عنوان

طراحی، اجرا و ارزیابی کارایی سامانه الکترونیکی پایش و مدیریت عرضه داروهای خاص برای داروخانه‌های شهرستان کاشان

IR

۳۰۸۴پ

فارسی

IR

طراحی، اجرا و ارزیابی کارایی سامانه الکترونیکی پایش و مدیریت عرضه داروهای خاص برای داروخانه‌های شهرستان کاشان

[پایان‌نامه]

/رضا عباسی

[بی جا]

: پیراپزشکی

، ۱۴۰۱

۲۰۴ص.

همراه با چک لیست ها

چاپی - لوح فشرده

دکترای تخصصی

مدیریت اطلاعات سلامت

علوم پزشکی کاشان

مقدمه و هدف :بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت ایران در سال۱۳۹۶ ، دانشگاه‌های علوم پزشکی موظف شدند عرضه برخی داروها را کنترل نمایند .در همین راستا، معاونت‌های غذا و دارو با استفاده از روش‌های سنتی و مبتنی بر کاغذ اقدام به کنترل عرضه داروها توسط داروخانه‌ها کردند که مشکلات زیادی از جمله عدم وجود آمار و گزارشات دقیق و واقعی از منابع دارویی و تداوم سوءاستفاده از داروها را به همراه داشته است .بنابراین هدف از انجام این مطالعه، طراحی و ایجاد یک سامانه الکترونیکی، جهت انجام پایش و مدیریت عرضه داروهای خاص توسط داروخانه‌ها بود .روش‌پژوهش :این پژوهش به روش ترکیبی و در سال‌های۱۴۰۰ - ۱۴۰۱در کاشان انجام شد .در ابتدا، ضرورت انجام فرایند پایش داروهای خاص، اهمیت الکترونیکی شدن آن، نیازهای اطلاعاتی کاربران و الزامات و چالش‌های پیاده‌سازی سامانه پایش و مدیریت عرضه داروهای خاص از طریق انجام یک بررسی کیفی و تحلیل محتوای مرسوم و سپس گروه متمرکز، تعیین و تأیید شد .برای انجام این مرحله با ۱۶ نفر از مدیران و کارشناسان نظارت بر امور دارویی در ۱۴ دانشگاه علوم پزشکی، مصاحبه شد .پس از ایجاد یک مدل مفهومی و با استفاده از یک مدل تکراری، پیش‌الگویی از یک سامانه پایش و مدیریت عرضه داروهای خاص ایجاد شد .در ادامه، دو ارزیاب از طریق پیمایش در سامانه و تکمیل چک لیست مربوطه، قابلیت‌ها و همچنین صحت عملکرد سامانه را بررسی کردند .پس از رفع مشکلات مربوط به قابلیت‌های عملکردی، کاربردپذیری سامانه نیز با استفاده از دو روش ارزیابی شناختی و اکتشافی بررسی شد .در نهایت با رفع مشکلات کاربردپذیری، نسخه نهایی سامانه ایجاد و به صورت آزمایشی در یک داروخانه و سپس چند داروخانه راه‌اندازی شد .پس از اطمینان از درستی عملکرد تمام قابلیت‌های سامانه، این سامانه به مدت شش ماه) زمستان ۱۴۰۰ و بهار ۱۴۰۱) در داروخانه‌های منتخب معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کاشان، جهت پایش عرضه داروهای متیل‌فنیدات، اکسی‌کدون و هورمون‌رشد پیاده‌سازی و در نهایت تأثیر آن ارزیابی‌شد .بازه زمانی قبل از مداخله نیز شامل فصل‌های بهار و تابستان ۱۴۰۰ بود .تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ و آمار توصیفی و آزمون‌های آماری من‌ویتنی‌یو، کای‌اسکوئر و مقایسه میانگین‌زوجی انجام شد .یافته‌ها :نتایج این پژوهش نشان‌داد بهبود ایمنی، مدیریت منابع و حمایت از بیماران از مهم‌ترین دلایل پایش عرضه داروهای خاص بودند .مشارکت‌کنندگان در بررسی کیفی مطالعه معتقد بودند الکترونیکی شدن پایش این داروها ضروری بوده و می‌تواند باعث افزایش صحت، به‌موقع‌بودن و تسهیل فرایندها شود .براساس نظر شرکت‌کنندگان، در این سامانه باید داده‌های مربوط به بیمار، پزشک تجویزکننده، نسخه دارویی، دارو، داروخانه و شرکت توزیع‌کننده دارو ثبت شود .همچنین این سامانه باید بتواند از بروز رخدادهای غیرقانونی جلوگیری و گزارش‌های به‌موقع و به‌روز را تولید نماید .به طور کلی ۱۲۹ مشکل کاربردپذیری) ارزیابی اکتشافی ۹۱ :مشکل، ارزیابی شناختی ۳۸ :مشکل و ۰۰۰۱>P) شناسایی شد که برطرف شدند .تعداد کل نسخ و داروهای اکسی‌کدون عرضه‌شده قبل و بعد از پیاده‌سازی سامانه تفاوت معنی‌داری نداشت(۶۶۱ ، ۶۱۸ نسخه و ۴۲/۰=P) و(۲۸۵۲۰ ، ۲۹۸۵۰ قرص و .۵۷۹/۰=P) درحالی‌که تعداد کل نسخ و داروهای متیل‌فنیدات عرضه‌شده قبل و بعد از پیاده‌سازی سامانه بصورت معنی‌داری افزایش یافت(۴۰۵ ، ۹۵۱ نسخه و ۰۰۰۱/۰> P) و(۳۳۷۵۵ ، ۶۰۹۷۰ قرص و .۰۰۰۱/۰> P) تعداد کل داروهای هورمون‌رشد نیز بعد از پیاده‌سازی سامانه نسبت به قبل کاهش قابل‌توجهی داشت) قبل ۲۲۷۴ :آمپول، بعد ۵۸۳ :آمپول، .۰۰۵/۰=P) بحث و نتیجه‌گیری :پایش عرضه داروهای خاص برای بهبود ایمنی و حمایت از بیماران ضروری می‌باشد .به‌منظور تسهیل این فرایند استفاده از یک سامانه الکترونیکی با قابلیت‌های عملکردی مناسب نیز ضروری است .نتایج این مطالعه نشان داد استفاده از سامانه پایش و مدیریت عرضه داروهای خاص توانست با تأثیر بر عملکرد داروخانه‌ها در عرضه داروهای خاص، بر میزان عرضه آنها، جلوگیری از سوءاستفاده، حمایت از بیماران و در نهایت صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط به نظام دارویی تأثیر بگذارد .کلیدواژه‌ها :سیستم‌های اطلاعات سلامت، مدیریت منابع دارویی، پایش دارو و مواد مخدر، برنامه پایش نسخ دارویی، داروخانه

فراورده های دارویی

طراحی تجهیزات

مونیتورینگ دارو

نظام های دارو رسانی

داروخانه ها

پردازش خودکار داده ها

عباسی، رضا

نبوتی، احسان، استاد راهنما

فرزندی پور، مهرداد، استاد راهنما

رحیمی، حبیب الله، اسناد مشاور

ایران

پ۳۰۸۴،۲۴۱،۱۴۰۱

نمایه‌سازی قبلی

pc

TF

1

a

Y