عنوان

آینده‌نگاری مهاجرت معکوس در استان آذربایجان شرقی

پ۲۴۱۴۶

per

آینده‌نگاری مهاجرت معکوس در استان آذربایجان شرقی

الهه ملک‌زاده کلیبر

برنامه ریزی و علوم محیطی

۱۳۹۹

۱۱۷ص.

سی دی

کارشناسی ارشد

ژئومورفولوژی برنامه‌ریزی آمایش سرزمین

۱۳۹۹/۱۱/۲۸

در سالهای اخیر، نتايج سرشماری¬ها ظهور روند جديد مهاجرت داخلی با عنوان مهاجرت معکوس در ايران را نشان می¬دهد. مهاجرت معکوس پروسه مهاجرت از شهر به روستا و بازگشت به موطن روستايي است. بي ترديد اين بازگشت دارای تأثیرات اقتصادی، کالبدی، محیطي و اجتماعي فراواني خواهد بود. هدف تحقیق حاضر، آینده‌نگاری عوامل مهاجرت معکوس در استان آذربایجان شرقی است. این مطالعه از نظر رویکرد جزء پژوهش¬های آمیخته محسوب می¬شود. روش تحقیق از نظر نحوه انجام، جزء تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. بر اساس روش گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات پیمایشی و از منظر زمان جزء پژوهش¬های آینده¬گرا می¬باشد. جامعه آماری كليه کارشناسان استانی حوزه جمعیت، برنامه¬ریزی جمعیتی و اساتید دانشگاه هستند. حجم نمونه برای این تحقیق 100 نفر انتخاب شده است. شيوه نمونه¬گيري در اين پژوهش نمونه-گيري اتفاقی است. برای تحلیل داد¬ه¬ها از نرم¬افزار spss و نیز برای تحلیل آینده¬نگاری مهاجرت معکوس از نرم افزار میک¬مک (MICMAC) و از نرم¬افزار سناریوویزارد ((Scenario wizard برای تدوین سناریوهای احتمالی استفاده شده است. بر اساس یافته¬های تحقیق، مهاجرت معکوس باعث رشد و توسعه‌ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روستاها می‌گردد. توسعه‌ فرهنگی روستاها بر حسب مهاجرت معکوس تفاوت معنی¬داری نشان نمی¬دهد. مقادير برآورد استاندارد مهاجرت معکوس بر توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را نشان مي¬دهد. تأثیر مهاجرت معکوس بر توسعه اجتماعی به مقدار (517/0)، توسعه اقتصادی به مقدار (557/0)، توسعه فرهنگی به مقدار به مقدار (394/0) و توسعه سیاسی به مقدار (319/0) برآورد شده است. یافته¬های آینده¬نگاری مهاجرت معکوس نشان می دهد، از بین 58 شاخص بعد از تحلیل دلفی نهایتأ 43 شاخص در 5 عامل جاذبه های روستایی، عامل های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی شناسایی شده است. از بین 43 شاخص اولیه، 13 شاخص بیشترین امتیاز را کسب کرده و برای برنامه¬ریزی مهاجرت معکوس به مثابه عوامل کلیدی بیشترین تأثیرگذاری را داشتند. در ادامه وضعیت های احتمالی شاخص¬های کلیدی مؤثر بر مهاجرت معکوس در استان آذربایجان شرقی با استفاده از نرم¬افزار سناریو ویزارد تحلیل شده¬اند. بر اساس وضعیت¬های احتمالی آینده¬ پیش روی مجموعا 50 وضعیت مختلف برای 13 شاخص کلیدی طراحی گردید که این وضعیت ها طیفی از شرایط مطلوب تا نامطلوب را شامل می¬شدند. داده¬های پرسشنامه تحلیل و تعداد سناریوها شامل 3 گروه: 3 سناریوهای قوی، 12 سناریو با سازگاری بالا (سناریوهای محتمل) و 284 سناریوهای ضعیف مشخص شده است. سناریوی دوم: محتمل¬ترین سناریو در بین سناریوهای باور کردنی است که شامل؛ ادامه روند فعلی در توسعه امکانات روستایی، توسعه شبکه بهداشت و درمان، توجه به عمران و آبادانی، بالا بودن شدت احساسات، صمیمیت وخدمات متقابل، روند روبه رشد هزینه ها، قیمت مناسب مسکن در روستا، روند تدریجی آلودگی، رشد امکانات و خدمات رفاهی، اشتغال و درآمد، میزان پایین جرایم در روستاها، اهمیت نسبی در مهاجرت به روستا، گسترش چشم¬انداز سودآوری کشاورزی، روند تدیجی در مشارکت و روند رو به رشد تعلقات خانوادگی

in recent years, the results of censuses show the emergence of a new trend of internal migration called reverse migration in Iran. reverse migration is the process of migrating from the city to the countryside and returning to the rural homeland. undoubtedly, this return will have many economic, physical, environmental and social effects. the aim of this study is to predict the factors of reverse migration in East Azerbaijan province. this study is considered as a mixed research approach. the research method is applied research in terms of how it is done and descriptive-analytical in terms of nature. based on the method of data collection, it is a survey research and in terms of time, it is part of futuristic research. the statistical population is all provincial experts in the field of population, population planning and university professors. The sample size for this study is 100. sampling method in this study is random sampling. SPSS software was used for data analysis, MICMAC software was used for reverse migration foresight analysis, and Scenariowizard software was used to develop possible scenarios. According to the research findings, reverse migration leads to social, economic and political growth and development of villages. The cultural development of villages does not show a significant difference in terms of reverse migration. Shows the estimated standard values of reverse migration on social, economic, cultural and political development. The effect of reverse migration on social development (0.517), economic development (0.557), cultural development (0.394) and political development (0.319) has been estimated. according to the research findings, out of 58 indicators after Delphi analysis, 43 indicators were finally identified in 5 factors of rural attractions, economic, social, cultural and political factors. out of 43 initial indicators, 13 scored the most points and had the most impact on reverse migration planning as key factors. in the following, the possible situations of key indicators affecting reverse migration in East Azerbaijan province are analyzed using Wizard scenario software. Based on the possible future situations ahead, a total of 50 different situations were designed for 13 key indicators, which ranged from favorable to unfavorable conditions. the data of the analysis questionnaire and the number of scenarios include 3 groups: 3 strong scenarios, 12 scenarios with high compatibility (probable scenarios) and 284 weak scenarios. Scenario 2: the most probable scenario among the plausible scenarios, which includes: continuation of the current trend in the development of rural facilities, development of health care network, attention to development, high intensity of emotions, intimacy and mutual services, growing trend of costs, affordable housing prices in rural areas, gradual pollution, growth of welfare facilities and services, employment and income, low crime rates in rural areas, relative importance in rural migration, expanding agricultural profitability perspective, gradual trend in participation and growing family ties;

The Foresight of Reverse Migration in East Azerbaijan Province

‏ملک‌زاده کلیبر،

‏‏ الهه

تهيه کننده

‏قنبری ،

‏حکیمی،

‏‏ ابوالفضل

‏هادی

استاد راهنما

استاد مشاور

‏ تبریز