بررسی روایی الگوی نظری( مدل) زیستی- شناخت اجتماعی در مصرف کننده های تریاک و مشتقات آن
[پایاننامه]
Evaluation of validity of biosocial cognitive model (bSCT) in opioid use disorders
علوم بهزیستی و توانبخشی University of Social Welfare and Rehabilitation))
، ۱۳۹۸
ه،۱۰۹ص.
چاپی
کارشناسی ارشد
روانشناسی بالینی clinical psychology
۱۳۹۸/۰۸/۱۱
علوم بهزیستی و توانبخشی University of Social Welfare and Rehabilitation))
هدف این پژوهش بررسی روایی مدل زیستی- شناخت اجتماعی در مصرف کننده های تریاک و مشتقات آن بود .این مدل تا به حال تنها در زمینه تبیین مصرف الکل و حشیش بررسی شده بود .این پژوهش برای اولین بار روایی این الگوی نظری را در مصرف کننده های تریاک و مشتقات آن(مواد افیونی) بررسی کرده است .مدل زیستی- شناخت اجتماعی دو مسیر اصلی را برای ابعاد تکانشگری یعنی حساسیت به پاداش و تکانشگری شتابزده در ارتباط با مصرف مواد فرض می کند .در مسیر اول انتظارات مثبت فرد از مصرف نقش متغیر میانجی را میان حساسیت به پاداش و مصرف مواد ایفا می کند و در مسیر دوم خودکارآمدی امتناع نقش متغیر میانجی را میان تکانشگری شتابزده و مصرف مواد ایفا می کند .طراحان این مدل برای گسترش آن مسیر سومی را از حساسیت به تنبیه به مصرف مواد نیز در نظر می گیرند که در این مسیر انتظارت منفی از مصرف نقش متغیر میانجی را دارد .روش :در این پژوهش ۱۵۰ نفر از مصرف کننده های تریاک ومشتقات آن که به مراکز ترک اعتیاد با متادون مراجعه می کردند پرسشنامه های حساسیت به پاداش و تنبیه، انتظارات مصرف، خودکارآمدی امتناع از مصرف مواد، ولع مصرف و پرسشنامه غربالگری شدت مصرف را تکمیل نمودند .نتایج :نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان می دهد که این مدل در تبیین شدت و و لع مصرف تریاک و مشتقات آن از برازش مطلوبی برخوردار است .انتظارات مثبت از مصرف و خودکارآمدی امتناع در رابطه میان حساسیت به پاداش و مصرف مواد نقش متغیر میانجی را ایفا می کنند .خودکارآمدی امتناع نیز در ارتباط میان تکانشگری شتابزده و مصرف مواد نقش متغیر میانجی را دارد .مسیر سومی که برای گسترش و ارتقای این مدل پیشنهاد شده بود( حساسیت به تنبیه) از معناداری کافی برخوردار نبود و منجر به کاهش برازش مدل می شد .نتیجه گیری :همسو با یافته های پژوهش هایی که در زمینه بررسی مدل زیستی- شناخت اجتماعی در مصرف کنندگان حشیش و الکل انجام شده است، یافته های این تحقیق نشان داد که شناخت های اجتماعی در ارتباط میان حساسیت به پاداش و تکانشگری شتابزده با مصرف تریاک و مشتقات آن( شدت و ولع مصرف) نقش متغیر میانجی را ایفا می کنند .نتایج این تحقیق رهنمون جدیدی را برای طراحی برنامه های پیشگیرانه و درمانی اختلالات مرتبط با مصرف تریاک و مشتقات آن فراهم می کند .کلید واژه ها :مصرف تریاک و مشتقات آن، انتظارات مثبت و منفی مصرف، خودکارآمدی امتناع ، تکانشگری، حساسیت به پاداش و حساسیت به تنبیه
Objective: The aim of this study was to investigate the validity of the bio-social cognitive model in opioid use disorders. This model has received empirical support in studies of alcohol and canabis use but has not been tested on opioid. The model proposes two pathways linking dimensions of impulsivity to opioid use. The first path predicts that the association between Reward Sensitivity (SR) and opioid use is mediated by positive outcome expectancies. The second path predicts the relationship between Rash Impulsiveness (RI) and opioid use is mediated by opioid refusal self-efficacy. An extended version of this model was also tested and included a third pathway linking Punishment Sensitivity (SP) to opioid use via negative outcome expectancies. Method: Participants were 150 patients who referred to methadone maintanace treatment centers. They compeleted questionnaires assessing craving, severity of opioid use, social cognition and sensitivity to reward and punishment. Results: Consistent with previous study about alcohol and cannabis use the results of the path analysis showed that this model has a good fit in explaining the severity and craving of opioid use. Positive expectations and refusal self-efficacy played a mediating role in the relationship between reward sensitivity and substance use. Refusal self-efficacy also played a mediating role in the relationship between rash impulsiveness and substance use. The third path wich is suggested for the development of this model (sensitivity to punishment) did not improve model fit and decrease the goodness of fit indices. Conclusions: Consistent with previous study about alcohol and cannabis use, result of this study indicated that the association between impulsiveness and opioid use is largely mediated by social cognition. The bSCT model may provide novel insights to design prevention programmes and treatment of problematic opioid use. Keywords: opioid use, craving, positive and negative expectancies, self-efficacy, impulsivity, reward sensitivity, punishment sensitivity
ba
Evaluation of validity of biosocial cognitive model (bSCT) in opioid use disorders