عنوان

کاربرد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در تحلیل مخاطرات طبیعی :مطالعه‌ی موردی، مناطق حاشیه‌نشین شهر تبریز

‭۱۳۷۳۴پ‬

per

کاربرد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در تحلیل مخاطرات طبیعی :مطالعه‌ی موردی، مناطق حاشیه‌نشین شهر تبریز

/امیر محمدپورشکوهی

: جغرافیا و برنامه ریزی(پردیس)

، ‮‭۱۳۹۴‬

چاپی

کارشناسی ارشد

سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

‮‭۱۳۹۴/۰۶/۳۱‬

تبریز

علیرغم گسترش فنون و تکنیک‌صهای مختلف برای مقابله با بلایای طبیعی، تاکنون بشر نتوانسته است که به طور کامل آن را مهار و مقهور خود نماید .زلزله و زمین‌صلغزش از عوامل خطرزای طبیعی بوده که به عنوان مخرب‌صترین بلایای طبیعی در طول تاریخ بشر شناخته شده‌صاند .متاسفانه در تعدادی از شهرهای کشور) همانند تبریز، منجیل، رودبار،سلماس، بم و (...این بلایای طبیعی سبب مرگ بسیاری از هموطنان عزیزمان شده است .شهر تبریز نیز به دلیل مجاورت با گسل فعال شمال شهر و توسعه نامتوازن آن و نیز با توجه به قدمت تاریخی آن دارای بافت‌صهای قدیمی و فرسوده و بعلاوه وجود بخش اعظمی از بافت‌صهای ارگانیک) حاشیه‌صنشین (که شامل مناطق ده‌صگانه شهر از جمله منطقه‮‭۱‬ ص‍، ‮‭۵‬ و ‮‭۱۰‬در مجاورت گسل بالقوه، دچار چنین معضلی است .با وقوع زلزله و زمین‌صلغزش در مقیاس بالا امکان تخریب سازه‌صها، صدمه و حتی مرگ افراد وجود دارد .سیستم اطلاعات جغرافیایی ‮‭(GIS)‬ علیرغم جوان بودن و با داشتن عمری کمتر از چهار دهه توانسته نقش شایسته‌صای در امر برنامه‌صریزی شهری و شهرصسازی ایفا نماید و با داشتن مدل‌صهای پشیرفته و تحلیل پیچیده برنامه-ریزان را در تصمیم‌صگیری سریع‌صتر، دقیق‌صتر و کم هزینه‌صتر یاری نماید که تحلیل شبکه و نیز تحلیل سلسله مراتبی ‮‭(AHP)‬ موید این موضوع است .در این پژوهش با استفاده از نتایج جداول مساحت مناطق از نظر خطرپذیری زلزله، زمین‌صلغزش و سیلاب در فصل پنجم هر سه مخاطره در منطقه در خطر بسیار بالا دارای مساحت و جمعیت‌صهای برابری است .بنابراین هیچکدام از مخاطرات نسبت به یکدیگر ارجحیتی نشان نمی‌صدهند، اما در درجه‌صی بعدی در خطر بالا محدوده‌صی خطر در پهنه‌صبندی سیلاب اندکی بیش از سایر مخاطرات است .با توجه به تطبیق نتایج حاصل از مدل ‮‭AHP‬ و بازدید از محل، مشخص گردید که انطباق کاملی بین نتایج حاصل از مدل و واقعیت زمینی وجود دارد .بنابراین با توجه به نتایج این پژوهش و همچنین نتایج پژوهش‌صهای سایر محققین که در پیشینه تحقیق به آن‌صها اشاره شده است، نشانگر کاربرد این روش در مدیریت مخاطرات می‌صباشد .با توجه به جدول مساحت مناطق از نظر خطرپذیری مخاطرات طبیعی و نقشه جامع پهنه‌صبندی مخاطرات طبیعی محلات سیلاب قوشخانه با مساحت ‮‭۸۷/۵۸۲۰۱‬ مترمربع و جمعیت بالغ بر ‮‭۱۱۵۵۰‬ هزار نفر و احمد آباد با مساحت ‮‭۴۶/۴۸۳۶۰‬ مترمربع و جمعیت ‮‭۱۳۸۰۷‬ هزار نفر در خطر بسیار بالا در منطقه مشخص گردیدند

Up to now, although different methods and techniques have been developed to overcome natural hazards, they cannot be completely controlled. Earthquakes and landslides are two main destructive natural hazards, and unfortunately, they have killed several people in Iran especially in Tabriz, Manjeal, Roodbar, Salmas, Bam, etc. Since Tabriz is in the vicinity of north active fault and developed unevenly, and considering its old texture and presence of huge organic texture (Marginalized) in city's ten regions including region 1, 5 and 10 in the vicinity of potential faults, these hazards are so important. When strong earthquakes strike, the possibility of injury, death and destruction is high. Even though the Geographic Information System (GIS) is new and has been used for no more than 4 years, it can be utilized for urban planning and urbanism. As the GIS has advanced model and analytical tools, it helps designers to make their decisions fast and accurate with low investment cost. Network analysis and Analytical Hierarchy Process (AHP) confirm this idea.In this research, considering the results of table of regions' areas in earthquake, landslide and flood risks in chapter 5, these three hazards in highly dangerous regions have similar areas and population. Therefore, they have the same importance. However, at the next level in high-risk areas, flood risk zoning map is slightly more than other risks.Comparing the results of AHP model and sightseeing, it has been concluded that the model results are accurate. Therefore, considering the results of this research and previous research, this method can be used in hazard management. According to the results of table of regions' area in natural hazards' risks, and natural hazard zoning map, Silab-qushkhaneh with the area of 58201.87 square meters and population of 11550 thousand people and Ahmad abad with the area of 48360.46 square meters and population of 13807 thousand people are determined as high risky areas

محمدپورشکوهی، امیر

رضایی مقدم، محمدحسین، استاد راهنما

ولی زاده کامران، خلیل، استاد راهنما

اشرف نیا، محمد، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی