عنوان

برآورد میزان فرسایش وتخمین رسوب با مقایسه مدل های تجربی ( محدوده مورد مطالعه حوضه رودخانه زیمکان شهرستان دالاهو استان کرمانشاه )

پ۲۹۴۵۰

per

برآورد میزان فرسایش وتخمین رسوب با مقایسه مدل های تجربی ( محدوده مورد مطالعه حوضه رودخانه زیمکان شهرستان دالاهو استان کرمانشاه )

هدیه شیرزادی

برنامه ریزی وعلوم محیطی

۱۴۰۲

۱۷۷ص.

سی دی

دکتری

ژئومورفولوژی

۱۴۰۲/۰۶/۰۸

امروزه فرسایش خاک به عنوان یکی از مباحث مهم مدیریت حوضه های آبریز در سطح ملی و جهانی مطرح است. با توجه به اینکه محاسبه مقادیر فرسایش و رسوب از طریق ایستگاه های هیدرومتری و رسوب سنجی و اندازه گیری های مستقیم در نقاط مختلف حوضه ها، فرایندی هزینه بر و زمان بر است، لذا یافتن روش های تجربی برای برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب دهی حوضه¬های آبریز امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می¬رسد. در این پژوهش به ارزیابی کارآیی دو مدل EPM و RUSLE جهت برآورد مقادیر فرسایش خاک و رسوب حوضه آبریز رودخانه زمکان پرداخته شد که در این راستا، عوامل چهارگانه مدل EPM شامل فرسایش حوضه، استفاده از زمین، حساسیت خاک و سنگ به فرسایش، شیب متوسط حوضه و همچنین عوامل مدل RUSLE شامل عامل فرسایندگی بارندگي (R)، عامل فرسايش‌پذيري خاك (K)، عامل طول شيب (L)، عامل درجه شيب زمين (S)، عامل پوشش‌گياهي (C) و عامل حفاظت خاك (P) مورد تحلیل قرار گرفت. در ادامه از نرم افزار ArcGIS و تصاویر سنجنده ماهواره Sentinel 2 در محیطENVI 5.3 جهت تهیه لایه¬های مرتبط استفاده گردید. نتایج نشان داد مقادیر فرسایش در دو مدل RUSLE وEPM به ترتیب 5/4018 ، 2/6401 (تن در سال) و مقادیر رسوب به ترتیب 7/2315 ،72/3624 (تن در سال) بوده و کلاس و شدت فرسایش¬پذیری حوضه از لحاظ هدر رفت خاک در وضعیت شدید قرار دارد که بیشترین شدت فرسایش و تولید رسوب در بخش¬های جنوب و جنوب غرب حوضه مشاهده شد. با توجه به نزدیک بودن مقادیر رسوب برآورد شده در مدل RUSLEبه مقادیر مشاهدات واقعی 11/2559 (تن در هکتار در سال) در نهایت مشخص شد که مدل RUSLE نسبت به مدل EPM جهت برآورد میزان فرسایش و رسوب در حوضه مورد مطالعه کارآیی و دقت بیشتری داشته و قابل اعتماد¬تر می¬باشد. همچنین پیشنهاد می¬گردد در کنار مدلRUSLE از مدل EPM به عنوان الگوی سایه و فرعی جهت اجرای فازهای اولیه شناسایی، توجیهی و اجمالی در پژوهش استفاده شود. هم چنین بیشترین میزان فرسایش و هدر رفت خاک در مراتع کم تراکم و زمین های کم شیب با پتانسیل ضعیف که فاقد پوشش گیاهی بوده ، و قابل دسترس برای مردم بومی منطقه بوده و تحت تغییرات کاربری غیر اصولی ماهیت اصلی خود را از دست داده و به زمین های بایر و خشک و مستعد فرسایش تبدیل شده اند.

AbstractToday, soil erosion is considered as one of the important topics of watershed management at the national and global level. Considering that the calculation of erosion and sediment values through hydrometric and sediment measurement stations and direct measurements in different parts of the basins is a costly and time-consuming process, therefore, finding experimental methods for estimating The exact amount of erosion and sedimentation of watersheds seems to be necessary and inevitable.In this research, the effectiveness of EPM and RUSLE models was evaluated to estimate the amount of soil erosion and sedimentation of the Zamkan River catchment, in this regard, the four factors of the EPM model include basin erosion, land use, sensitivity of soil and rock to erosion, average slope. Basin as well as factors of RUSLE model including rainfall erosion factor (R), soil erodibility factor (K), slope length factor (L), land slope factor (S), vegetation cover factor (C) and soil protection factor (P) are analyzed it placed.Next, ArcGIS software and Sentinel 2 satellite images were used in ENVI 5.3 environment to prepare related layers. The results showed that the erosion values in the RUSLE and EPM models were 4018.5, 6401.2 (tons per year), respectively, and the sediment values were 2315.72, 3624.72 (tons per year), respectively, and the class and intensity of the basin's erodibility In terms of soil wastage, it is in a severe condition, and the highest intensity of erosion and sediment production was observed in the southern and southwestern parts of the basin.Due to the proximity of the sediment values estimated in the RUSLE model to the actual observation values of 2559/11 (tons per hectare per year), it was finally determined that the RUSLE model is more efficient and accurate than the EPM model for estimating the amount of erosion and sediment in the studied basin. has and is more reliable.It is also suggested to use the EPM model as a shadow and sub model in order to implement the initial phases of identification, justification and overview in the research. Also, the highest amount of soil erosion and wastage in low-density pastures and low-sloping lands with weak potential, which lacked vegetation and were accessible to the native people of the region, lost their original nature under unprincipled land use changes and became Barren and dry lands have become prone to erosion.

Estimation of erosion and sediment estimation by comparing experimental models (Study area of Zimkan river basin of Dalahou city of Kermanshah province

‏شیرزادی‏،

هدیه ‏

تهیه کننده

‏روستایی‏،

‏حجازی،

شهرام ‏

سید اسدالله ‏

استاد راهنما

استاد مشاور

‏تبریز