بررسی کیفیت اخذ ر ضایت آگاهانه در بیماران بستری تحت عمل جراحی در بیمارستان های آموزشی شهرستان کاشان ۱۳۸۵-۱۳۸۶
[طرح تحقیقاتی]
/ عباس شیخ طاهری و مهرداد فرزندی پور
کاشان
: دانشگاه علوم پزشکی کاشان
، ۱۳۸۷.
چاپی
سابقه و هدف: رضایت آگاهانه بیمار همواره ، پایه و اساس اخلاق پزشکی بوده است . حداقل شش شرط باید در رضایت آگانه رعایت شود که عبارتند از : ارائه اطلاعات ، درک کردن ، داوطلبانه بودن ، صلاحیت ، رضایت و عوامل مربوط به تعامل و ارتباط بین پزشک و بیمار . این پژوهش با هدف بررسی کیفیت اخذ رضایت آگاهانه در بیماران تحت عمل جراحی در بیمارستان های آموزشی شهرستان کاشان در سال ۸۵-۸۶ انجام گردید. مواد و روشها: در این پژوهش توصیفی مقطعی ۳۰۰ بیمار ( رضایت دهنده) بخش جراحی بصورت تصادفی ساده و با توجه به برنامه زمانی پذیرش بیماران جراحی در بیمارستانها وارد مطالعه شدند . ابزار گردآوری داده ها شامل یک پرسشنامه شامل سوالات عمومی و سولات مربوط به ارائه اطلاعات ، قابل درک بودن فرم رضایت نامه ، داوطلبانه بودن ، و تعامل و ارتباط پزشک و بیمار بود. پرسشنامه بعد ازپذیرش و و قبل از جراحی تکمیل گردید . همچنین جهت بررسی صلاحیت بیماران برای امضا فرم رضایت نامه جراحی در زمان پذیرش از چک لیست استفاده شد . نتایج: اکثر رضایت دهندگان معتقد بودند که اطلاعاتی در مورد منافع (۴۵ درصد) و عوارض عمل (۵۵/۷ درصد) ، سایر گزینه های درمانی (۶۷ درصد) ، طول دوره بستری (۵۰/۷ درصد) ، هزینه عمل (۶۶ درصد) و پیگیری بعد از ترخیص (۶۶/۳ درصد) به آنها ارائه نمی شود. اکثر رضایت دهندگان اعلام کردند فرم رضایت نامه قابل درک نبوده (۶۹ درصد) و محتویات فرم برای آنان توضیح داده نمی شود(۸۲/۷ درصد) . در مورد داوطلبانه بودن فرایند اخذ رضایت ، اکثریت رضایت دهندگان اعلام کردند که منافع (۷۰/۷ درصد) و عوارض (۶۹/۷ درصد) سایر درمان ها برای آنانها گفته نشده و امکان انتخاب درمان دیگر را نداشته اند (۶۷/۳ درصد) منتهی حق امتناع از عمل برای ۴۳ درصد آنان توضیح داده شده بود . در مورد تعامل و ارتباط بین پزشک و بیمار ، اکثریت معتقد بودند که زمان کافی برای فکر کردن و سوال پرسیدن (۶۸/۷ درصد) و امکان تماس با پزشک یا همکاران وی را در اختیار داشتهاند (۵۹/۷ درصد) و پاسخ سوالاتشان بطور کامل داده شد (۷۲/۷ درصد) و توضیحات پزشک برای آنها قابل فهم بودهاست . (۷۷ درصد) .۸ درصد بیماران صلاحیت لازم جهت امضاء فرم رضایت نامه را در زمان پذیرش داشتند در حالیکه هنگام گرفتن رضایت فقط ۵۵ درصد از بیماران خودشان رضایت داده اند. علاوه بر این ۳/۶ درصد از بیمارانی که رضایت دادند خودشان صلاحیت لازم برای دادن رضایت را نداشتند . ۵۹/۳ درصد اشخاص ثالث از نظر نسبت با بیمار صلاحیت رضایت دادن نداشتند. نتیجه گیری: با توجه به اصول اخذ رضایت نامه ، بجز در مورد تعامل و ارتباط بین پزشک و بیمار ، رعایت سایر ابعاد رضایت نامه آگاهانه کافی بنظر نمی رسد و بنابراین ضروری است که منافع و عوارض احتمالی عمل ، سایر گزینه های درمانی و منافع و عوارض آنها ، طول دوره بستری ، پیگیری های بعد از ترخیص و محتویات فرم رضایت نماه برای بیماران توضیخ داده شود و در زمان اخذ فرم رضایت نامه به صلاحیت بیماران و اشخاص ثالث توجه بیشتری مبذول گردد