"بررسی ویژگیهای هیدروژئومورفولوژیکی حوضه آبریز مهرانرود و نقش آلودگیهای فیزیکی برآن"
/حسین خدایی مهر
: دانشکده جغرافیا و برنامهریزی
، ۱۳۹۴
، راشدی
چاپی
کارشناسی ارشد
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
۱۳۹۴/۰۶/۱۴
تبریز
علم هیدروژئومورفولوژی در سالهای اخیر از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است، زیرا با تجمع گازهای گلخانه ای در اتمسفر و گرم شدن هوای کره زمین پدیده های مربوط با این علم دچار ناهنجاریهایی شده اند .بطوریکه ممکن است شاهد بی نظمی هائی در روند بارندگی وسیلاب وتغییرات آب وهوائی در برخی از نقاط جهان باشیم .بنابراین مهندسان وکارشناسان در تلاش اند که با بهره گیری از توان علمی و دانش خویش واستفاده از نوشته های علمی بتوانند به حل مشکلات بپردازند .مهران رود از دامنه های کوه سهند سرچشمه می گیرد، وارد دره ی لیقوان چای شده و از شهر باسمنج عبور کرده و با جهت شرقی غربی وارد شهر تبریز می گردد .سپس در طول مسیر خود با پیوستن به رودخانه های فصلی و فرعی متعدد، میزان آب آن افزایش می یابد .مهران رود از سمت شرق از محله های باغمیشه، بیلان کوه، پل سنگی، ششگلان، راسته کوچه به عرض ۳۰ متر و عمق ۴ متر و طول ۱۵ کیلومتر عبور نموده و سرانجام از محله چوسدوزان وارد زمین های کشاورزی محله های حجتی و ستارخان می شود .سپس در ناحیه ی شمال غربی تبریز و در پیرامون فرودگاه این شهر به تلخه رود می پیوندد .مهران رود تبریز یکی از قدیمی ترین و طولانی ترین رود خانه های شهری محسوب می شود که در پروژه های توسعه ی شهری و هدایت آب های سطحی همواره مطرح بوده است .استان آذربایجان شرقی با وسعت ۵۹/۴۸۱۴۶ کیلومتر مربع و حدود۷/۲ درصد مساحت کل کشور در شمال غرب ایران واقع شده است ، شهر تبریز دارای آب وهوای سرد و خشک و متوسط بارندگی ۲۸۵ میلی متر در سال، به عنوان مرکز استان است و جمعیتی حدود۶۹۵۰۹۴/۱ نفر را درخود جای داده است . شهر تبریز در شمال غربی کوهستان سهند در مختصات جغرافیائی ۳۸درجه و۰ دقیقه تا ۳۶ ثانیه و ۶دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و۱۰دقیقه تا ۴۸ ثانیه و۲۳درجه طول شرقی با ارتفاع متوسط ۱۳۵۰ متر از سطح دریا قرار دارد .هدف از این تحقیق بررسی تغییرات هیدروژئومورفولوژیکی مهران رود که شامل شناسائی مکانیزمهای فعال و موثر در تغییرات آلودگی و شناخت اشکال آن و عملکرد نیروهای موثر در سطح حوضه می باشد .پس بنابراین اهداف کلی این پژوهش عبارتنداز۱ : - آگاهی از ویژگی آلودگیهای موثر در مورفولوژی حوضه.۲-شناسائی خصوصیات هیدرولوژیکی حوضه و اثرات دینامیکی آن.۳- بررسی و شناسائی عوامل مورفوتکتونیکی موثر در شکل گیری تغییرات فیزیکی حوضه.۴- شناخت ویژگیهای ژئومورفولوژیکی حوضه.۵- شناسائی عوارض حاصل از فرآیندهای آلودگی .در خصوص مطالعه آلودگی فیزیکی این رودخانه باید متذکر شد که به علت وجود محدودیت در منابع آب قابل دسترس ، کاهش ملموس نزولات جوی ، افزایش جمعیت وگسترش صنایع و ...استفاده بهینه از منابع آبهای سطحی و جلوگیری از آلودگی آن ضروری به نظر می رسد .ازجمله مشکلات آلودگی رودخانه مهران رود نسبت به تلخه رود کم آبی آن در بیشتر ماه های سال و خشکی آن در برخی ماههای گرم سال است .علاوه بر این، این رودخانه با گذر از شهر تبریز و دریافت انواع آلاینده ها و نخاله ها و نبود سیستم دفع مدرن فاضلاب شهری گاها به یک فاضلاب روباز تبدیل شده است و تخلیه پس مانده های طبیعی و شهری از جمله رسوبات،زباله و نخاله ها ، فضولات حیوانی و یکی از معضلات این رودخانه است .از جمله دلایل انسانی آلودگی مهران رود باید به برخی پیامدهای ناشی از ناهماهنگی بین سازمان ها و شرکت های ذیربط و ذینفع مانند اداره حفاظت محیط زیست ، شهرداری، شرکت آب و فاضلاب و آب منطقه ای اشاره کرد .بنابراین بر آن شدیم تا به بررسی تغییرات کمی و کیفی آلودگی فیزیکی رود خانه مهران رود در طول مسیر خود بپردازیم
