عنوان

گزارش وضعیت بهزیستی فردی و اجتماعی، سلامت جسمی، و مخاطرات و ایمنی کودکان در ایران بر اساس داده ها و مطالعات کشوری و استانی

۱۳۳۹ط

فارسی

گزارش وضعیت بهزیستی فردی و اجتماعی، سلامت جسمی، و مخاطرات و ایمنی کودکان در ایران بر اساس داده ها و مطالعات کشوری و استانی

[طرح‌های تحقیقاتی و پروژه‌ها]

مروئه وامقی

حمیرا سجادی، سعید مدنی قهفرخی

علوم توان بخشی و سلامت اجتماعیUniversity of Social Welfare and Rehabilitation Sciences

۱۴۰۰

پیوست

مقدمه: بر اساس نتایج مطالعه تدوین شاخص ترکیبی بهزیستی کودکان در ایران بهزیستی کودکان در ایران شامل هفت حوزه سلامت جسمی، مخاطرات و ایمنی، بهزیستی فردی و اجتماعی، شرایط اقتصادی، مسکن و محیط زندگی، آموزش و خانواده است. هر یک از حوزه های(ابعاد) بهزیستی کودکان دارای مولفه ها و زیر مولفه هایی است که توسط نشانگرهایی قابل سنجش می باشند. این مطالعه در صدد است تا با جمع آوری اطلاعات موجود از وضعیت 74 نشانگر سه حوزه ی سلامت جسمی، مخاطرات و ایمنی و بهزیستی فردی و اجتماعی کودکان در ایران گزارشی از وضعیت نشانگرهای حوزه های مورد نظر مطالعه و کمبودهای اطلاعاتی موجود ارائه دهد و بر اساس نتایج حاصله توصیه های سیاستی به منظور ارتقا وضعیت نشانگرهای کودکان و پژوهش های آتی ارائه نماید.روش: مطالعه از نوع مطالعات مقطعی و روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای بود. مطالعه از شهریور ماه 1398 به مدت 13 ماه انجام شد. جستجوی منابع در بانک های اطلاعاتی ایرانی شامل بانک اطلاعات جهاد دانشگاهی(SID)، ماگیران، و بانک های غیر ایرانی شامل ISI, PubMed, Google بر اساس معیارهای ورود مطالعات و با استفاده از کلیدواژه های مشخص شده مربوط به نشانگرهای مطالعه در جدول پیوست انجام شد. معیارهای ورود اطلاعات شامل مقالات منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی، به زبان فارسی و انگلیسی، دوره ی زمانی 1393-1398 یا 2014 تا 2019، همه انواع مطالعات کمی، کشوری، استانی و مرکز استان (فقط در صورت موجود نبودن اطلاعات استانی) با جمعیت هدف کودکان و خانواده های دارای کودک ساکن ایران، که وضعیت نشانگر مورد مطالعه، روند وضعیت نشانگر، عوامل مرتبط فردی کودک(مانند سن و جنس، ...)، عوامل خانوادگی(مانند درآمد خانواده و تحصیلات والدین) و عوامل اجتماعی(عوامل سطح محله، شهر و سطوح بالاتر) و مداخلات مرتبط با بهبود وضعیت نشانگرها شامل سیاست ها و برنامه های ملی و استانی انجام شده و نتایج آنها، و سیاست ها و برنامه های پیشنهاد شده سنجیده اند و همه مقالات مرور سیستماتیک دارای معیارهای یاد شده بدون توجه به دوره زمانی و سطح مطالعه و گزارش طرح های پژوهشی و داده های سازمانی مانند سرشماری نفوس و مسکن، طرح هزینه و درآمد خانوار، سالنامه آمارهای جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور، و سایر داده های کشوری موجود در سازمان های مرتبط مانند، سازمان پزشکی قانونی، نیروی انتظامی و سازمان بهزیستی و ..... بودند. یافته ها: در مجموع اطلاعات 74 نشانگر شامل 37 نشانگر بعد بهزیستی جسمی، 26 نشانگر بعد مخاطرات و ایمنی و 11 نشانگر بعد بهزیستی فردی و اجتماعی) مورد جستجو قرار گرفتند. از 74 نشانگر مورد جستجو، در مورد 7 نشانگر(9%) شامل چهار نشانگر بعد مخاطرات و ایمنی(میزان جرایم ثبت شده نوجوانان در هر صدهزار جمعیت 18-14 سال، میزان قربانیان 12 تا 18 سال جرایم خشن، درصد کودکانی که خود را قربانی خشونت معرفی می کنند و درصد نوجوانان دارای پرونده قضائی که دسترسی به وکیل دارند) و سه نشانگر بعد بهزیستی فردی و اجتماعی(درصد افراد 16 تا 18 ساله شرکت کننده در انتخابات ریاست جمهوری، درصد کودکانی که ارتباط خود را با اعضای گروه همتایان خوب و خیلی خوب گزارش می کنند، درصد نوجوانانی که بیشتر اوقات احساس تبعیض و نابرابری را تجربه می کنند) در دوره ی زمانی مطالعه اطلاعاتی یافته نشد. همه 67 نشانگر باقیمانده(90%) شامل 37 نشانگر بهزیستی جسمی، 22 نشانگر مخاطرات و ایمنی، و 8 نشانگر بهزیستی فردی و اجتماعی، دارای اطلاعاتی در خصوص حداقل یکی از ویژگی های نشانگر شامل وضعیت شیوع کشوری، روند شیوع کشوری نشانگر در همه یا بخشی از دوره ی زمانی ده سال اخیر، وضعیت شیوع نشانگر در حداقل یک استان یا شهر مرکز استان، عوامل مرتبط با وضعیت نشانگر در حداقل یکی از سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی، و سیاست ها و برنامه های کشوری مرتبط با نشانگر هستند. از مجموع 74 نشانگر، 61 نشانگر(82%) صرفنظر از آخرین سال داده های کشوری دارای اطلاعات شیوع ملی هستند. همچنین 55 نشانگر(74%) به ترتیب شامل نشانگرهای بهزیستی جسمی(33)، مخاطرات و ایمنی(17) و بهزیستی فردی و اجتماعی(5) دارای اطلاعات شیوع در سطح ملی در دوره ی 5 ساله 1393 تا 1397 بوده و اطلاعات شیوع کشوری 6 نشانگر مربوط به قبل از سال 1393 هستند.بحث و نتیجه گیری: به طور کلی بر اساس نتایج مطالعه می توان استنباط نمود که بیشترین ضعف اطلاعات شیوع نشانگرها به ویژه در سطح کشوری، در مقایسه ابعاد با یکدیگر مربوط به دو بعد مخاطرات و ایمنی و بهزیستی فردی و اجتماعی است و از این حیث ابعاد مختلف بهزیستی کودکان دارای وضعیت نابرابری هستند. این یافته ها حکایت از توجه کمتر سیاستگزاران و پژوهشگران به ویژگی های دو بعد دیگر بهزیستی کودکان در مقایسه با سلامت جسمی آنها دارد و نشان دهنده لزوم توجه جدی سیاستگزاران به دیگر بخش های مختلف مرتبط با بهزیستی کودکان است. از آنجا که دو بعد مخاطرات و ایمنی و بهزیستی فردی و اجتماعی دارای مولفه ها و نشانگرهای متعددی هستند که سیاستگزاری در این حوزه ها با وظایف نهادهای مختلفی در کشور ارتباط دارند، ضرورت جمع آوری اطلاعات بیشتر توسط این نهادها برای شناخت وضعیت کودکان، سیاستگزاری و برنامه ریزی و ارزشیابی نتایج مداخلات ضروری است.کلید واژه ها: بهزیستی کودکان، بهزیستی جسمی، مخاطرات و ایمنی، بهزیستی فردی و اجتماعی، نشانگر

بهزیستی جسمی

وامقی، مروئه

سجادی، حمیرا

ایران

20221106

p

XF

272498

a

Y