عنوان

پهنه بندی جریان واریزه ای، در کوه عون بن علی و تاثیرات مخاطره آمیز آن بر شهر تبریز

‭۱۴۱۰۵پ‬

per

پهنه بندی جریان واریزه ای، در کوه عون بن علی و تاثیرات مخاطره آمیز آن بر شهر تبریز

/لیلا نبی زاده

: جغرافیا و برنامه ریزی

، ‮‭۱۳۹۱‬

، راشدی

چاپی

کارشناسی ارشد

جغرافیای طبیعی

‮‭۱۳۹۱/۱۱/۱۸‬

تبریز

یکی از حرکات دامنه ای بسیار رایج در نقاط کوهستانی، جریان های واریزه ای می باشد .جریان های واریزه ای به حرکت توده ای مواد زاویه دار، همراه با هوا وآب حبس شده اطلاق می شود، که ویژگی های جابه جایی آنها کاملا متفاوت ازجریان آب ویا رس خیس شده و یا تخته سنگها در روی سطوح شیب دار است .برخورد دانه به دانه سنگ ریزه ها به هم، فشار اعمال شده توسط آب حاصل از ذوب برف ویا آب شستگی پایه مخروط واریزه ، به طور کلی ، اثر نیروی ثقل، از عوامل اصلی وقوع جریانات واریزه ای واز علل عمده تحرک واریزه ها به جابه جایی محسوب می شوند در عصر حاضر تداوم رشد بی رویه جمعیت و افزایش روند شهر نشینی موجب شده به دلیل محدویتهای مکانی گسترش اغلب شهرها به سوی کوهپایه ها ونقاط ناهموار هدایت شوند .از اینرو دخالت انسانها در محیط های طبیعی غیر قابل اجتناب شده است .به طوری که دخالت بی رویه وشتاب زده انسان، بدون شناخت تاثیر متقابل عوامل محیط ودینامیک محیط در توسعه مناطق شهری، موجب جایگزینی سیستم های مورفوژنز فعال به جای سیستم های پایدار گشته است.از جمله دخالت های انسان در مناطق کوهستانی ایجاد بزرگراهها و ترانشه های جاده ای است که از عمده عوامل تحریک حرکات دامنه ای به شمار می آید.کشور ایران و از جمله کلانشهر تبریز نیز با داشتن موقعیت کوهستانی ، با مشکلات پدیده های دامنه ای کاملا آشنا می باشند .شهر تبریز به عنوان بزرگترین شهر منطقه شمالغرب کشور، با مختصات جغرافیایی ‮‭۲۳ ۴۶ _ ۱۱ ۴۶‬ طول شرقی و ‮‭۳۸ - ۹ ۳۸‬ ‮‭۱‬عرض شمالی و ارتفاع متوسط ‮‭۱۳۵۰‬ متر ، در حدود ‮‭۱۳۱‬ کیلومتر مربع جلگه نسبتا وسیعی را در کناره شرقی در یاچه ارومیه اشغال کرده است.این کلانشهر با دامنه های کوه های سهند در جنوب و عون بن علی در شمال محصور گشته ، و با افزایش جمعیت هر چه بیشتر به سمت پایکوه ها پیشروی می نماید .که این امر مستلزم دخالت های بیشتر انسان در طبیعت بوده و ناگزیر ناپایداری دامنه ها را به دنبال خواهد داشت .از اینرو تحقیق پیش رو در نظر دارد تا به شناخت برخی علل و عوامل موثر در تشدید ناپایداری دامنه و بویژه جریان واریزه ای در کوه عون بن علی پرداخته و جهت تحقق این امر از مدلهای کمی تر و جدیدتری چون ‮‭sinmap‬ و‮‭shalstab‬ بهره گرفته شد .که از انشعابات ‮‭ARC GIS‬ و ‮‭ARC VIEW‬ به شمار می آیند .در تحقیق حاضر با استفاده از دو مدل فوق نقشه ناپایداری عون بن علی استخراج گشته و با استفاده از لایه نقاط جریان واریزه ای موجود، بهینه گشته اند .این امر نحوه توزیع جریانات واریزه موجود در منطقه را بر روی نقشه ناپایداری به دست می دهد .که نتایج آن به صورت جدول و نیز نمودارشیب - سطح نمایش داده می شود .در انتها خروجی دو مدل مورد مقایسه قرا رگرفته اند .همچنین جهت شناخت هر چه کمی تر ارتباط بین جریانات واریزه و عواملی چون ، شیب، جهات شیب، پوشش گیاهی، کاربری زمین و زمین شناسی منطقه ، ابتدا نقشه های فوق تهیه شده و در محیط ‮‭ARC GIS‬ ژئو رفرنس و رقومی گشتند .سپس هریک به طور مجزا با لایه جریان واریزه ای تلفیق و ترکیب گشتند که نتایج هر کدام در جداول جداگانه ای ارائه شده است.بر طبق نتایج حاصل ، حدود‮‭۹۵‬ درصد جریانات واریزه در شیب های بالای‮‭۳۰ - ۲۰‬درصد رخ داده اند .همچنین حدود ‮‭۲۷‬ درصد جریان واریزه در جهت جنوب رخ داده است که به روشنی نقش عامل جهات شیب را در ناپایداری دامنه ها بیان می کند .در بررسی نتایج عامل پوشش گیاهی نیز مشاهده می شود که حدود ‮‭۹۰‬ درصد جریان واریزه ها در مناطق بدون پوشش گیاهی و مرتعی رخ داده اند .درنتایج حاصل از کاربری زمین نیز بیشتر به نقش پوشش گیاهی اشاره شده است .ولی نباید نقش برش دامنه براثر احداث اتوبان پاسداران را در این ناحیه نادیده گرفت.گذشته از تمام عوامل فوق عامل زمین شناسی منطقه نیز مهم به نظر می رسد .چرا که مواد اولیه رافراهم می سازند‮‭۶۵‬ .درصد منطقه مورد مطالعه شامل ماسه سنگ و مارن قرمزرنگ دوران میوسن بالایی می باشد .که در اقلیم نیمه مرطوب حساس به فرسایش بوده و مواد دامنه ای مورد نیاز جریانات واریزه را فراهم می نماید .در انتها نیز به بررسی فرضیات پرداخته شده است .که بر طبق آن ، احداث بزرگرا ه پاسداران و شیب بالای‮‭۴۰ - ۳۰‬درصد در وقوع و شدت جریان واریزه منطقه موثر می باشد .ونیز دو مدل به کار رفته در این تحقیق را می توان در پهنه بندی ناپایداری دامنه در عون بن علی مورد استفاده قرار داد .در پایان امید آن می رود که تحقیق حاضر توانسته باشد تا اهداف خود را پیش برده و مفید به فایده واقع گردد

SINMAP ،.SHALSTAB

جریان واریزه

تبریز

کوه عون بن علی

مخاطرات

Range of motion is very common in mountainous areas, is a debris flow. A debris flow material mass, angular momentum, along with air and water is called detention, where they are completely different handling characteristics Azjryan water or wet clay or rocks on steep surfaces. Treated seed grain of sand, the pressure exerted by water from melting snow or water based Shstgy debris cone, in general, the effect of gravity, the main event of a debris flow mobility debris from the major causes of displacement are In the present era of population growth and continuing urbanization has led to increased restrictions on the location of many major cities around the rugged foothills and are steering. Therefore, human intervention in the natural environment is inevitable.The road is the main triggers of the range of motion is considered. countries including Iran and Tabriz metropolitan area by having a mountain location, are quite familiar with the problem domain phenomena.As the largest city of Tabriz in northwest region, with geographic coordinates 23 46-11 46 9 38-1 38 'east longitude and north latitude and moderate elevation of 1350 m, about 131 square kilometers on the eastern edge of the plain is fairly wide Yachh occupied Urmia has. Sahand this metropolis with mountain ranges in the south and north of the Ben Ali Aoun was enclosed, and the population increases further up to the foot of the mountains. This requires more human intervention in nature and will inevitably lead to unstable slopes. Hence research ahead intends to identify some causes and contributing factors in increased volatility range, especially the debris in mountain Aoun Ben Ali, and to accomplish this model a little more newer because sinmap and shalstab was used. The ramifications are ARC GIS and ARC VIEW. In the present study, using two model maps instability Ben Ali Aoun was extracted using a layer of debris flow areas, have been optimized. The distribution of debris flows in the area on the map gives instability. The results in the table and Nmvdarshyb - the level will be displayed. Finally, the output of the two models are compared Rgrfth stated. Also for a little more understanding of the relationship between factors such as debris flows, slope, aspect, slope, vegetation, land use and geology of the region, beginning at ARC GIS maps prepared and geo-referenced and went digital. Then separate each with a debris flow layers were combined and combining the results of which are presented in separate tables. According to the results, nearly 95 percent of debris flows have occurred on slopes of 20-30 . Also, about 27 percent of the debris flow occurred in the South, who clearly respects the role of the steep slopes in unstable states. The survey results also found that about 90 percent of the vegetation, debris flows have occurred in areas with no vegetation and pasture.The results of the land is also referred to the role of vegetation. But not because of the construction of the highway cut slopes in this area ignored the Iranian Revolutionary Guards. Apart from all these factors, geological factors also seem important. Why are providing the raw material. 65 of the study area during the Miocene sandstone and red marl is high. Semi-humid climates that are susceptible to erosion and debris flows are required to provide a range of materials.Finally, the hypothesis has been investigated. According to which the construction of the Iranian Revolutionary Guards and the slope above the highway and 30-40 percent of the debris flow is effective. And models used in the study slope instability zonation can be used in Ben Ali Aoun.In the end, it is hoped that this study could be useful to your goals and taken to be of benefit

2

104

نبی زاده، لیلا

رضایی مقدم، محمد حسین، استاد راهنما

ولی زاده کامران، خلیل، استاد مشاور

فارسی‮‭۱۴۱۰۵‬

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی