عنوان

ارزیابی تغییرات برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و رشدی لوبیا تحت تاثیر کم آبی و مولیبدن

پ۲۸۱۳۸

per

ارزیابی تغییرات برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و رشدی لوبیا تحت تاثیر کم آبی و مولیبدن

وحید فتحی رضائی

کشاورزی

۱۴۰۱

۱۱۷ص.

سی دی

دکتری

زراعت گرايش فیزیولوژی گیاهان زراعی

۱۴۰۱/۰۸/۲۵

چکیدهاهداف: این مطالعه به منظور ارزیابی تغییرات برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی لوبیا متاثر از تنش کم آبی و اثرات بهبودبخش محلول‌پاشی مولیبدن در این شرایط انجام گردید.مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در قالب طرح بلوك‌هاي کامل تصادفی با سه تکرار طی دو فصل زراعی سال‌های 92-1391 در محل مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف تنش کم آبی (شاهد: آبیاری پس از 60- 55، تنش ملایم: 95- 90 و تنش شدید: 130- 125 میلی‌متر تبخیر از تشتك تبخیر كلاس A) و عامل فرعی تركیب فاكتوریل سطوح مولیبدن، کاربرد (+Mo) (به میزان 80 کیلوگرم در هکتار از منبع سدیم‌مولیبدات) و عدم کاربرد مولیبدن (-Mo) و ژنوتیپ¬ها (شامل لوبیا قرمز اختر و لوبیا چیتی COS16) بودند. اعمال تنش کم آبی از مرحله تکمیل سومین سه برگچه شروع و تا زمان قطع آبیاری تمام تیمارها ادامه یافت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی باعث کاهش دوره‌های فنولوژیکی، مقدار نسبی آب برگ (RWC) (بطور متوسط 8 و 14 درصد به ترتیب در تنش متوسط و شدید نسبت به شاهد) و پتانسیل آب برگ، شاخص و محتوای کلروفیل برگ، کارآیی فتوسیستم II، شاخص سطح برگ و دوام سطح سبز برگی LAD (بطور متوسط حدود 15 و 31 درصد به ترتیب در تنش متوسط و شدید نسبت به شاهد) گردید. کم آبی افزایش سنتز پرولین و مالون دی آلدئید و تغییرات کاهشی در خصوصیات موفولوژیک و عملکرد و اجزای عملکرد را در پی داشت. در حالیکه محلول‌پاشی مولیبدن با کاهش اثرات منفی تنش کم آبی، افزایش طول دوره رشد و نمو، حفظ مقدار نسبی و پتانسیل آب برگ، افزایش شاخص و دوام سطح برگ و همچنین تعداد نیام، باعث افزایش معنی‌دار عملکرد دانه ژنوتیپهای لوبیا به میزان 26 درصد (7/77 گرم در متر مربع) شد.نتیجه‌گیری: کاهش مقدار نسبی آب برگ، دوام سطح برگ و عملکرد دانه و اجزای عملکرد در اثر تنش کم آبی، به طور معنی‌داری (با افزایش 3، 15، 39 و 11 درصد به ترتیب برای هر کدام از صفات فوق) با محلول‌پاشی مولیبدن بهبود یافت. در نتیجه می‌توان بکارگیری مولیبدن را برای کاهش اثرات تنش کم آبی لوبیا مورد توصیه قرار داد.

Abstract Background & Objective: This study was conducted to evaluate the changes of some physiological characteristics of leaves and yield of dry bean as affected by water deficit stress and the improving effects of foliar application of molybdenum.Materials & Methods: This experiment was conducted as a split plot - factorial based on randomized complete blocks design with three replications during the two years 2012-2013 at the Research Farm of Faculty of Agriculture, University of Tabriz. The main factor includes three different levels of irrigation (control: irrigation after 55-60, mild stress: 90-95 and severe stress: 125-130 mm evaporation from Class A evaporation pan) and sub-factor includes factorial composition of molybdenum levels, foliar application (+ Mo (80 kg/ha from the source of sodium molybdate) and non-applicatin (-Mo) and genotypes (including AKHTAR (red bean) and COS16 (pinto beans)).Results: The results showed that water deficit reduced phenological periods, RWC (on average, 8 and 14% in moderate and severe stress, compared to the control, respectively), and leaf water potential, Index and leaf chlorophyll content, photosystem II efficiency, LAI and LAD (on average, 15 and 31% in moderate and severe stress, compared to the control, respectively). water deficit resulted in increased synthesis of proline and malondialdehyde and decreased changes in morphological characteristics and yield and yield components. While molybdenum foliar application by reducing the negative effects of water deficit, increasing of the growth and development period, due to maintaining the leaf relative water content and water potential, increasing leaf area index and duration and pods number per plant, increased biological yield and grain in bean genotypes.Conclusion: Reduction of relative water content (RWC), leaf area duration (LAD) and grain yield and yield components due to water deficit were significantly amolirated (with an increase of 3, 15, 39 and 11% for each of the above traits, respectively) by molybdenum foliar application. As a result, the use of molybdenum can be recommended to reduce the effects of drought stress in plants, especially beans.

Abstract Background & Objective: This study was conducted to evaluate the changes of some physiological characteristics of leaves and yield of dry bean as affected by water deficit stress and the improving effects of foliar application of molybdenum. Materials & Methods: This experiment was conducted as a split plot - factorial based on randomized complete blocks design with three replications during the two years 2012-2013 at the Research Farm of Faculty of Agriculture, University of Tabriz. The main factor includes three different levels of irrigation (control: irrigation after 55-60, mild stress: 90-95 and severe stress: 125-130 mm evaporation from Class A evaporation pan) and sub-factor includes factorial composition of molybdenum levels, foliar application (+ Mo (80 kg/ha from the source of sodium molybdate) and non-applicatin (-Mo) and genotypes (including AKHTAR (red bean) and COS16 (pinto beans)). Results: The results showed that water deficit reduced phenological periods, RWC (on average, 8 and 14% in moderate and severe stress, compared to the control, respectively), and leaf water potential, Index and leaf chlorophyll content, photosystem II efficiency, LAI and LAD (on average, 15 and 31% in moderate and severe stress, compared to the control, respectively). water deficit resulted in increased synthesis of proline and malondialdehyde and decreased changes in morphological characteristics and yield and yield components. While molybdenum foliar application by reducing the negative effects of water deficit, increasing of the growth and development period, due to maintaining the leaf relative water content and water potential, increasing leaf area index and duration and pods number per plant, increased biological yield and grain in bean genotypes. Conclusion: Reduction of relative water content (RWC), leaf area duration (LAD) and grain yield and yield components due to water deficit were significantly amolirated (with an increase of 3, 15, 39 and 11% for each of the above traits, respectively) by molybdenum foliar application. As a result, the use of molybdenum can be recommended to reduce the effects of drought stress in plants, especially beans.

فتحی رضائی،

‏‏وحید

تهیه کننده

شکیبا،

دباغ محمدی نسب،

تورچی،

‏‏محمدرضا

‏‏عادل

‏‏محمود

استاد راهنما

استاد مشاور

استاد مشاور

تبریز