این نوشتار علاوه بر بیان بعد عبادی و فقهی حج، به تبیین ابعاد معنوی، عرفانی، تربیتی و اخلاقی آن و اسرار مناسک و اعمال حج میپردازد. نویسنده میکوشد در قالب سه فصل به صورت مختصر ابعاد تربیتی حج عمره و تمت ع را بررسیده و اهداف تربیتی حج از منظر ائم ه را تشریح کند. او در فصل او ل ابعاد تربیتی حج، حکمت تشریع آن و اهداف این سفر معنوی را بیان کرده و کل یاتی از سفر و خواص آن در زندگی بشر از ل حاظ فردی و اجتماعی را ارائه میدهد. آن گاه با اشاره به ابعاد تربیتی حج و فلسفه آن، آثار تربیتی و اخلاق فردی و اجتماعی حج را برشمرده و از جنبه اقتصادی و سیاسی نیز اهم یت این سفر مهم را تبیین ساخته و آن را دمیدن روح تعه د، اخلاق و تربیت در کالبد فرد و اجتماع ارزیابی میکند. نگارنده معتقد است که نباید فقط از زاویه اعمال ظاهری و فقهی به مقوله حج نگریست، بلکه باید این فریضه مشروط را از منظری معنوی بررسید که ثمرات و برکاتش برای آحاد جامعه اسلامی و ضربه زدن به دشمنان دین فراوان است و در واقع گروهی از مسلمانان هر سال به نیابت از ام ت اسلامی، مراسم عظیم عبادی ـ سیاسی حج را برگزار میکنند و ضمن نشان دادن وحدت و اخو ت خویش به جهانیان، توحید را به صورت عملی تبلیغ میکنند. نویسنده در فصل دوم ابعاد تربیتی اعمال عمره تمت ع، میقات، ا حرام بستن، انجام آداب مسجدالحرام، طواف کردن گرداگرد خانه خدا و سعی بین دو کوه صفا و مروه را تبیین میکند. فصل سوم به تشریح ابعاد تربیتی اعمال حج تمت ع همچون: ا حرام، وقوف در عرفات و مشعرالحرام، احکام و اعمال مزدلفه، ابعاد تربیتی اعمال منا و رمی ج م ره، قربانی، ابعاد معنوی حج و مناسک آن اختصاص دارد. در پایان نیز برخی مکانهای مقدس مکه و مدینه و نیز درسها و عبرتهایی که میتوان از زیارت کردن مکانهای مزبور از ل حاظ معنوی و تربیتی آموخت و همچنین ابعاد سازندگی فردی و اجتماعی آنها تشریح گردیده است