آغاز: و نضر عندي رجل نصراني موسوم بالطب و کان لا يحسن تقوم کلمة واحدة و هو اقلف اللسان شيء العباده فساله عن زيادة ...
انجام: يوم يکون شهداء علي الناس و يکون الرسول عليکم شهيداً يوم تجد کل نفس ما عملت من خير محضراً و ما عملت من سوء تود...
المثل السائر، مشهورترين اثر ابن اثير جزري است و در بيشتر منابع از وي به عنوان «صاحب المثل السائر» ياد ميکنند. موضوع کتاب بيان اسرار الفاظ و معاني و تفصيل انواع آنهاست و مؤلف غالبا بخشهايي از رسائل خود را به عنوان الگوي منتخب کتابت ميآورد. ابن خلکان درباره اين کتاب ميگويد: هر آنچه به فن کتابت مرتبط بوده است در آن جمع آوري شده است. اين کتاب پيوسته مورد توجه بوده است. شهرت فوق العاده آن، شايد اولاّ به سبب تدريس آن توسط مؤلف در موصل و بغداد، ثانيا به جهت جنبه تعليمي آن باشد. سبک خاص نگارش و بيان ابن اثير را نيز نبايد ناديده گرفت. اين کتاب ابن ابي الحديد را چنان برانگيخت که در مدت ۱۳ يا ۱۵ روز، کتاب الفلک الدائر علي المثل السائر را در رد آن نوشت، و آن را بي آنکه بازخواني کند، شتابزده تقديم کتابخانه مستنصريه بغداد کرد. اما اين اقدام ابن ابي الحديد، برخلاف آنچه وي با نامگذاري کنايت¬آميز رويه اش آرزو کرده بود باعث گرديد که از آن زمان تاکنون کتابهاي متعددي در تاييد و رد المثل السائر نوشته شود و موجب جاودانگي آن گردد. جايگاه اين کتاب براي نظم و نثر به منزله اصول فقه براي استنباط ادله احکام است و مصنف در اين کتاب به جوينده روشي را که به وسيله آن هنر نويسندگي و شاعري اتقان مييابد، آموزش ميدهد. کتاب بر يک مقدمه و در مقاله استوار گشته است. مقدمه مشتمل بر اصول علم بيان است و در ده فصل نگارش يافته است. مقاله اولي در صناعت لفظي است که در دو بخش الفاظ مفرده و مرکبه تنظيم گشته و مقاله دوم در صناعت معنوي است و مشتمل بر انواع استعاره و تشبيه و تجريد ميباشد. اين کتاب در 1420ق. با تحقيق محمد محييالدين عبدالحميد منتشر شده است. نسخه حاضر از فصل هفتم مقدمه در الحقيقة و المجاز آغاز و با مبحث التضمين به پايان رسيده است.
نوع خط: نسخ
جلد: تيماج مشکي، ساده
وقف فرزندان آقا ميرزا محمدعلي مدرس تبريزي (صاحب ريحانة الادب)(تفصيل وقف¬نامه در نسخه شماره 517)؛ افتادگي از آغاز و انجام؛ عناوين و نشانيها شنگرف؛ در حاشيه تصحيح شده است