عنوان

ارائه راهبردهای کاهش آسیب پذیری کالبدی شهر کرمانشاه ناشی از زلزله

پ۲۹۸۳۰

per

ارائه راهبردهای کاهش آسیب پذیری کالبدی شهر کرمانشاه ناشی از زلزله

آرام حمیدی

برنامه ریزی وعلوم محیطی(پردیس)

۱۴۰۲

۳۷۳ص.

سی دی

دکتری

جغرافیا و برنامه ریزی شهری

۱۴۰۲/۰۶/۲۶

زلزله یکی از مخرب¬ترین و غیر قابل پیش¬بینی¬ترین سوانح طبیعی است که بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ایران با توجه به شرایط خاص زمین‌ساختی در بیشتر مراکز جمعیتی خود با آن روبه روست. در بین نواحی لرزه خیز فلات ایران، کمربند چین- گسل زاگرس که شهر کرمانشاه نیز بر آن واقع گردیده، به عنوان قسمتی از کمربند کوه¬زایی آلپ - هیمالیا یکی از جوان¬ترین و فعال¬ترین زون-های در معرض زمین لرزه¬های با مقیاس بزرگ می¬باشد. شهر کرمانشاه یکی از بزرگترین کلان شهر غرب کشور بوده که به لحاظ، جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اهمیت فراوان دارد. اما به دلیل شرایط نامناسب کالبدی شهر در صورت وقوع زلزله دچار تلفات و خسارات جبران ¬نا¬پذیر گردیده و در شرایط بحرانی قرار خواهد گرفت. بنابراین در جهت کاهش آثار زیان¬بار زلزله و افزایش تاب¬آوری شهر، ارتقا استانداردهای شهرسازی و دستیابی به توسعه پایدار شهری در این شهر الزامی بوده و در همین راستا هدف اساسی این تحقیق، ارائه مدل¬های کاهش آسیب¬پذیری ناشی از زلزله با استفاده از اصول برنامه¬ریزی شهری و به کارگیری مدیریت بحران شهری، جهت ارائه راهبردها و برنامه¬¬های عملیاتی به منظور ارتقاء تاب¬آوری و کاهش آسیب¬پذیری شهرکرمانشاه ناشی از زلزله می¬باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز بر اساس مشاهدات میدانی، پرسش-نامه، مطالعات کتابخانه¬ای و اسنادی و بررسی داده¬ها، نقشه¬ها و تصاویر ماهواره‌ای جمع¬آوری گردیده. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP و نرم¬افزار ‌‌Expert choice و در مرحله مربوط به ورود، ذخیره پردازش و تجزیه و تحلیل داده¬ها از نرم‌افزار ARC GIS استفاده گردیده است. در این پژوهش دو معیار اصلی پایداری فیزیکی شهر و کارایی امدادرسانی شهر در زمان بحران و همچنین ۱۱ زیرمعیار مساحت زمین، سطح اشغال بنا، نوع مصالح، قدمت بنا، تعداد طبقات، نوع بافت، فاصله از مراکز خطرزا، تراکم جمعیت، فاصله از مراکز امدادی، دسترسی به فضای باز و عرض معبر جهت تهیه مدل و ارائه راهبردها و برنامه¬های عملیاتی به منظور کاهش آسیب¬پذیری ناشی از زلزله در چهار پهنه آسیب‌پذیری خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم مورد بررسی قرار گرفته است. در اکثر مطالعات مشابه انجام شده قبلی جهت بررسی میزان آسیب¬پذیری شهر، نقشه¬های آسیب-پذیری کالبدی بر مبنای مساحت و یا تعداد ابنیه آسیب¬پذیر در پهنه آسیب¬پذیری خیلی زیاد مد نظر قرار گرفته که این امر نمی¬تواند معیار دقیقی جهت تعیین میزان آسیب¬پذیری واقعی باشد؛ به همین منظور در این مطالعه در جهت رفع این نقص سعی گردیده، اثرات درجات مختلف آسیب¬پذیری از جمله خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم نیز جهت هر یک از زیرمعیارها و معیارها لحاظ گردد. جهت تأمین این منظور ابتدا با استفاده از نظر افراد صاحب صلاحیت و کارشناسان برای تعیین درجه اهمیت اثر درجات آسیب-پذیری در رده¬های خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم استفاده گردیده. و پس از اعمال وزن گزینه¬ها در میزان آسیب¬پذیری و ترکیب لایه¬ها، نقشه¬های پهنه¬بندی و جداول اولویت¬بندی و میزان امتیاز آسیب-زایی هر یک از معیارها و زیرمعیارها به تفکیک مناطق شهر کرمانشاه مشخص و نهایتا امتیاز آسیب-پذیری کلی شهر تعیین گردیده و سپس راهبردها، سیاست¬ها و برنامه¬های عملیاتی بمنظور کاهش آسیب-پذیری شهر در اثر زلزله تدوین شده است.

