عنوان

ادراکات عقل عملی و کاربست آن در استنباط‌های کلامی

پ۲۸۸۷۷

per

ادراکات عقل عملی و کاربست آن در استنباط‌های کلامی

مهدی عبدی

الهیات و علوم اسلامی

۱۴۰۱

۱۷۴ص.

سی دی

دکتری

کلام گرایش کلام اسلامی

۱۴۰۱/۰۴/۱۴

هدف: منابع معرفتی در علوم اسلامی عقل، نقل و شهود است. از این سه منبع، چهار روش عقلی، نقلی، شهودی و ترکیبی منتج شده است. منظور از روش ترکیبی، ترکیبی از دو یا سه روش قبلی است. منابع معرفتی علم کلام، عقل و نقل است و روش فکری در این علم، روش ترکیبی عقلی_نقلی است. منبع عقل و روش عقلی‌ ای که متکلمین از آن بهره می‌گیرند، عمدتاً عقل عملی است. به این صورت که یک سلسله قواعد بر پایه ادراکات عقل عملی پی‌ریزی می‌کنند و با کمک آن‌ها سعی در حل مسائل کلامی می‌نمایند. هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش‌شناسی ادراکات عقل عملی و استخراج و تبیین قواعد کلامی مستنبط از این عقل، کمک شایانی به توسعه و تعمیق علم کلام خواهد نمود. روش‌شناسی پژوهش: روش پژوهش حاضر، روش عقلی است. روش گردآوری اطلاعات و داده‌ها، استفاده از اسناد نوشتاری است. روش داده‌پردازی، روش توصیفی ــ تحلیلی است.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر آن است که ادراکات عقل عملی از جهت هستی‌شناسی مفاهیمی از قبیل مفاهیم فلسفی ‌و از جنس ضرورت و وجوب‌اند که در لوح واقع و نفس‌الامر تحقق دارند‌ و از جهت معرفت‌شناسی دارای ارزش معرفتی و قابل‌دستیابی به کمک عقل‌اند و از جهت منطقی و روش‌شناسی، قضایای مربوط به ادراکات عقل عملی از نوع قضایای تحلیلی‌اند و سیر تفکر و استدلال در این قضایا به جهت جریان قاعده «قبح نقض غرض» فراهم است. این قاعده در استدلال‌های مربوط به ادراکات عقل عملی، همان نقش قاعده «استحاله ارتفاع نقیضین» در استدلال‌های مربوط به مدرکات عقل نظری را ایفا می‌نماید. قواعد ‌‌کلامی برآمده از عقل عملی در کنار سایر قواعد‌ کلامی، احکام کلی‌اند که اساس و بنیان علم کلام بوده و در استنباط‌های کلامی با کارکرد تطبیقی و توسیطی و در حل تعارض گزاره‌های اعتقادی با کارکرد تبیین، تأویل، ترجیح و تقیید نقش‌آفرینی می‌کنند. ازجمله این قواعد، قاعده حسن و قبح عقلی، قاعده لطف و قاعده اصلح است.

The resources of wisdom in Islamic sciences are reason (Ἇal), narration (Nằql) and inspiration (sḣὒhữd).. From these three resources, four methods that arerational, nằqli , intuitive, and combinatorial have resulted. Combined method means a combination of two or three previous methods. The epistemological resources of Ilm al-Kằlam are reason and nằql, and the intellectual method in this science is a combined intellectual-nằqli method. The resource of reason and the method used by theologians is mainly practical reason. In this way, they make a series of rules based on the perceptions of practical reason and try to solve the issues of Ilm al-Kằlam by using those rules. Ontology, epistemology, methodology of the perceptions of practical reason and the extraction and explanation of theological rules derived from this reason will greatly contribute to the development and deepening of theological science. The results of the present research which dealt with this matter with analytical-descriptive method, is that, from the point of view of ontology, the perceptions of practical reason are concepts such as philosophical concepts and of the nature of necessity and self-evidence, which are realized in reality and self-realization,and from the epistemological point of view, they have epistemological value and can be achieved with the help of reason, and from the logical and methodological point of view, propositions related to the perceptions of practical reason are analytical propositions,and the journey of thinking and reasoning in these issues is provided for the flow of the rule of "ugly reversal of intention" (= Qữbḣ Nằqz Qậraz). This rule in the arguments related to the perceptions of practical reason plays the same role as the rule of "Istiḣằlậ Nằqz Qậrizậyn" in arguments related to the proofs of conceptual reason. Theological rules derived from practical reason, along with other theological rules, are general rules that are the basis of theological science and play an important role in theological inferences with comparative and mediating functions and in resolving the conflict of belief statements with the functions of explanation, interpretation, preference and restriction, and these rules are the rule of rational the beautiful and the ugly, the rule of lữtf and the rule of ậslằh

Perceptions of Practical Reason and its Application in Theological Deductions

عبدی،

مهدی

تهیه کننده

‏کریم‌زاده قراملکی،

علیزاده،

قربانعلی

سعید

استاد راهنما

استاد مشاور

تبریز