بررسی اپیدمیولوژیک کانسر کیسه صفرا، در بیماران کوله سیستکتومیشده با تشخیص کولهسیستیت حاد ومزمن، مراجعهکننده به بیمارستان شهیدبهشتی کاشان در سالهای ۱۳۷۷-۸۰
[پایاننامه]
/عبدالقائم یساقی
[بی جا]
دانشگاه علومپزشکی کاشان
، ۱۳۸۱
۷۰ص.
چاپی
دکترای حرفهای
پزشکی
دانشگاه علومپزشکی کاشان
سابقه وهدف: کانسر کیسه صفرا بطور کل ۲-۴درصد از بدخیمی های گوارشی را تشکیل می دهد و تقریبا ۱درصد از بیمارانی که تحت جراحی مجاری صفراوی قرار می گیرند، دچار کانسر کیسه صفرا شدهاند. حدود ۹۰درصد از مبتلایان به کانسر کیسه صفرا دچار سنگهای کیسه صفراوی هستند، اما پاتوژنز آنها دقیقا مشخص نیست. علائم و نشانه های بالینی کانسر کیسه صفرا معمولا از کولهسیستیت و کوله لیتیازیس قابل افتراق نیستند و یافته های ازمایشگاهی نیز چندان اختصاصی نمی باشند، که این امر موجب بروز مشکلات بسیاری در تشخیص و درمان زودرس این بیماری شده است. حال با توجه به تناقضهای مطرح در شیوع کانسر کیسه صفرا در بیماران کوله سیستکتومی و به منظور تعیین وضعیت اپیدمیولوژیک این بیماران این بیماران این تحقیق طی سالهای ۱۳۷۷-۸۰ روی بیماران بستری در بیمارستان شهیدبهشتی کاشان صورت گرفت. روش کار: در این پژوهش تمام ۸۸۹پرونده موجود طی سالهای ۱۳۷۷-۸۰ مورد بررسی قرار گرفت و ۷۲۲ پرونده که اطلاعات کاملتری داشتند انتخاب شد، سپس با رجوع به برکه های پذیرش و خلاصه ترخیص، شرح حال، خلاصه پرونده، ازمایشات و شرح عمل، متغیرهای مورد پژوهش از قبیل سن، جنس، محل سکونت، تشخیص اولیه، جواب پاتولوژی، علائم و نشانه های بالینی (مثل سوء هاضمه، دردهای شکمی در RUQ واپیگاستر، وجود سنگ در سونوگرافی، تندرنس RUQ واپیگاستر، تب، کیسه صفراوی قابل لمس یا علامت کوروازیه و علامت مورفی) و جواب آزمایشات (مثل:(FBS,TG,CHOL,ALK.P, LFT, Bili(T,D), cbc/diff، استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت و نتایج به صورت آماری توصیفی و جداول توزیع فراوانی گزارش گردید. یافتهها: از ۷۲۲ مورد کولهسیستکتومی، ۵۴۰ نفر زن (۷۴/۸درصد) و ۱۸۲نفر مرد (۲۵/۲درصد) بودند که ۷۱نفر کولهسیستیت حاد(۹/۸درصد)، ۴۲۳نفر کولهسیستیت مزمن (۵۸/۶درصد) و ۲۲۸نفر کولهسیستیت حاد روی مزمن (۳۱/۶درصد) داشتندو نسبت زن به مرد در این مطالعه ۲/۹درصد به ۱ دو پیک سنی کولهسیستیت در دهههای چهار، ۱۲۳نفر (۱۷درصد) وهفت، ۱۳۰نفر (۱۸درصد) بود. بروز کولهسیستیت در زنان نسبت به مردان، زیر ۲۰سال ۱۴روی ۱، بعد از سن یائسگی ۱/۹ روی ۱ و در بالای ۸۰سال ۱/۳برروی ۱ و رنج سنی در زنان، بین (۶۰-۸۸) سال، متوسط ۴۷ سال و در مردان (۱۲-۱۱۰) سال، متوسط ۶۱ سال بود. نتایج حاصل از پاتولوژی نشان داد که از ۷۲۲مورد، ۲۵ مورد کانسر (۳/۵درصد) وجود دارد که ۱۶ مورد (۶۴درصد) مربوط به خود کیسه صفرا و ۹ مورد (۳۶درصد) متفرقه و در ارتباط با سایر ارگانها بودند. از ۱۶ مورد کانسرکیسه صفرا (۲/۲درصد)، تمام موارد (۱۰۰درصد) ادنوکارسینوم بودند که یک مورد همراه )SCC۶/۲درصد) بوده است و از این تعداد، ۱۱ مورد(۷۳/۳درصد) و به عبارت دیگر (۶۸/۷درصد) کل کانسرهای کیسه صفرا را آدنوکاسینوم Well differenciated تشکیل می داد. ۱۳ مورد (۸۱/۲درصد) کانسرکیسه صفرا در زمینه کولهسیستیت مزمن بود و پیک سنی ابتلا به کانسر، در دهه هفت، شامل ۹ نفر (۵۶/۲درصد) مشاهده شد. ۱۲ مورد از ۱۶ مورد کانسرکیسه صفرا (۷۵درصد) زن و ۴ مورد (۲۵درصد) مرد، با نسبت ۳ روی ۱ بودند. شایان ذکر است که از ۵۴۰ زن کولهسیستکتومی شده، ۱۲ نفر مبتلا به کانسرکیسه صفرا بودند (۲/۲درصد) و از ۱۸۲ نفر مرد، ۴ نفر ( باز هم تقریبا ۲/۲درصد). ۱۴ مورد (۸۷/۵درصد) بیماران بالای ۶۰سال سن داشتند. و رنج سنی ابتلا به کانسر در زنان (۴۴-۸۲)سال با متوسط ۶۳ سال و در مردان (۶۱-۸۱) سال با متوسط سنی ۷۱ سال بود. درد ناحیه اپی گاستر و RUQ در ۱۴ مورد (۸۷/۵درصد) و تندرنس ناحیه مذکور، در ۱۵ مورد (۹۳/۷درصد) وجود داشت و در ۱۵۰ مورد هم (۹۳/۷درصد) سونوگرافی دال بر وجود سنگ مثبت بود. در آزمایشات هم ALT,AST ,ALK.P, Bili(T,D), cbc/diff ، بین (۵۶/۲درصد۸۷/۵-درصد) مختل بودند. نتیجهگیری: تحقیق نشان داد که بیشترین مورد کولهسیستیت در زنان وجود داشت و بیشترین مبتلایان به کولهسیستیت، از نوع مزمن بودند. کولهسیستیت مزمن هم بیشترین زمینه بروز کولهسیستیت حاد بود (نوع حاد روی مزمن). نسبت زن به مرد ۳ روی ۱ و پیک سنی آن در دهه های چهار و هفت زندگی بود. بروز کولهسیستیت نیز در سنین قبل از باروری و یائسگی زنان با مردان برابر نبود. متوسط سنی ابتلا به کولهسیستیت در زنان پایینتر از مردان بود. بروز کانسرکیسه صفرا در افراد کولهسیستکتومی شده (۲/۲درصد) بود. که بیشترین نوع کانسر، آدنوکارسینوم آن هم از نوع Well differenciated بود. پیک سنی ابتلا به کانسر در دهه هفت، نسبت زن به مرد ۳ روی ۱ و میزان بروز در هر گروه جنسی بطور مجزا با هم برابر بود. متوسط سنی ابتلا به کانسر نیز در زنان کمتر از مردان و کولهسیستکت مزمن شایع ترین زمینه کانسر کیسه صفرا بود. بیشترین بیماران در رنج سنی بالای ۶۰ سال قرار داشتند. شایع ترین شکایت بیماران و یافته بالینی در مبتلایان به کانسر درد و تندرنس ناحیه اپی گاستر و RUQ و شایعترین گزارش پاراکلینیک وجود سنگ کیسه صفرا در سونوگرافی بود. بطور کلی شکایات بیمار معاینات و آزمایشات ثبتشده، معیار مناسبی در تشخیص کانسرکیسه صفرا نبود. از اینرو به پزشکان توصیه می شود در برخورد با مبتلایان به کانسر کیسه صفرا، موارد مذکور را مورد توجه بیشتری قرار دهند