AbstractEarthquake is one of the most destructive and unpredictable natural disasters that many countries of the world, including Iran, are facing due to the special geological conditions in most of their population centers. Among the seismic areas of the Iranian plateau, the Zagors fault belt, on which the city of Kermanshah is located, is one of the youngest and most active zones exposed to large-scale earthquakes, as a part of the Alpine-Himalayan organic belt. The city of Kermanshah is one of the largest cities in the west of the country, which is of great importance in terms of population, economy, society and politics. However, due to the inappropriate physical conditions of the city, in case of an earthquake, it will suffer irreparable losses and damages and will be in a critical situation. Therefore, in order to reduce the harmful effects of earthquakes and increase the resilience of the city, it is necessary to improve the standards of urban development and achieve sustainable urban development in this city, and in this regard, the main goal of this research is to provide models for reducing the vulnerability caused by earthquakes using urban planning principles and applying urban crisis management, in order to provide strategies and operational plans in order to improve the resilience and reduce the vulnerability of Kermanshah city due to earthquakes. The type of research is applied and its method is descriptive-analytical. The required information was collected based on field observations, questionnaires, library and documentary studies, and data, maps and satellite images. GIS ARC software was used to analyze information using the AHP hierarchical analysis model and Expert Choice software, and in the step of entering, storing, processing and analyzing data. In this research the two main criteria of the city's physical stability and the city's relief efficiency in crisis, as well as 11 sub-criteria of land area, building occupation level, type of materials, age of building, number of floors, type of texture, distance from hazardous centers, population density, distance from relief centers, access to open space and width of passage to prepare the model and providing strategies and operational plans to reduce vulnerability caused by earthquakes in four areas of very high, high, medium and low vulnerability have been examined. In most of the previous similar studies to examine the vulnerability of the city, maps of physical vulnerability based on the area or the number of vulnerable buildings in the vulnerability zone are considered too high, which cannot be an accurate measure to determine the real vulnerability. For this purpose, in this study, in order to fix this defect, we tried to consider the effects of different degrees of vulnerability, including very high, high, medium and low, for each of the sub-criteria. In order to achieve this goal, firstly, the opinions of qualified people and experts to determine the degree of importance of the effect of the vulnerability degrees in very high, high, medium and low categories were used and after applying the weight of the options in the vulnerability degree and the combination of layers, zoning maps and prioritization tables and the level of vulnerability score of each of the criteria and sub-criteria according to the regions of Kermanshah city, and finally the overall vulnerability score of the city was determined and then strategies, policies and operational plans have been developed in order to reduce the vulnerability of the city due to earthquakes.

Providing strategies to reduce the physical vulnerability of Kermanshah city due to earthquakes

حمیدی،

‏ ‏آرام

تهیه کننده

‏ تیموری،

حکیمی،

‏ ایرج

‏ هادی

استاد راهنما

استاد راهنما

‏ تبریز