پ۲۶۶۴۰
per
بررسی فونستیک کنه های بالاخانواده ی Eriophyoidea (Acari: Trombidiformes) و روابط خویشاوندی بین گونه ای متنوع ترین تاکسون شناسایی شده در شهرستان ساری
فروغ رنجبر ورندی
کشاورزی
۱۴۰۰
۲۶۸ص.
سی دی
دکتری
حشره شناسی کشاورزی- گرایش کنه شناسی و سیستماتیک حشرات
۱۴۰۰/۰۶/۱۶
بالاخانواده¬ی Eriophyoidea یک گروه بزرگ و متنوع از کنه¬ها می¬باشد که شامل تعدادی از گونه¬های دارای اهمیت اقتصادی است. کنه¬های این بالاخانواده به¬خاطر آسیب مستقیم به میزبان¬های خود، توانایی آن¬ها در انتقال عوامل بیماری¬زای گیاهی به¬ویژه ویروس¬ها و همچنین پتانسیل آن¬ها در استفاده به¬عنوان عوامل بیولوژیکی برای کنترل علف¬های هرز اهمیت زیادی دارند. با وجود اندازه¬ی کوچک بدن و تحرک کم، این کنه¬ها می¬توانند از طریق جریان¬های هوایی، باران و به¬خصوص فعالیت¬های انسانی به¬صورت غیرفعال پراکنده شوند، که خود باعث افزایش اهمیت آن¬ها می¬گردد. بالاخانواده¬ی Eriophyoidea شامل بیش از 5000 گونه و 360 جنس در دنیا می-باشد که در سه خانواده¬ی Phytoptidae، Diptilomiopidae و Eriophyidae طبقه¬بندی شده¬اند. به منظور بررسی فون کنه¬های این بالاخانواده در شهرستان ساری، نمونه¬برداری از گونه¬های غالب گیاهی، طی فصل زراعی سال 1396 در نقاط مختلف این شهرستان انجام شد. کنه¬های اریوفیوئید استخراج شده با استفاده از روش شستشو، شفاف¬سازی گردیده و از آن¬ها اسلاید میکروسکوپی تهیه شد. طی این تحقیق که اولین مطالعه¬ی فونستیک کنه-های اریوفیوئید در استان مازندران محسوب می¬شود، تعداد 41 گونه متعلق به دو خانواده، پنج زیرخانواده، هشت قبیله و 24 جنس از این بالاخانواده شناسایی شدند که از این میان 10 گونه برای جهان (**)، 10 گونه و یک جنس برای ایران (*) و 21 گونه برای استان مازندران جدید بودند. گونه¬های شناسایی شده عبارتند از: Cecidophyes aliabadi Gol, Sadeghi & de Lillo, 2018، Cecidophyes digephyrus Keifer, 1966*، Ectomerus triquetrus Flechtmann & Etienne, 2002، Eriophyes parrotiae Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2019**، Aceria cynodonis Wilson, 1959، Aceria cichorii Petanovic, Boczek & Shi, 2002، Aceria ficus (Essig, 1926)، Aceria granati (Canestrini & Massalongo, 1894)، Aceria ulmosimilis Lotfollahi & Haddad, 2016، Aceria punicae Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2020**، Acalitus essigi (Hassan, 1928)*، Acaricalus rubrifoliae Labanowski, 2002*، Shevtchenkella juglandis (Keifer, 1951)، Shevtchenkella ulmi (Farkas, 1960)، Shevtchenkella n. sp.**، Shevtchenkella pseudoobtusa (Petanovic, 1987)*، Tegnacus unicornutus Pye, 2012، Tegonotus simus (Keifer, 1940)، Tegonotus trouessarti Nalepa, 1892*، Leipothrix pterisfolii Lotfollahi & de Lillo, 2017، Leipothrix mazandaranicus Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2020**، Epitrimerus n. sp.**، Phyllocoptes n. sp.**، Phyllocoptes abaenus Keifer, 1940، Phyllocoptes pteridii Petanovic, 2001* ، Heterotergum n. sp.