عنوان

شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان مطابقت آن با اسناد بالادستی

پ۲۶۹۴۹

per

شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان مطابقت آن با اسناد بالادستی

مریم فتاحی مرکید

علوم تربیتی و روانشناسی

۱۴۰۰

۱۷۷ص.

سی دی

کارشناسی ارشد

علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی درسی

۱۴۰۰/۰۶/۳۱

چکیده: اهمیت بسیار بالای تربیت انسان از آنجا مشخص می گردد که خداوند متعال در آیات متعددی از قرآن کریم هدف از ارسال رسولان را تعلیم کتاب (قرآن) و حکمت و تزکیه انسان بیان می نماید (بقره: 129؛ آل عمران : 164؛ جمعه : 2). حتی برانگیختن به پیامبری و مسئولیت عظیم تعلیم و تربیت را فضل خداوند متعال بیان می نماید که به هرکس که بخواهد آن را عطا می نماید (جمعه: 4). اقتصاد یکی از نیازهای اساسی فرد، خانواده و جامعه است در نظام تربیتی اسلام هیچ کدام از ابعاد مورد نیاز تربیتی انسان و جامعه، مغفول نمانده و هدایت های اساسی در قرآن و سیره اهل بیت علیهم السلام در این راستاست. تربیت اقتصادی نیز از مواردی است که به آن توجه اساسی شده و جلوه ای از هدایت های قرآنی و سیره¬ای به آن اختصاص یافته است( الهی زاده، 1397). بلندترین آیه قرآن کریم(بقره، 282) به طور مفصل به یکی از مسائل مالی و اقتصادی ( قرض و رهن)پرداخته است. بطوریکه در این آیه حدود پانزده حکم فقهی اقتصادی بیان شده است( جوادی آملی،1398 :642). هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس این مولفه ها در اسناد بالادستی می باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش روش توصیفی است و از تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی ، با مراجعه به متن قرآن کریم، اسناد بالادستی و با استفاده از منابع علمی و پژوهشی استفاده شده است.جامعه آماری پژوهش پیش رو شامل تمام سوره ها و آیات قرآن کریم و ترجمه و تفسیرهای آن و اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی است. با توجه به ماهیت پژوهش نمونه برابر جامعه است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، چک لیست بررسی آیات قرآنی و اسناد بالادستی است. ابتدا اقدام به استخراج مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم نموده و در حوزه تولید، 9 مولفه اصلی و 119 مولفه فرعی، در حوزه توزیع، 24 مولفه اصلی و 56 مولفه فرعی و در حوزه مصرف، 6 مولفه اصلی و 52 مولفه فرعی از قرآن کریم شناسایی شد. و در مرحله بعد شناسایی مولفه ها از اسناد بالادستی نیز صورت گرفت و در مجموع میزان انعکاس مولفه های استخراج شده از قرآن کریم در اسناد بالادستی بررسی گردید. بررسی نتایج نشان داد که میزان انعکاس مولفه های شناسایی شده از قرآن کریم در اسناد بالادستی در حدود 22 درصد در حوزه تولید، 12 درصد در حوزه توزیع و 20 درصد در حوزه مصرف می باشد که نتایج بسیار اندکی می باشد.

Abstract:The great importance of human education is evident from the fact that God Almighty states in several verses of the Holy Qur'an that the purpose of sending messengers is to teach the Book (the Quran) and human wisdom and cultivation( Baqarah:129, Aale emran: 164, Jomaa:2). Even the motivation for prophethood and the great responsibility of education is expressed by the grace of God Almighty, who bestows it on whomever He wills( Jomaa:4). Economy is one of the basic needs of the individual, family and society. In the Islamic educational system, none of the dimensions required for the education of man and society have been neglected, and the basic guidelines in the Qur'an and the manners of the Ahl al-Bayt (as) are in this direction. Economic education is also one of the issues that has received basic attention and a manifestation of Quranic guidance and manners has been dedicated to it( Elahizadeh, 1397). The highest verse of the Holy Quran (Baqarah, 282) deals in detail with one of the financial and economic issues (loan and mortgage). As in this verse, about fifteen economic jurisprudential rulings have been stated( Javadi amoli, 1398: 642). The purpose of this study is to identify the components of economic education in the Holy Quran and the extent of reflection of these components in upstream documents. The research method used in this research is descriptive and qualitative content analysis of deductive type, by referring to the text of the Holy Quran, upstream documents and using scientific and research sources has been used. The statistical population of the present study includes all surahs and verses of the Holy Quran and its translations and interpretations and upstream documents, including the document of fundamental change in education and the document of the national curriculum. Due to the nature of the research, the sample is equal to the community. The data collection tool in this research is a checklist for reviewing Quranic verses and upstream documents. First, we extract the components of economic education in the Holy Quran and in the field of production, 9 main components and 119 sub-components, in the field of distribution, 24 main components and 56 sub-components and in the field of consumption, 6 main components and 52 sub-components of the Quran Karim was identified. In the next stage, the components were identified from the upstream documents and in general, the extent of the reflection of the components extracted from the Holy Quran in the upstream documents was investigated. The results showed that the reflection of the components identified from the Holy Quran in the upstream documents is about 22% in the field of production, 12% in the field of distribution and 20% in the field of consumption, which are very small results.

Identify the components of economic education in the Holy Quran and the extent of its reflection in upstream documents

‏فتاحی مرکید،

‏مریم

تهيه کننده

‏طهماسب زاده شیخلار،

‏ایمان زاده،

‏ داود

‏ علی

استاد راهنما

استاد مشاور

‏تبریز