The importance of Geomorphology has grown up in recent years, because of gathering greenhouse gasses in atmosphere and global warming, phenomenon regarding to this science has been faced with disturbances. These disturbances can cause disorderliness in raining and climate change in some place; of world. So engineers and professionals are trying to advantage of scientific data and text to solve mentioned problems. Mehran Rood originates domain of Sahand Mountains, and enters valley of Ligvan Chay and passes from Basmeng City. And enters Tabriz from east to west. Then during its way because of adding seasonal rivers, the amount of water increases. Mehran rood from east side passes Baghmeshe, Bilan kuh, Polsangi, sheshgelan and length of 15 kilometers and enters farms of Hojati and Sattarkhan in Chosdusan. Then in north-west of Tabriz and around airport joins Talkhe Rood. Mehran rood is one of the oldest and longest urban rivers that has been considerable at most of city extension and guiding superficial waters. East Azerbaijan with extent of 48146.59 kilometers and about 2.7 of area of country is in the north-west of Iran. Tabriz city with cold and climate and raining average of 285 mm per year, is the capital of state. This city has population of 1695094. Tabriz city is at north-west of Sahand Mountains at geographic coordination of 38 degrees and 0 minutes till 36 seconds north width and 38 degrees and 10 minutes till 48 seconds and 23 degrees of east length. With height of 1350 meters from sea level. The goal of this research is to investigate hydro geomorphological changes of Mehran Rood that contains detecting active mechanism pollution, and detecting kinds of that and act of effective forces at this area. So the main goal of research is 1-finding properties of effective pollutions morphology of area, 2-finding hydrologic properties of area and its dynamic influences, 3-investigating and detecting effective morphotechtonical factors in creating physical changes of area, 4-finding geomorphological properties of area, 5-detecting problems due to pollution processes. In the study of physical pollution this should be considered that because of limitation in accessible water resources, reduction in the number of atmospheric Precipitation, population increase, industry extension and , optimal use of superficial water and stopping the pollution of that seems necessary. One of the pollution problems of Mehran Rood in the exchange of Talkhe Rood is its water shortage in most months of the year and even its drought in some warm months of the year. Furthermore since the flow of this river is near Tabriz city, it can get various pollutants and trash and since there is no modern wastewater system sometimes the river becomes an open (open-air) wastewater, and the discharge of natural and industrial waste such as sediments ,trashes ,animal excreta is one of the big problems of this river. Some of the pollutions of Mehran Rood that are human made can be considered as the consequences of inconsistency between companies related and beneficiary such as environment office, Municipal and water and wastewater firm. So we are into study the quantitative and qualitative physical pollution of Mehran Rood in its own way