جداسازی و تعیین خصوصیات جهشیافتههای حاصل از پرتوتابی با اشعهی ماوراء بنفش در قارچ تکمهای سفیدAgaricus bisporus))
/فرزاد رسولی
: کشاورزی
چاپی
اهمیت تجاری قارچ خوراکی تکمهای سفید از یک سو و دشواریهای دستورزی ژنتیکی آن از سوی دیگر، موجب شده است که تحقیقات بهنژادی در این قارچ از جذابیت بالایی برخوردار باشد .یکی از مهمترین اصول بهنژادی در هر محصولی وجود تنوع در ارقام و گونههای آن محصول است .در قارچ تکمهای سفید بهدلیل چرخه زندگی آن که از سیستم هموتالیسم ثانویه پیروی میکند تنوع ژنتیکی بسیار پایین است .بنابراین ایجاد تنوع ژنتیکی در بهنژادی قارچ خوراکی تکمهای سفید از مهمترین اهداف در بهنژادی و پیشرفت آن میباشد .یکی از روشهای ایجاد تنوع جهش القایی میباشد .بر همین اساس در پژوهش حاضر از قدرت جهشزایی پرتو UV در قارچ خوراکی تکمهای سفید استفاده شد .برای اعمال جهش دراین پژوهش از سه روش استفاده گردید .در روش اول در هر ظرف پتری حاوی محیط کشتPDA ،۱۰ عدد قطعهی ۱ الی ۲ میلیمتری از میسلیوم قرارداده و سپس به مدت صفر،۴ ،۸ ،۱۶ ،۲۴ ،۴۸ ، ۷۲ و ۹۶ ساعت زیر پرتو UV قرار داده شدند .در روش دوم سوسپانسیون اسپور در ظرف پتری ریخته شده و در معرض پرتو UVبه مدت صفر،۶۰ ،۹۰ ،۱۲۰ ، ۱۸۰ و ۲۴۰ دقیقه قرار گرفت .در روش سوم قطراتی از سوسپانسیون اسپور روی محیط کشت پخش شده و تحت تیمار پرتو UV به مدت زمانهای صفر،۱ ،۵ ،۱۰ ، ۲۰ و ۴۰ دقیقه قرار داده شد .در هر سه روش مذکور از سویه خریداری شده) تیمار صفر در هر سه روش (بدون القای جهش بعنوان شاهد استفاده گردید .در این پژوهش از لامپ ماوراء بنفش ۱۵ وات با طول موج ۲۵۴ نانومتر و با شدت یک ژول بر متر مربع در ثانیه استفاده شد .بهطور تصادفی از تیمارهای جهشزایی تعدادی انتخاب شد و از آنها اسپاون تهیه شدند و در بستر مناسب کشت گردید .به منظور بررسی خصوصیات ژنوتیپهای کشت شده از طرح کاملا تصادفی با سه تکرار استفاده شد .ایجاد تنوع در تمامی صفات اندازهگیری شده در اثر پرتو UV از جمله تعداد روز تا پنجه دوانی کامل و تولید پین و برداشت، تعداد کلاهک، وزن تک میوه، عملکرد، کارآیی بیولوژیکی، فعالیت آنتیاکسیدانت، مقدار پروتئین، آنزیمهای پراکسیداز، کاتالاز، پلیفنل اکسیداز، لاکاز و منگنز پراکسیداز به غیر از ماده خشک و خاکستر در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود .البته در مقدار ماده خشک و خاکستر بین نمونههای بررسی شده اختلاف معنیداری در سطح یک درصد مشاهده شد ولی بین نمونههای بررسی شده و شاهد اختلاف معنیداری مشاهده نشد .بیشترین تنوع مشاهده شده در بین تمامی صفات بررسی شده در مقدار پروتئین بیشترین تنوع مشاهده شده است .همچنین یک جهشیافته احتمالی مورفولوژیکی که توانایی تولید اسپور نداشت، تولید گردید که تاکنون هیچ گزارش دیگری در تولید سویه بدون اسپور در قارچ خوراکی تکمهای سفید گزارش نگردیده است همچنین در این سویه بدون اسپور تغییرات مورفولوژیکی در تیغهها مشاهده شد .نتایج این پژوهش نشان میدهد که تنوع در قارچ خوراکی تکمهای سفید با استفاده از جهشزایی میتواند افزایش یابد و مشکل تنوع پایین جهت ادامه و پیشرفت برنامههای بهنژادی قابل حل خواهد بود
کارشناسی ارشد
علوم باغبانی
۱۳۹۳/۰۶/۲۵
تبریز
Despite the long cultivation and importance of Agaricus bisporus, but efforts in breeding of this species are minimal. One of the major reasons for the little efforts is the life cycle. Because of the life cycle the cross cannot happen between single spores of different strains. So variation in Agaricus bisporus is very low and most of strains that are available in the markets are very similar. One of the ways to make variation is using mutagens like UV irradiation. We selected A۱۵ strain that is one of the important strains in Iran. We used three methods for mutagenesis of A. bisporus. In the first method fragments of mycelium were plated on PDA medium and then were placed under irradiation for eight exposure periods (۰, ۴, ۸, ۱۶, ۲۴, ۴۸, ۷۲ and ۹۶ hours). In the second method spore suspension was exposed under UV radiation for ۶ exposure (۰, ۶۰, ۹۰, ۱۲۰,۱۸۰ and ۲۴۰ minutes). After irradiation, each exposure ۱ml of the spore suspension was plated on PDA medium and spread on the medium by shaking of plates. Third ۱ml of sterile spore suspension was first plated on PDA medium and spread them on the medium and immediately exposed to UV radiation for ۶ variable periods (۰, ۱, ۵, ۱۰, ۲۰ and ۴۰ minutes). All of the samples in three methods irradited by UV lamp ۱۰-w at a distance of ۱۰ cm. In this research time required to spawn running, pin production and harvest, fruit body number, fruit body size, yield, biological efficiency (BE), antioxidant activity, activities of peroxidase, catalase, polyphenol oxidase, laccase and manganese peroxidase enzymes were evaluated. Considering the fact that our main in this research was making diversity in A. bisporus, the results showed all of the methods were successful. In all the traits that mentioned in above, variation or some probable mutants were found. Results showed the most variation found in protein content and the minimum of variation was found in dry weight and ash. Above all, we achieved to pick out one mutated isolate in the exposure of ۲۴ hour in first methods that it was different in gill morphology, the rate of spawn running and, it cannot produce spores. It is the first report that one sporless isolate of Agaricus bisporus introduced that. This study shows that mutagenesis by UV can be useful and a quick way method to make diversity and help to progress of A. bisporus breeding