**، Anthocoptes salicis (Nalepa, 1894)، Aculus lydii Denizhan & Bromberek, 2016*، Aculops lycopersici (Tryon, 1917)، Abacarus sporoboli Keifer, 1965*، Abacarus cf. hystrix (Nalepa, 1896)، Rectalox dorsoenodis Gol, Sadeghi & de Lillo, 2018، Tetra hyrcanica Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2019**، Diptacus longiscatuber Gol, Sadeghi Namaghi & de Lillo, 2018، Diptacus gigantorhynchus (Nalepa, 1892)، Apodiptacus cordiformis Keifer, 1960*، Quadracus* urticae Keifer, 1944*، Rhinophytoptus nemalobos Lotfollahi & de Lillo, 2014، Rhyncaphytoptus n. sp. 1**، Rhyncaphytoptus ficifoliae Keifer, 1939،Rhyncaphytoptus n. sp. 2**. جمع¬آوری تعداد بسیار بیشتری از گونه¬های این بالاخانواده در شهرستان ساری، در مقایسه با مطالعات فونستیک انجام گرفته در شهرستان-های دیگر کشور، می¬تواند به دلیل تعداد نمونه¬برداری بیشتر، نامحدود بودن انتخاب میزبان¬های گیاهی در این پژوهش و غنی¬تر بودن فون این شهرستان باشد. برای ماده¬ی همه¬ی گونه¬های شناسایی شده در این تحقیق، کلیدهایی در سطح خانواده، زیرخانواده، قبیله، جنس و گونه ارائه شد. نتایج نشان داد که اواسط فصل زراعی، مناسب¬ترین زمان نمونه¬برداری برای کنه¬های اریوفیوئید است. جهت بررسی روابط خویشاوندی بین گونه¬ای گروه داخلی در این پژوهش و همچنین مشخص نمودن گروه خارجی، ماتریس 103 صفتی (بر اساس ویژگی¬های ریخت-شناختی) برای 41 گونه¬ی اریوفیوئید شناسایی شده تشکیل داده شد. برای ارزیابی تک¬نیا بودن زیرگروه¬های موجود در خانواده¬ی Eriophyidae، به¬عنوان متنوع¬ترین تاکسون شناسایی شده در شهرستان ساری، و بررسی روابط فیلوژنتیک میان آن¬ها، تجزیه¬ی کلادیستیک با استفاده از نرم¬افزارTNT* 1.5 انجام شد. 33 گونه متعلق به 19 جنس، هشت قبیله و سه زیر¬خانواده از خانواده¬ی مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و تک¬نیا بودن زیر¬خانواده-ها، قبیله¬ها و جنس¬های با بیش از یک گونه بررسی شد. در این تحقیق هیچکدام از سه زیر¬خانواده¬ی بررسی شده تک¬نیا نبودند و برای زیر¬خانواده¬های Cecidophyinae، Eriophyinae و Phyllocoptinae به¬ترتیب حالات پارافایلتیک، هولوفایلتیک و پلی¬فایلتیک ظاهر شدند. قبیله¬ی Cecidophyini تک¬نیا بود ولی قبیله¬های Aceriini، Tegonotini، Phyllocoptini و Anthocoptini تک¬نیا نبوده و سه قبیله¬ی Aceriini، Tegonotini و Phyllocoptini حالت هولوفایلتیک و قبیله¬ی Anthocoptini حالت پلی-فایلتیک را نشان دادند. جنس¬های Cecidophyes، Shevtchenkella، Tegonotus، Leipothrix و Abacarus تک¬نیا بودند ولی جنس¬های Aceria و Phyllocoptes تک¬نیا نبوده و به حالت هولوفایلتیک ظاهر شدند. تک¬نیا شدن برخی از زیرگروه¬های خانواده¬ی Eriophyidae شامل قبیله¬ی Cecidophyini و جنس-های Cecidophyes، Shevtchenkella، Tegonotus، Leipothrix و Abacarus و ظاهر شدن حالت هولوفایلتیک برای زیر¬خانواده¬ی Eriophyinae، قبیله¬های Aceriini، Tegonotini و Phyllocoptini، و جنس-های Aceria و Phyllocoptes، در تحقیق حاضر، در مقایسه با نتایج تحقیقات قبلی انجام شده که هیچ¬کدام از زیر¬گروه¬های خانواده¬ی Eriophyidae در آن¬ها به¬صورت تک¬نیا و یا هولوفایلتیک ظاهر نشدند، می¬تواند حاصل استفاده از صفات پیوسته و گسسته¬ی جمع¬آوری شده توسط یک فرد و ورود صفات پیوسته به همان صورت پیوسته با استفاده از نرم¬افزار TNT*، در پژوهش حاضر باشد که موجب وارد شدن حداقل خطای ممکن در تجزیه و تحلیل¬ها می¬شود. قطعا با پژوهش¬های وسیع¬تر، با استفاده از تعداد گونه¬ها و صفات بیشتر و همچنین با کاربرد الگوریتم وزن-دهی به صفات می¬توان نتایج کامل¬تر و مطمئن¬تری را ارائه نمود.
