تعیین روابط خویشاوندی و تنوع ژنتیکی در زعفران زراعی و سایر گونههای جنس Crocus ایران با استفاده از روش های مولکولی
/سید سیامک علوی کیا
: کشاورزی
۱۴۷ ص.
:جدول،نمودار،عکس
چاپی
واژه نامه بصورت زیرنویس
کتابنامه ص.: ۱۲۹-۱۴۴
دکتری
اصلاح نباتات
۱۳۸۷/۰۶/۳۰
تبریز
به منظور تعیین روابط خویشاوندی و تنوع ژنتیکی در جنس Crocus ایران، ۲۰ کلون، اکوتیپ و گونه از این جنس از سراسر کشور جمعآوری و با استفاده از نشانگرهایISSR ، IRAP و REMAP مورد ارزیابی قرار گرفتند .برای تجزیهISSR ، از ۱۴ آغازگر مکمل توالیهای دو نوکلئوتیدی قلاب شده در انتهای ۳ و برایIRAP ، از ۷ آغازگر مکمل بخش LTR رتروترانسپوزونهای ژنوم جو (Hordeum vulgare) و ترکیبات دوبهدوی آنها استفاده شد .ترکیبات دوبهدوی ۱۰ آغازگر ISSR با ۷ آغازگر رتروترانسپوزونی نیز برای تجزیه REMAP به کار گرفته شدند .نتایج حاکی از موفقیت استفاده از آغازگرهای رتروترانسپوزونی ژنوم جو، در ارزیابیهای ژنتیکی و فیلوژنتیکی جنس Crocus بودند .بر اساس شاخص نشانگر، هر سه نوع نشانگر، چندشکلی بالایی را نشان دادند .تجزیه واریانس مولکولی با استفاده از دادههای هر سه نوع نشانگر، تنوع ژنتیکی معنیدار و بالایی را بین و درون گونههای وحشی ارائه کرد .در عین حال، تنوع بین و درون کلونهای زعفران زراعی (Crocus sativus) معنیدار ولی پایین بود .شاخص تنوع ژنی نی و شاخص اطلاعات شانون نیز نتایج مشابهی را در رابطه با تنوع ژنتیکی درون گروهی در بر داشتند .نشانگرهای IRAP نسبت بهISSR ، واریانس ژنتیکی بالاتری را در کلونهای زعفران نشان دادند .در بررسی روابط خویشاوندی، با استفاده از الگوریتمJoining- Neighbor، هر سه نوع نشانگر مورد استفاده، موفق به تفکیک گروههای مورد مطالعه بر اساس اطلاعات سیستماتیک پیشین شدند، با وجود این در مواردی، تجدید نظر در گروهبندی داخل جنسCrocus ، لازم به نظر آمد .نشانگرهای IRAP کارایی بالاتری را در تفکیک گونههای مختلف نسبت به دو نوع نشانگر دیگر ارائه دادند .نتایج تجزیه فیلوژنی بر اساس هر سه نوع نشانگر، نشان داد که گونههای C. almehensis و C. michelsonii میتوانند به عنوان نزدیکترین خویشاوندان ایرانی زعفران زراعی معرفی شوند .این خویشاوندی، با توجه به محل نمونهبرداری، از نوعی رابطه جغرافیایی نیز تبعیت میکرد .نتایج تجزیه به بردارهای اصلی تا حدی پراکنش یکنواخت نشانگرها در طول ژنوم را مورد تایید قرار داد .در هر سه نوع نشانگر مورد استفاده، نمودار پراکنش حاصل از دو بردار اصلی اول، نتایج تجزیه فیلوژنی را تأیید کرد.