بررسی ساختاری و محتوایی ترکیب بندهای عاشورایی از عهد صفوی تا روزگار معاصر با تکیه بر ده ترکیببند مشهور
/سعیده طباطبایی چهار برج
: ادبیات فارسی و زبانهای خارجی
چاپی
کارشناسی ارشد
زبان و ادبیات فارسی
۱۳۹۳/۰۶/۲۰
تبریز
ترکیب بند گونه ای از انواع شعر فارسی است که اغلب ، آن را از فروعات قصیده می دانند .زیرا ترکیب بند از لحاظ موضوع و مشخصات ظاهری تفاوت چندانی با قصیده ندارد.در واقع ترکیب بند قصیده ای است که تجزیه و به قسمت های متعدد تقسیم شده است و این قسمت ها را مصراعی یا بیتی به هم وصل می کند که در هر بند هر چند متفاوت با وزنی یکسان است .ترکیب بند از آغاز پیدایش در برگیرنده موضوعاتی همچون مدح،وصف،رثا،عشق و عرفان است .در این میان ترکیب بندهای عاشورایی هم جایگاه مهمی برای خود کسب کرده و محتشم کاشانی برای اولین بار ترکیب بند عاشورایی را به عرصه ظهور کشانده است و شاعران دیگری از او پیروی کردند .ترکیب بند عاشورایی در شعر معاصر هم جایگاه ویژه ای پیدا کرده است از جمله در اشعار شاعرانی همچون علیرضا قزوه، موسوی گرمارودی و استاد عابد .در این پایان نامه قصد بر این است حدود ۱۰ ترکیب بند عاشورایی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و به تبع آن مشخص شود کدامین جلوه های نهضت عاشورا و برش های واقعه عاشورا در ترکیب بندهای کلاسیک و معاصر وارد شده و تا چه اندازه با واقعیات تاریخی مطابقت دارند بیان مسئله هر تحقیق علمی با طرح سوال یا مساله ای آغاز می شود که تحقیق برای پاسخگویی به آن انجام می گیرد .در این پایان نامه که بحث اصلی ترکیب بندهای عاشورایی مورد بررسی است .و جلوه های وارد شده از عاشورا در ترکیب بندها و نیز تفاوت ها و شباهت های این ترکیب بند ها در شعر کلاسیک و شعر معاصر بررسی می شود .وسعی بر این است که به سوالات مطرح در این خصوص پاسخ داده شود .اصولا به دنبال تفحص اینجانب به نظر می رسد تا کنون پس از سپری شدن ۳۴ سال از عمر انقلاب اسلامی هنوز تحقیق جامع و کاملی در مورد کلیت و اجراء ادبیات عاشورایی به وقوع نپیوسته است اما کارهایی مفید فراوانی هم انجام گرفته که از آن جمله اند.۱ :مقاله ای از آقای مهدی شادکام با عنوان عاشورا در آیینه شعر کهن فارسی که تنها به تاثیر عاشورا در ادبیات کلاسیک پرداخته و توجهی به تاثیر آن در ادبیات انقلاب و دفاع مقدس نشده است.۲ .مقاله ای که با عنوان بررسی تاثیر شخصیت امام حسین)ع (در ادبیات فارسی ازآقای علی معروفی که البته در این مقاله نیز به صورت کلی به این مساله پرداخته شده است .پایان نامه ای با عنوان تحلیل و تبیین چهره عاشورا در شعر انقلاب توسط خانم ماهرخ آهمه تهیه شده که در این پایان نامه نیز تنها به شعر توجه شده و از نثر سخنی به میان نیامده است