سابقه و هدف :چاقی و اضافه وزن از مهمترین عوامل خطر قابل اجتناب هستندکه به طور هشداردهنده در حال افزایش است .داروهای شیمیایی کاهنده وزن اثربخشی کم و عوارض نامطلوب قابل توجهی دارند از اینرو امروزه توجه به روشهای جایگزین از جمله گیاه درمانی افزایش یافته است .از آنجا که در مطالعات مختلف اثر بخشی زیره و لیمو به صورت جداگانه بر کاهش وزن ثابت شده لذا در این مطالعه اثر این اسانسها به صورت تکی و ترکیبی در غلظت های مختلف بر چاقی در مدل حیوانی دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال۱۳۹۱ بررسی شد .مواد و روشها :این مطالعه تجربی بر روی ۹۰ سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با محدود وزنی ۳۰۰ گرم که به صورت تصادفی در ۹ گروه ۱۰ تایی شامل ۲ گروه mg/kg/day ۴۰۰ و ۲۰۰ اسانس زیره، ۲ گروه mg/kg/day ۴۰۰ و ۲۰۰ اسانس لیمو ، ۲ گروه ترکیبی این دو اسانس به مقدار۲۰۰+ mg/kg/day (۲۰۰و۴۰۰) + ۴۰۰از هر یک و نیز ۲ گروه به مقدار mg/kg/day (۲۰۰ زیره و ۴۰۰لیمو و ۴۰۰ زیره و ۲۰۰ لیمو (و گروه کنترل تقسیم شدند،صورت گرفت .اسانسها بصورت روزانه محلول در پایه روغن ذرت گاواژ می شد .در ابتدا و انتهای مطالعه نمونه خون ناشتا جهت بررسی شاخص های خونی از موشها گرفته شد .وزن موشها در ابتدا، پایان هفته دوم و نیز پایان هفته چهارم اندازه گیری شد .آنالیز داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی صورت گرفت .یافته ها :وزن موشها پس از ۲ هفته درمان در گروه کنترل و لیموی mg/kg ۲۰۰ افزایش داشته و در سایر گروهها با کاهش همراه بوده است.که این کاهش در گروههای زیرهmg/kg ۴۰۰ و لیموی mg/kg۴۰۰ به ترتیب برابر ۷/۲۶ و ۱/۱۶گرم بود .(۰۵/۰>P)پس از چهار هفته درمان بیشترین میزان کاهش وزن به ترتیب مربوط به گروه زیره mg/kg۴۰۰ با ۳۳ گرم و لیموی mg/kg ۴۰۰ با ۶/۲۱ گرم بود .(۰۵/۰>P)نتایج آزمایشات انجام شده روی سرم موش ها نشان داد FBS پس از ۴ هفته درمان در همه گروهها به جز کنترل و لیموی mg/kg۴۰۰ کاهش داشته و بیشترین کاهش مربوط به گروههای زیره و لیموی mg/kg۲۰۰ بود .(۰۵/۰>P)کاهش کلسترول در پایان مطالعه در گروههای زیرهmg/kg۲۰۰(۰۵/۰>p) و لیمو mg/kg ۴۰۰ دیده شد(۰۵/۰
P). ASTوALT در گروههای مختلف پس از درمان تغییرات معنی داری نشان نداد .(۰۵/۰