عنوان

بررسی آثار کلامی قاعده حسن و قبح عقلی

۱۵۶ ه

فارسی

بررسی آثار کلامی قاعده حسن و قبح عقلی

[پایان نامه]

/ طلبه محمد شفیع؛

استاد راهنما شعبان داداشی

جامعه المصطفی (ص) العالمیه، مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی

۱۳۹۳

و، ۱۰۹ ص

کتابنامه: ص. ۱۰۵ - ۱۰۹؛ همچنین به صورت زیرنویس

کارشناسی

فقه و معارف اسلامی

مرداد ۱۳۹۳

مسأله حسن و قبح عقلی یکی از دیرینه ترین مسأله‌ای بین متکلمین اسلامی بوده است و سبب به وجود آمدن دو روش کلامی بنام معتزله و اشاعره گشته است. معتزله قائلند قطع نظر از امر و نهی شارع اشیاء دارای حسن و قبح می‌باشند و عقل می‌تواند حسن و قبح بعضی ازآنهارا درک کند. ولی اشاعره می‌گویند عقل چنین توانایی را ندارد بلکه حسن و قبح اشیاء مبتنی بر امر و نهی شارع است. پذیرش و عدم پذیرش حسن و قبح عقلی آثار مهم و اساسی را در خدا شناسی و تبیین افعال الهی در پی دارد. لذا در رساله حاضر سعی می‌شود مهمترین آثار حسن و قبح عقلی را جمع آوری نماید. اهداف این تحقیق عبارتند از: ۱. آشکار نمودن ریشه‌ اختلافات اعتقادی بین مسلمانان تا راه رسیدن به وحدت اعتقادی هموار شود؛ ۲. جمع آوری آثارکلامی حسن و قبح عقلی پراکنده در کتب مختلف در یک مجموعه و حصول آشنایی کامل از آنها. روش تحقیق این رساله از لحاظ جمع آوری مطالب کتابخانه‌ای بوده و از لحاظ تبیین مطالب روش عقلی به کار گرفته خواهد شد التبه در مواردی در کنار استدلال عقلی از نقل هم به عنوان مؤیید استفاده می‌شود. مهمترین نتایج بدست آمده تحقیق عبارت اند از: قاعده حسن و قبح عقلی تأثیر مهمی در قاعده عدالت و حکمت الهی دارد به گونه‌ای که بدون پذیرش قاعده حسن و قبح عقلی امکان ندارد عدل و حکمت واقعی خداوند قابل پذیرش باشند و منشأ بسیار از مسائل کلامی می‌باشد. همانطور که بیان شد قاعده حسن و قبح عقلی تأثیر مهمی در قاعده لطف و قاعده وجوب اصلح که منشأ بسیاری از مسائل کلامی می‌باشد، را دارا است و امکان ندارد بدون پذیرش قاعده حسن و قبح عقلی، قاعده لطف و اصلح قابل پذیرش باشند. همانطور که حسن و قبح عقلی در خداشناسی و تبیین افعال الهی تأثیرعمیقی دارد که براساس حسن و قبح عقلی معرفت خداوند دارای وجوب عقلی بوده و ادعا از راه لزوم شکر منعم ودفع ضرر محتمل قابل اثبات است. همچنین بیان افعال الهی مانند : وجوب بعثت انبیاء بر خداوند، عصمت آنها، افضلیت پیامبر بر دیگران، ضرورت امام و عصمت آنها،افضلیت امام بر دیگران، ضرورت معاد که همه اینها دارای حسن و قبح عقلی بوده و ضرورت عقلی دارد. واژه‌های کلیدی تحقیق عبارتند از: ۱. کلام؛ ۲. حسن؛ ۳. قبح؛ ۴. عقل؛ ۵. ذاتی؛۶. عدلیه؛ ۷. اشاعره؛ ۸. شرعی؛ ۹. حکمت؛ ۱۰. عصمت؛ ۱۱. عدالت؛ ۱۲. لطف؛ ۱۳. ضرورت.

حسن و قبح عقلی

شفیع، محمد

استاد راهنما

داداشی، شعبان

جامعه المصطفی (ص) العالمیه، مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی

ایران

جامعه المصطفی (ص) العالمیه

20181203

p

TF

92029

a

Y