La communication langagière dans les œuvres dramatiques de Nathalie Sarraute et Samuel Beckett
Dissertation
Naïmé KARIMLOU
Faculty of Persian Literature and Foreign Languages
1399
252p.
cd
DOCTOR
de Langue et Littérature Françaises
1399/11/27
Tabriz
Cette recherche qui vise à étudier « la communication langagière dans les œuvres dramatiques de Nathalie Sarraute et Samuel Beckett », consiste en trois parties dont la première est consacrée aux « concepts théoriques, de la linguistique à la communication théâtrale », la deuxième à « la communication langagière dans les œuvres dramatiques de Nathalie Sarraute » et la troisième à « la communication langagière dans les œuvres dramatiques de Samuel Beckett ». Dans la première partie de cette recherche, nous avons souligné quelques concepts linguistiques fondamentaux, extraits surtout des travaux de Saussure et de Benveniste, considérés nécessaires pour notre analyse communicationnelle. Puis, nous avons évoqué le concept de la communication linguistique, les fonctions du langage, des critiques adressées au schéma présenté par Jakobson et une reformulation de ce schéma par Kerbrat-Orecchioni. La notion de la pragmatique et ses trois degrés d'analyse, introduits par Hansson, sont également mises en question. Nous avons étudié également les particularités du langage dramatique par le biais du système communicationnel théâtral, présenté par Kerbrat-Orecchioni, et la différence entre le discours théâtral et le discours romanesque. La fin de cette partie est consacrée au concept du nouveau roman et celui du théâtre et à leurs tendances générales. Poursuivant la classification de Pierre Larthomas dans son Le langage dramatique, nous avons divisé en deux catégories, les deux parties suivantes de notre recherche. Notre objectif à la deuxième partie est de faire d'abord l’analyse des procédés linguistiques qui servent à mettre en valeur l’aspect pragmatique du langage de Nathalie Sarraute. S'appuyant sur les théories d'Austin, exploitées par Calas et Garric, nous avons d'abord parlé de la pragmatique linguistique ou conventionnelle pour montrer comment la parole chez Sarraute, du point de vue pragmatique, peut se nourrir d'elle-même. Le logo-drame, le sujet abordé par Arnaud Rykner dans son analyse des pièces de théâtre sarrautiennes, est également notre objet de recherche. Nous avons également essayé de trouver des traces du tropisme dans le dialogue dramatique. Puis, nous avons parlé des dangers et des problèmes de la communication verbale chez les personnages sarrautiens. La fin de cette partie est spécialement consacrée à l'étude du langage paraverbal dans les œuvres dramatiques de Sarraute. Notre troisième partie débute par l'analyse du langage paraverbal de Samuel Beckett puisqu'avant de commencer la conversation, les personnages beckettiens nous touchent par leur présence sur la scène, par leur corps. Nous avons analysé également dans cette partie, les notions de l'espace et du temps en tant que objets obsédants pour les personnages de Beckett. Ils semblent être enfermés dans le temps et l'espace et par les objets, le problème qui survient également dans le discours des personnages, et l'étude des accidents et déformations du langage montre bien ce problème de confinement communicationnel.
چکیده : این رساله که به بررسی ارتباط زبانی در آثار نمایشی ناتالی ساروت و ساموئل بکت میپردازد، شامل سه بخشِ « مباحثِ تئوریک، از زبانشناسی تا ارتباط در تئاتر»، « ارتباط زبانی در آثار نمایشی ناتالی ساروت » و « ارتباط زبانی در آثار نمایشی ساموئل بکت » میباشد. در بخش اول این تحقیق، به چند مبحث مهم زبانشناسی پرداختهایم که برای تحلیل ارتباطی ضروری بنظر میرسند، مباحثی که بویژه توسط بنونیست و سوسور معرفی شدهاند. همچنین در این بخش، مقولاتی چون ارتباط زبانشناسی، عملکرد زبان، نقدِ شمای ارتباطی یاکوبسن توسط کربرات-اورکیونی، ویژگیهای نظام ارتباطی در زبان نمایشی و گرایشات اصلی تئاتر و رمان نو مورد بررسی قرار گرفتهاند. با تکیه بر تقسیم بندی پیر لارتوماس در زبان نمایشی، دو بخش دیگر این رساله را به بررسیِ زبان کلامی و فراکلامی اختصاص دادهایم. هدف ما در بخش دوم این رساله، تحلیلِ فرآیندهای زبانی برای برجسته کردنِ جنبهی پراگماتیکِ زبان در نوشتار ناتالی ساروت میباشد. در این بخش، قبل از هر چیز به طور مختصر به بررسی پراگماتیکِ زبانی یا قراردادی پرداختهایم. لوگودرام نیز مبحثی است که توسط ارنو ریکنر در تئاترِ رمان نو بمنظور بررسی ارتباطِ کنشگرها یا شخصیتها مطرح شده است و ما در ادامهی این بخش مورد بررسی قرار دادهایم. مهمترین قسمت این بخش، بررسیِ پراگماتیک در تروپیسم میباشد که به عبارتی سادهتر، بررسیِ جنبهی احساسیِ زبان ساروتی میباشد. چالشها و مشکلات ارتباطِ کلامی برای شخصیتهای ساروت و ویژگیهای ارتباط فراکلامی نیز در این بخش مورد توجه قرار گرفتهاند. در بخش سوم، اختصاصا به بررسی ارتباط زبانی در آثار نمایشی بکت پرداختهایم. مطالعهی ما در این بخش، بر خلاف بخش مربوط به زبان ساروت، قبل از هرچیز متمرکز بر زبان فراکلامی میباشد چرا که در تئاتر بکت، جسم پیش و بیش از کلام، فرصت خودنمایی دارد. بنظر میرسد شخصیتهای بکت در زمان و مکان و توسط اشیا محصور شدهاند، مسالهای که در گفتار شخصیتها نیز بروز پیدا میکند و مطالعهی انحرافات و اختلالات زبان نیز این حصر شدگی و مشکل ارتباطی را به خوبی نشان میدهد.
ارتباط زبانی در آثار نمایشی ناتالی ساروت و ساموئل بکت
Nathalie Sarraute, Samuel Beckett, communication, incommunication, langage, théâtre
ناتالی ساروت، ساموئل بکت، زبان، ارتباط کلامی، ارتباط فراکلامی