ارزیابی پایداری کشاورزی در شهرستانهای منتخب استان زنجان
/زهره عالی فر
: کشاورزی
، ۱۳۹۴
چاپی
کارشناسی ارشد
مدیریت کشاورزی گرایش مدیریت مزرعه
۱۳۹۴/۰۶/۳۱
تبریز
در طول دهههای اخیر، با توجه به رشد جمعیت و لزوم تأمین امنیت غذایی، فشار بر منابع طبیعی، به خصوص در کشورهای در حال توسعه افزایش یافته است .بکارگیری بیرویه نهادههای تولید به منظور افزایش عملکرد و در نتیجه تخریب محیطزیست، اهمیت توجه به پایداری کشاورزی را دو چندان کرده است .یکی از الزامات فرایند توسعه پایدار ملی، توجه به ویژگیهای منطقهای با استفاده از مجموعهای از شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی میباشد .هدف پژوهش حاضر، ارزیابی پایداری کشاورزی در شهرستانهای منتخب استان زنجان میباشد .برای این منظور، شهرستانهای زنجان، خدابنده و طارم به لحاظ پایداری کشاورزی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است .در این پژوهش، ۳۰ شاخص در سه بعد اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی شناسایی و آمار و اطلاعات متناظر با آنها برای سه شهرستان منتخب، از مؤسسات و مراکز آماری مربوطه گردآوری شد .نرمال سازی شاخصها به روش تقسیم بر میانگین و وزن دهی شاخصها به روش تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) محاسبه گردید .نتایج وزن دهی شاخصها حاکی از آن است که در بعد اجتماعی، شاخص آموزش زنان روستایی، در بعد اقتصادی، شاخصهای نرخ مشارکت اقتصادی، عملکرد تولیدات زراعی و بهرهوری نیروی کار و در بعد زیستمحیطی، شاخصهای سهم خاکورزی حفاظتی، سیستمهای آبیاری تحت فشار و تراکم زراعی بیشترین اهمیت را داشتند .نتایج نشان داد که شهرستان طارم در ابعاد اجتماعی و اقتصادی و شهرستان زنجان در بعد زیستمحیطی پایدار بودند .همچنین شهرستان طارم به لحاظ پایداری کل در رتبه اول قرار داشت .نتایج مقایسه میانگین شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی در شهرستانهای منتخب با استفاده از تجزیه واریانس یکطرفه نشان داد که تفاوت بین میانگینهای شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی در شهرستانهای زنجان، خدابنده و طارم از لحاظ آماری معنیدار میباشند .مقایسه میانگین همچنین برای پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی در بین شهرستانهای منتخب انجام شد، نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین میانگینهای پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی در شهرستانهای زنجان، خدابنده و طارم وجود دارد .توجه مسئولان استانی و منطقهای به اولویت سیاستگذاریها و راهبردهای کشاورزی پایدار در عرصههای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی میتواند سودمند باشد
In recent decades, due to population growth and the need for food security, the pressure on natural resources, especially in developing countries has increased. Excessive use of production inputs in order to enhance the performance and the result environmental degradation, the importance of attention to sustainable agriculture has doubled. One of the requirements of national sustainable development process is attention to regional features by using a set of social, economical and environmental indicators. The aim this study is evaluation of agricultural sustainability in selected counties in Zanjan province. For this purpose, the Zanjan, Khodabande and Tarom counties evaluated in terms of agricultural sustainability and have been compared. In this study, 30 indicators in three dimensions social, economic and environmental are identified and the latest corresponding data to three counties was collected from the Institutions and statistical relevant centers. Indicators are normalized by using of the divided by the mean method, and weighted by the principal component analysis (PCA) method. Weighted indicators results suggest that in the social dimension, education indexes rural women, in the economic dimension, economic participation rate index, the performance of agricultural production and productivity of labor and in the environmental dimension, indicators of conservation tillage, Pressurized irrigation systems and crop density the most important. The results showed that Tarom county in dimensions, social and economic and Zanjan county in dimension, environmental were stable. Also Tarom county in terms of total sustainability was in the first rank. the comparison of means social, economic and environmental in selected counties using one-way ANOVA revealed that significant difference between the means of social, economic and environmental indicators in the Zanjan, Khodabande and Tarom counties statistically significant. the Compare of mean as well as for sustainability social, economic and environmental in selected counties was carried. the results showed that there are significant difference between means of sustainability social, economic and environmental in the Zanjan, Khodabande and Tarom counties. The attention of Provincial and regional authorities to priority policies and the sustainable agriculture strategies in social, economic and environmental issues can be useful