عنوان

معاد جسمانی نزد ملاصدرا و نحوۀ حضور بحث نفس ارسطو در آن

پ۲۹۷۹۶

per

معاد جسمانی نزد ملاصدرا و نحوۀ حضور بحث نفس ارسطو در آن

حمیده انصاری

ادبیات فارسی و زبانهای خارجی

۱۴۰۲

۱۶ص.

سی دی

دکتری

فلسفه

۱۴۰۲/۰۶/۲۹

معاد جسمانی مهم‌ترین دستاورد نفس شناسی در فلسفۀ صدرایی است. او مدعی است که توانسته است معاد جسمانی را به طریقۀ عقلانی مطابق شریعت حقۀ اسلامی اثبات نماید. بی‌تردید وی در برخی از اصول و مبانی در اثبات معاد جسمانی وامدار فلاسفۀ پیشین است. ارسطو معلم اول تمام فیلسوفان اسلامی است و اوّلین فیلسوفی است که بحث نفس را نظام‌مند تدوین نموده است. ملاصدرا، همچون سایر فلاسفۀ اسلامی، در نفس‌شناسی نگاه ویژه‌ای به آرای ارسطو به ویژه کتاب در بارۀ نفس ارسطو دارد. مسئله این است که کدام جنبه های نفس‌شناسی ارسطو در بحث معاد جسمانی حضور بیشتری دارند؟ در این پژوهش انتظار می‌رود که با بررسی و مقایسۀ آن دسته از متون و شروح آثار ارسطو که به زبان فارسی و عربی در دسترس ملاصدرا بوده و بررسی اصول و مبانی ملاصدرا در باب معاد جسمانی‌، ریشه‌های ارسطویی این بحث تبیین گردد. می‌توان از مهم‌ترین جنبه‌های ارسطویی در این مورد را نظریۀ حدوث جسمانی نفس، جوهر صوری بودن نفس، وحدت نفس و بدن، وحدت مراتب و قوای نفس، علّت ‌‌تشخّص بودن نفس دانست. هر دو فیلسوف، نفس را «صورت و کمال ‌‌اوّل جسم طبیعی آلی» تعریف کرده‌‌اند. ملاصدرا ماهیت دیگری برای نفس قائل نیست مگر آن که بعد از استکمال با حرکت جوهری‌اش به مرتبۀ عقل می‌رسد و بالاتر از آن می‌رود. او اقوال قدم و حدوث روحانی نفس و معاد صرفا روحانی را رد می‌کند و با تکیه بر حدوث جسمانی نفس و اصول و مبانی فلسفی خود، از قبیل حرکت جوهری و تشکیک وجود، معاد جسمانی را ثابت ‌می‌کند.

The physical resurrection is the most important achievement in Mulla Sadra's philosophy. He claims that he has been able to prove the physical resurrection in a rational way according to Islamic law. Undoubtedly, he is indebted to previous philosophers and their legacy in some of the principles and foundations in proving the bodily resurrection. Aristotle is the first teacher of all Islamic philosophers, and he is the first philosopher who systematically codified the discussion of the soul. His book, On the soul, is featured prominently in all Islamic philosophical schools, and Mulla Sadra pays special attention to Aristotle's opinions. The question is, which aspects of Aristotle's psychology are more prominent in the discussion of bodily resurrection? In this research, it is expected that the Aristotelian roots of this debate will be explained by examining and comparing the texts and commentaries of Aristotle's works that were available to Mulla Sadra in Persian and Arabic, and by examining the principles and foundations of Mulla Sadra regarding bodily resurrection. Some of the most important Aristotelian aspects in this case is the theory of the physical occurrence of the soul and its formal essence, the unity of the soul and the body, the unity of the levels and powers of the soul, soul as the couse of individuality, incorporeality of the human soul. Both philosophers consider the soul to be "the first form and perfection of the organic natural body" and this definition is applicable to all types of plant, animal and humsn souls. Mulla Sadra does not attribute any other nature to the soul, except that it reaches the level of intellect and goes above it after its essential perfections. He proves the resurrection of the body through the purgatory of the soul and the survival of the lower levels of the soul due to the necessity of the unity of human personality in this world and the hereafter. In this way, he rejects the promise of a purely spiritual resurrection and further demonstrates the necessity of the Aristotelian definition. Based on these views and the philosophical principles of transcendental wisdom, Mulla Sadra has succeeded in proving bodily resurrection.

Corporeal resurrection in Mulla sadra’s philosophy and the manner of the presence of Aristotle's discussion of the soul on it

‏انصاری،

حمیده

تهیه کننده

‏فتحی،

شجاری،

صدرمجلس،

حسن

مرتضی

سید مجید

استاد راهنما

استاد راهنما

استاد مشاور

‏ تبریز