاصه این کتاب را با نام تاریخ اتقلاب طوس در سال ۱۳۳۶ق. نگاشت. نویسنده در این کتاب میکوشد به توپ بسته شدن حرم امام رضا توسط روسها را علت یابی کند و تاریخ ایران را موشکافانه دنبال میکند. این کتاب دارای یک مقدمه و سه فصل و یک خاتمه است. مقدمه: در ذکر اسامی سلاطین قاجار؛ فصل اوّل: در انقلاب ایران بواسطۀ مشروطیت. فصل دوم: در انقلاب خراسان و منجر شدن آن شورش باین زیان و خسران فصل سوم: در بیان بمباردمان این بارگاه فلک پایگاه. خاتمه: در ذکر کیفر یافتن روس پس از توپ بستن بارض طوس. در پایان نیز تاریخ تالیف کتاب را به سال محرم ۱۳۳۹ ق. نوشته شده است.
انقلاب طوس
تاریخ پیدایش مشروطیت ایران
واقعه به توپ بستن حرم رضوی، ۱۳۳۰ ق.
ایران -- تاریخ -- قاجاریان، ۱۱۹۳ - ۱۳۴۴ق. -- دخالت روسیه ، ۱۳۳۰ ق.
ایران -- تاریخ -- قاجاریان، ۱۱۹۳ - ۱۳۴۴ق. -- اسناد و مدارک