بررسی پوشش مؤثر درمان دیابت و پرفشاری خون در سطوح ملی و فروملی و عوامل اجتماعی مؤثر برآن در جمعیت بزرگسال ایران طی سالهای ۲۰۰۵-۲۰۱۱ با استفاده از دادههای پیمایش ملی عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر
[پایاننامه]
Estimation of effective coverage of diabetes and hypertension treatment at the national and subnational levels and evaluating its social determinants among Iranian adult population during
علوم بهزیستی و توانبخشی University of social welfare and Rehabilitation Science))
، ۱۳۹۷
ج، ۱۸۰ص.
چاپی
دکترا
سلامت و رفاه اجتماعی Health and Social Welfare))
۱۳۹۷/۱۰/۱۰
علوم بهزیستی و توانبخشی University of social welfare and Rehabilitation Science))
شیوع بالای بیماریهای غیرواگیر و عواقب ناشی از آنها باعث شده است که در تدوین سیاستهای بهداشتی و اجتماعی توجه به این بیماریها و پیگیری و کنترل آنها در اولویت قرار بگیرد .اگرچه این بیماریها به عنوان بیماریهای غیرواگیر مطرح هستند اما عواقب آنها به شدت اطرافیان و جامعه را تحت تاثیر قرار داده و وجود آنها سلامت و شادکامی در جامعه را تهدید و ناخوشی را در جامعه همهگیر میکند .پرفشاری خون و دیابت به عنوان دو عامل خطر مهم بیماریهای غیرواگیر و در راس آنها بیماریهای قلبی و عروقی میباشند که خود آنها نیز به عنوان بیماریهای غیرواگیر سلامت جامعه را تهدید میکنند .بر این اساس در مطالعه حاضر سعی شد با بررسی وضعیت پرفشاری خون و دیابت در جامعه هم در سطح ملی و هم در سطح استانی، ضمن بررسی وضعیت پوشش درمان این افراد، میزان پوشش موثر درمان بررسی و در نهایت مشخص گردد چه عوامل اجتماعی بر اثربخش بودن درمان تاثیر دارند تا از این طریق و با ارائه پیشنهادهای کاربردی بتوان گامی موثر در راستای افزایش پوشش موثر و به دنبال آن سلامت و رفاه جامعه برداشت .مطالعهی حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی و ثانویه است که دادههای ملی جمعآوری شده در پیمایشهای ملی عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۰، برای تجزیه و تحلیل پس از پاکسازی و تعریف متغیرها مورد استفاده قرار گرفت .تحلیلها با استفاده از نرمافزارهای مربوطه و از جمله stata و R انجام گرفت .نتایج مطالعه نشان داد که هم در سطح ملی و هم در سطح استانی شیوع پرفشاری خون و دیابت بالا و با شیب ملایم در طی سالهای مورد بررسی روندی افزایشی داشته است که این روند برای دیابت قابل لمستر است .همچنین بخش وسیعی از افراد مبتلا به بیماری، از بیماری خود اطلاع ندارند و حدود نیمی از افراد مبتلا به دیابت و پرفشاری خون در حالی از ابتلا خود اطلاع ندارند که این دو عامل خطر به ترتیب سومین و چهارمین عامل خطر از لحاظ مرگها و ناتوانی قابل انتساب به آنها به شمار میروند .همچنین نتایج بیانگر میزان پایین پوشش موثر درمان در سطح ملی و استانی است .متغیرهای درآمد>(p۰۰۱.۰)، شاخص ثروت>(p۰۰۱.۰)، تراکم پزشک>(p۰۰۱.۰) با پوشش موثر رابطه مستقیم و تحصیلات با آن رابطه منفی داشت .علاوه بر این نتایج حاصل از بررسی مدل چندسطحی دریافت درمان نشان داد که در سطح فردی، متغیرهای :محل سکونت، جنسیت، سن، وضعیت اشتغال و شاخص توده بدنی و در سطح استانی نیز متغیرهای :تحصیلات، پوشش بیمه، میزان هزینههای سلامت و تراکم پزشک به ازای هر ۱۰۰۰۰ نفر حمعیت، متغیرهای معنیداری هستند که بر پوشش موثر درمان پرفشاری خون تاثیر دارند .شیوع بالای پرفشاری خون و دیابت در سطح ملی و استانهای کشور بیانگر سبک زندگی مدرن، کم تحرکی، استرس، مصرف نمک و سایر عوامل تاثیر گذار بر این بیماریها است .اگرچه پوشش همگانی سلامت، گامی مهم در راستای دستیابی و بهرهمندی همگانی از خدمات سلامتی است اما پوشش خدمات سلامت در ایران بیشتر با شاخصهایی اندازهگیری میشود که میزان خام پوشش خدمات را نشان میدهد، درحالی که پوشش همگانی خدمات سلامت زمانی قابلدستیابی است که این پوشش مؤثر باشد .پس با توجه به اینکه جامعترین و کاملترین برنامهها و سیاستها در هر حوزهای برنامهای است که تمام جوانب را در نظر داشته و در مراحل ارزیابی بتواند کمبودها و نقصانها را جبران و در خدمت همه افراد جامعه باشد پس به نظر میرسد باید سیاستها به سمت افزایش عدالت در سلامت و پوشش موثر درمان باشد .واژه های کلیدی :پرفشاری خون، دیابت، پوشش موثر درمان، روش تطبیق نمره گرایش، تحلیل چندسطحی
Background: Recently non-communicable diseases and their consequences have become the most important health issue and have put societies at serious risk. Although these diseases are considered as non-communicable diseases, their consequences strongly affect the people and the community. The aim of this study was to investigate the effective coverage of diabetes and hypertension treatment at the national and subnational levels and evaluating its social determinants among Iranian adult population during 2005-2011 Methods: The main data source of the present study was the Iran-STEPs study STEPwise. The Iran-STEPs studies are cross-sectional survey based on the WHO-STEPwise approach. They have been conducted on demographic, anthropometric, and biologic sample in each year. All statistical analyses were performed using the Stata software version 14. Two-tailed P values of <0.05 were considered statistically significant. Results: The results of the study showed that the prevalence of hypertension and diabetes over the years were increasing both at the national and provincial levels. Also, a large proportion of people with these diseases are unaware about their illness. The results indicate a low level of effective coverage of treatment at the national and provincial level for hypertension treatment. Income (p <0.001), wealth index (p <0.001), physician density (p <0.001) had positive correlation with effective coverage of treatment and education had a negative correlation. In addition, the results of multivariate regression model showed that at the individual level, variables such as location, sex, age, occupational status and BMI, and at the provincial level, education, insurance coverage, health expenditure and physician's density are significant variable that affects the effective coverage of hypertension. Conclusion: The findings of this study indicated that the prevalence of hypertension and diabetes are high and those affected are often not aware of having these conditions. Only a minority of those who have a hypertension or diabetes, receive effective and appropriate treatment. The findings highlight the need for improved healthcare for the growing Effective Coverage, with particular attention to health equity and suggested that early detection, raising awareness, and providing better treatment of hypertension could be very important to maintain and improve the quality of hypertension management. Keyword: Hypertension, Diabetes, Effective coverage, Propensity Score Matching, Multilevel analysis
ba
Estimation of effective coverage of diabetes and hypertension treatment at the national and subnational levels and evaluating its social determinants among Iranian adult population during