Abstract: The superfamily of the Eriophyoidea is a large and diverse group of mites, including a number of species with economic importance. The importance of these mites is because of their direct damage to hosts, their ability to transmit plant pathogens especially plant viruses, and also their potential to use as biological agents for weed control. Despite their small body and low mobility, they can disperse passively through air currents, rain and especially, human practices, which increases their importance. The superfamily of the Eriophyoidea includes more than 5000 species and 360 genera in world which have been classified into three families Phytoptidae, Diptilomiopidae and Eriophyidae. In order to study the eriophyoid mite fauna of dominant plant species in Sari county, Iran, plants from different localities, during growing season of 2017 were sampled. Eriophyoid specimens were recovered from plant materials by washing method and preserved in Oudemanʼs solution. They were slide mounted after clarifying. In this study that is the first faunistic study of eriophyoid mites in Mazandaran province, totally two families, five subfamilies, eight tribes, 24 genera and 41 species were identified. Among them, 10 species were new for the world (**), 10 species and one genus were new for Iran (*), and 21 species were new for Mazandaran province. These are as follows: Cecidophyes aliabadi Gol, Sadeghi & de Lillo, 2018, Cecidophyes digephyrus Keifer, 1966*, Ectomerus triquetrus Flechtmann & Etienne, 2002, Eriophyes parrotiae Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2019**, Aceria cynodonis Wilson, 1959, Aceria cichorii Petanovic, Boczek & Shi, 2002, Aceria ficus (Essig, 1926), Aceria granati (Canestrini & Massalongo, 1894), Aceria ulmosimilis Lotfollahi & Haddad, 2016, Aceria punicae Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2020**, Acalitus essigi (Hassan, 1928)*, Acaricalus rubrifoliae Labanowski, 2002*, Shevtchenkella juglandis (Keifer, 1951), Shevtchenkella ulmi (Farkas, 1960), Shevtchenkella n. sp.**, Shevtchenkella pseudoobtusa (Petanovic, 1987)*, Tegnacus unicornutus Pye, 2012, Tegonotus simus (Keifer, 1940), Tegonotus trouessarti Nalepa, 1892*, Leipothrix pterisfolii Lotfollahi & de Lillo, 2017, Leipothrix mazandaranicus Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2020**, Epitrimerus n. sp.**, Phyllocoptes n. sp.**، Phyllocoptes abaenus Keifer, 1940, Phyllocoptes pteridii Petanovic, 2001*, Heterotergum n. sp.**, Anthocoptes salicis (Nalepa, 1894), Aculus lydii Denizhan & Bromberek, 2016*, Aculops lycopersici (Tryon, 1917), Abacarus sporoboli Keifer, 1965*, Abacarus cf. hystrix (Nalepa, 1896), Rectalox dorsoenodis Gol, Sadeghi & de Lillo, 2018, Tetra hyrcanica Ranjbar, Haddad & Lotfollahi, 2019**, Diptacus longiscatuber Gol, Sadeghi Namaghi & de Lillo, 2018, Diptacus gigantorhynchus (Nalepa, 1892), Apodiptacus cordiformis Keifer, 1960*, Quadracus* urticae Keifer, 1944*, Rhinophytoptus nemalobos Lotfollahi & de Lillo, 2014, Rhyncaphytoptus n. sp. 1**, Rhyncaphytoptus ficifoliae Keifer, 1939, Rhyncaphytoptus n. sp. 2**. Collection of much more number of species of this superfamily in Sari county, in compare with faunestic studies conducted in other counties of Iran, can be due to the greater number of samples, the unlimited selection of plant hosts in this research and the richer fauna of this county. Keys to the identified families, subfamilies, tribes, genera and species were provided. The results showed that the middle of growing season is the most suitable sampling time for the eriophyoid mites. In order to study interspecific relationships of the internal group in this study and also to determine the external group, a matrix with 103 characters (based on morphological features) was formed for
Faunistic study of eriophyoid mites (Acari: Trombidiformes) and interspecific relationships of most diverse taxa identified in Sari county, Iran.
رنجبر ورندی،
فروغ
تهيه کننده
حداد ایرانی نژاد،
لطف‌الهی،
کریم
پریسا
استاد راهنما
استاد مشاور
تبریز
