Depuis toujours, le passé aussi bien que le rappel du passé occupaient une place primordiale dans la vie humaine. Par ce rappel, l’homme arrive à retourner vers son passé et remémorer les souvenirs stockés dans sa mémoire. Ce genre de réminiscence, qui constitue d’ailleurs l’objet de beaucoup d’œuvres littéraires, consiste à l’évoquer les divers épisodes du passé récent ou ancien et permet à l’homme ou au personnage de revivre le passé et de nous faire vivre ce passé en le racontant. Dans la présente recherche, nous faisons une analyse sur la façon de l’évocation des souvenirs et la mise en texte de la réminiscence chez Colette dans la série des Claudine : Claudine à l’école, Claudine à Paris, Claudine en ménage, Claudine s’en va (Journal d’Annie) et La retraite sentimentale. Le premier chapitre de cette étude aborde un aperçu général de la réminiscence en exposant la définition présentée par quelques philosophes et psychologues, pour mieux comprendre l’importance et le rôle de la réminiscence dans la remémoration des souvenirs. Ensuite, la réminiscence inconsciente et involontaire de Proust, en tant que spécialiste de cette notion en littérature, a été exposée ; ce qui permet de faire une comparaison entre la réminiscence de Proust et celle de Colette. Enfin, c’est le traitement général du passé chez Colette qui a été analysé avant d’entrer dans le vif du sujet, qui est l’analyse de la réminiscence dans cinq romans de la série des Claudine. Dans le deuxième chapitre, la réalisation de la réminiscence a été abordée en trois étapes : l’émergence, le développement et la fin de la réminiscence chez le personnage principal des romans qui s’appelle Claudine. L’aspect narratologique et temporel de la réminiscence chez Colette a aussi été traité dans ce chapitre. Enfin, dans le troisième chapitre, la nature et les particularités et le but de la réminiscence colettienne ont été étudiées. Par cette étude, nous avons constaté qu’au contraire de la réminiscence proustienne qui est toujours liée à la mémoire involontaire, chez Colette, le rappel des souvenirs peut avoir un caractère actif ou passif. De même, au contraire de la réminiscence proustienne qui a un caractère envahissant, chez Colette, la réminiscence est courte, fragmentaire et caractérisée par des va-et-vient continus entre le passé et le présent. D’ailleurs, la réminiscence colettienne a un caractère vivace qui arrive à transporter le personnage dans le passé au lieu d’apporter le passé dans le présent. La réminiscence se lie ainsi à la vision du monde et le regard féminin de Colette. Sa narratrice, étant malheureuse au temps présent, fait des retours au passé. Elle se révolte en quelque sorte contre le présent, ses injustices et ses malheurs. Elle quitte courageusement le présent pour continuer à vivre dans le passé. De tous ses malheurs, elle se réfugie dans les souvenirs doux d’une nature verte, apaisante, et féerique, et d’une enfance pleine de l’amour, de joie et de la solitude féconde.
گذشته و یادآوریِ آن در زندگیِ انسان همواره از جایگاه ویژه¬ای برخوردار بوده است. به کمک این یادآوری انسان موفق به بازگشت به گذشتۀ خود و مرور خاطرات حک شده در حافظه¬اش می¬شود. این تداعی خاطره که موضوع بسیاری از آثار ادبی نیز بوده است، مبتنی بر یادآوری بخش¬های مختلف گذشتۀ نزدیک یا دور می¬شود و به فرد یا شخصیت داستانی اجازه می¬دهد تا با روایت گذشته آن را دوباره برای ما زنده کند. در این تحقیق ما نحوۀ یادآوری و تداعیِ خاطرات را نزد کولت در پنج رمان او تحت عنوان سری کلودین شامل: کلودین در مدرسه، کلودین در پاریس، کلودین در خانه و کاشانه، کلودین می¬رود و انزوای احساسی بررسی می¬کنیم. فصل اول این تحقیق، برای درک بهتر اهمیت و نقش تداعی در یادآوری خاطرات، تعریف کلیِ این مفهوم را از دیدگاه چندین فیلسوف و روانشناس بیان می¬کند. سپس، تداعیِ ناخودآگاه خاطرات نزد پروست، متخصص این مفهوم در ادبیات، ارائه شده است که امکان مقایسه بین تداعی خاطرات نزد پروست وکولت را فراهم می¬سازد. در نهایت، قبل از ورود به موضوع اصلی که تجزیه و تحلیل تداعی خاطرات در پنج رمان سری کلودین است، به بررسیِ کلی گذشته پرداخته شده است. در فصل دوم، تداعی خاطرات در سه مرحله بررسی شده است: ظهور، پیشرفت و پایان تداعی خاطرات نزد شخصیت اصلی رمان که کلودین نام دارد. در این فصل جنبۀ روایی و زمانی وقوع تداعی خاطرات نزد کولت مورد توجه قرار گرفته است. در نهایت در فصل سوم، ماهیت و ویژگی¬ها و هدف تداعی خاطرات نزد کولت مورد مطالعه قرار گرفته است.نتیجۀ این تحقیق نشان می¬دهد که برخلاف تداعی خاطرات پروستی که همواره متکی به حافظۀ ناخودآگاه است، تداعی خاطرات نزد کولت، می-تواند حالت فعال یا منفعل داشته باشد. همچنین، برخلاف تداعی خاطرات پروستی که فراگیر است، نزد کولت تداعی کوتاه، جزء به جزء و در رفت و آمد مدوام میان گذشته و حال است. علاوه بر این، تداعی خاطرات کولت، یک ویژگیِ پویا دارد و به جای آنکه گذشته را به حال بیاورد، می¬تواند شخصیت داستانی را به گذشته منتقل کند. تداعی خاطرات با جهان¬بینی و نگاه زنانه کولت نیز در ارتباط است. راویِ او بخاطر عدم رضایت از زمان حال خود، به گذشته باز می¬گردد. و به گونه¬ای علیه زمان حال و بی¬عدالتی¬ها و بدبختی¬هایش شورش می¬کند. او شجاعانه زمان حال را برای ادامه دادن به زندگی در گذشته ترک می¬کند. از تمام نابسامانی¬هایش، به خاطرات شیرین طبیعت سبز، آرامش¬بخش و رؤیایی و نیز خاطرات دوران کودکی پر از عشق، شادی و تنهایی پر بار پناه می¬برد
تداعیِ خاطرات در سریِ کلودین
Sidonie Gabrielle Colette, Claudine, Série des Claudine, Réminiscence, Passé, Souvenir, Enfance.