طراحی، روانسنجی و کاربرد ابزار سنجش باور و نگرش نسبت به طب گیاهی در بیماران قلبی- عروقی بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده، کاشان،۱۳۹۷
[طرح تحقیقاتی]
/ زهرا تقربی، خدیجه شریفی، مصطفی غلامی
کاشان
: دانشگاه علوم پزشکی کاشان
، ۱۳۹۷.
الکترونیکی - لوح فشرده
سابقه و هدف :استفاده خودسرانه از گیاهان دارویی در بین مبتلایان به بیماریهای مزمن، از جمله بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی در حال افزایش است .مصرف خودسرانه و بدون اطلاع کادر درمان، این گروه از بیماران را در معرض خطر عوارض ناشی از تداخل اثر داروهای شیمیایی با ترکیبات گیاهی قرار میصدهد .نظر به فرضیهصها و تئوریصهای مطرح درخصوص تاثیرپذیری عملکرد از باور و نگرش، بررسی باور و نگرش بیماران قلبی عروقی نسبت به طب صگیاهی و نقش آن در قصد استفاده از این روش درمانی ضروری است .از طرفی، بهترین ابزار برای سنجش باور و نگرش ابزاری است که ابعاد مختلف این مفهوم را شامل شود .بنابراین، این مطالعه با هدف طراحی و روانسنجی ابزار سنجش باور و نگرش نسبت به طبص گیاهی در بیماران قلبی عروقی و کاربرد این ابزار در پیشگوییص قصد استفاده از اینصگونه درمانصها در همین گروه از بیماران در شهر کاشان طراحی شد .مواد و روشها :در بخش اول این مطالعه که مطالعهصای روش شناسی از نوع طراحی و روانسنجی ابزار است، بر اساس رویکرد ۴ مرحلهصای والتز ۲۰۱۰ و مبتنی بر تئوری رفتار برنامهصریزی شده، نسخه اولیه ابزار سنجش باور و نگرش بیماران قلبی عروقی نسبت به طب گیاهی طراحی و روایی صوری و محتوایی آن به روش کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت .سپس ۲۰۰ بیمار مبتلا به بیماریصهای قلبی عروقی از بین مراجعین به درمانگاه قلب مجتمع بیمارستانی شهید بهشتی کاشان در سال ۱۳۹۷ بر اساس معیارهای ورود به مطالعه، به روش مستمر انتخاب شدند .روایی سازه ابزار با تحلیل عاملی، روایی همزمان آن با ابزار دباغیان و همکاران، پایایی به روش سنجش همسانی درونی) از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (و ثبات) به روش آزمون مجدد (بررسی شد .خطای استاندارد اندازهصگیری، کمترین تغییر قابل اندازهصگیری و اثر سقف و کف نیز ارزیابی گردید .در بخش دوم مطالعه که مطالعهصای مقطعی است، وضعیت قصد استفاده از طب گیاهی و پیشگوییصکنندهصهای آن با ابزارهای روا و پایای طراحی شده توسط تیم تحقیق، در نمونهصهای مورد پژوهش تعیین شد .دادهصها توسط نسخه ۱۶ نرمصافزارspss ، آنالیز شد .جهت تجزیه و تحلیل دادهصها، آنالیز عاملی اکتشافی، ضریب همبستگی اسپیرمن براون و درون طبقهصصای، ضریب آلفای کرونباخ و آنالیز رگرسیون لجستیک مورد استفاده قرار گرفت .یافتهصها :نسخه اولیه ابزار دارای ۴۰ گویه بود .در مرحله سنجش روایی صوری و محتوایی ۲ گویه از نسخه اولیه حذف شد؛ امتیاز تاثیر تمامی گویهصهای باقیمانده بالاتر از ۵/۱ بود .میزان نسبت و شاخص روایی محتوایی هر یک از گویهصهای باقیمانده به ترتیب بالاتر از ۶۲/۰ و ./۸ بود .نسبت روایی کل ابزار با حذف سوالات نامناسب در مرحله روایی صوری و محتوایی بالای ۹/۰ گزارش شد .آنالیز عاملی اکتشافی با حذف ۵ گویه، وجود ۵ عامل" باورهای رفتاری"،" باورهای هنجاری"،" موانع درک شده فردی"،" موانع درک شده عمومی "و" باورهای مبتنی بر واقعیت "را در ابزار شناسایی نمود .این عوامل در مجموع قادر به تبیین حدود ۴۳ درصد از واریانس کل نمره ابزار سنجش باور و نگرش نسبت به طب گیاهی در بیماران قلبیصعروقی بودند .ضریب همبستگی بین نمره ابزار طراحی شده با نمره ابزار دباغیان(۰۰۰۱/۰ >p) - ۷/۰ برآورد شد .ضریب آلفای کرونباخ برای کل ابزار ./۸۷ بود .همبستگی درون طبقهصای۸۹/۰ محاسبه شد .خطای استاندارد اندازهصگیری و کمترین تغییر قابل اندازهصگیری به ترتیب۴۶/۱۳ ▒ و ۲/۱۰ برآورد شد .ابزار دارای اثر سقف و کف نبود .فراوانی قصد استفاده از طب گیاهی در واحدهای مورد پژوهش ۷۲بود .نمره باور و نگرش نسبت به طب گیاهی ۲۳۰/۲۷ ▒) ۵۵۵/۱۵۳ در مقیاس۳۳) - ۲۳۱بود .مشخص شد دو متغیر "باور و نگرش نسبت به طب گیاهی >"] ۰۰۰۱/۰p،۰۲۱/۱ CI = ۹۵ )۰۳۷/۱ [OR=- (۰۵۴/۱و"سابقه مصرف گیاهان دارویی در خانواده="] ۰۳۴/.p،۰۷۶/۱ CI = ۹۵ )۷۱۰/۲ [OR= - (۸۳۰/۶پیشگوییصکنننده قصد استفاده از طب گیاهی میصباشند .نتیجه گیری :پرسشنامه ۳۳ سوالی طراحی شده در این مطالعه، میصتواند به عنوان ابزاری روا و پایا جهت سنجش باور و نگرش بیماران قلبیصعروقی نسبت به طبص گیاهی مورد استفاده قرار گیرد .فراوانی قصد استفاده از طب گیاهی در بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی زیاد میصباشد .باور و نگرش مثبت نسبت به طب گیاهی و سابقه مصرف گیاهان دارویی در خانواده بیمار احتمال استفاده وی از این ترکیبات را افزایش میصدهد .یافتهصهای این مطالعه به منظور سیاستگزاری و برنامهصریزی در عرصه سلامت قابل استفاده میصباشد .کلیدواژه ها :طب گیاهی، باور و نگرش، روانسنجی ابزار، بیماری قلبیصعروقی، تئوری رفتار برنامهصریزی شده