آغاز: در مسافرت سنه ۱۳۳۴ از بغداد بموصل از زیارت خرابه های شهر معظم مداین نگارندۀ این نمایش فوق العاده متأثر گردیده و بالاخره آن تأثیرات...پرده بالا میرود خرابه معظمی را که یکی از عمارات سلطنتی مخروب دربار سلاطین ساسانی است ...
انجام: ... وعدۀ زرتشت را تقدیر کن/ دیده عشقی خواب و تو تعبیر کن. پرده می افتد و تمام میشود.
آغاز کفن سیاه: این هم چند قطرۀ اشک دیگر که از دیدن خرابه های مداین از دین طبع من باین اوراق چکیده است ... هنگام ورود به مه آباد در تکاپوی غروب است ز گردون خورشید/ دهر پر بیم شد و رنگ و رخ دشت پرید...
انجام: ... ور نه تا زن به کفن سر برده/ نیمی از ملّت ایران مرده.
نوع خط:
نستعلیق
تصویری از میرزاده عشقی به ابتدای کتاب الصاق شده است.
کتاب حسب الامر محمدحسین تاجر شوشتری به طبع رسیده است.
ثبت ۱۰۲۹۴۱: یادداشت از مرحوم نفیسی «عـ ۱۰۳۲ دواوین شعرای ایران طهران بهمن ماه ۱۳۰۳ » امضای سعید نفیسی در صفحه عنوان
این منظومه اولین اپرائی است که در زبان پارسی بمعرض نمایش گذارده شده است. اشخاص اپرا؛ خواننده اوّل: میرزاده عشقی با لباس سفر در خرابه های مداین. خواننده دوم: خسرو دخت با کفن. خواننده سوم: داریوش. خواننده چهارم: سیروس. خواننده پنجم: انوشیروان. خواننده ششم: خسرو پرویز. خواننده هفتم: شیرین ملکه قدیم ایران. خواننده هشتم: روان شت زردشت. در ادامه نیز نمایشنامه منظوم دیگری با عنوان کفن سیاه آمده است. (ص ۱۲-۲۴)
کفن سیاه
نمایش تمام آهنگی رستاخیز سلاطین ایران در خرابهای مداین