پ۲۶۵۷۷
per
بررسی کاربرد تحلیل‌های مکانی GIS در مدل‌سازی آلودگی آب‌های زیرزمینی در ارتباط با صنایع منطقه تبریز
خدیجه آشنایی ایلخچی
برنامه‌ریزی و علوم محیطی(پردیس)
۱۴۰۱
۷۱ص.
سی دی
کارشناسی ارشد
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی گرایش سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
۱۴۰۰/۱/۳۱
شهرستان تبریز از مناطق پرجمعیت و از کانون‌های اقتصادی و قطب‌های صنعتی کشور محسوب می‌شود که رشد بالای جمعیت شهری و فعالیت‌های صنعتی در دهه‌های اخیر را شاهد بوده است به‌گونه‌ای که تعدادی از مهم‌ترین صنایع و مراکز تجاری کشور و حتی منطقه خاورمیانه را در خود جای داده است و از این رو مصرف آب در بخش‌های مختلف شرب، صنعت و کشاورزی در این منطقه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که باید به‌طور مناسب و از جنبه‌های مختلف به آن توجه شود. در این تحقیق سعی بر آن است تا با استفاده از تحلیل‌های مکانی و داده‌های مختلف در محیط GIS و با به‌کارگیری تکنیک‌های مختلف زمین‌آماری و چندمعیاره به مطالعه کیفیت منابع آب زیرزمینی در این شهرستان و آلودگی‌های احتمالی موجود در آن پرداخته شود.در بخش اول از تحقیق به ارزیابی پارامترهای کیفی آب در تعداد 65 حلقه چاه نمونه‌برداری‌شده از محدوده شهرستان تبریز شامل نسبت جذب سدیم (SAR)، کل جامدات محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC)، خاصیت اسیدی (PH)، غلظت سدیم (Na) و غلظت کلرور (CL) پرداخته شده است. برای این منظور از تابع تحلیل زمین‌آماری در محیط GIS استفاده شده و در ابتدا با استفاده از روش‌های تبدیلی لگاریتمی داده‌های نمونه به توزیع نرمال تبدیل شده و هیستوگرام مربوطه حاصل گردیده است. سپس با استفاده از روش درون‌یابی کریجینگ ساده نسبت به تبدیل مقادیر نقطه‌ای به نقشه‌های توزیع سطحی اقدام شده است. ارزیابی دقت و اعتبارسنجی نتایج برای نقشه‌های حاصله نشان داده است که تکنیک کریجینگ دقت مناسبی در تخمین مقادیر داشته و بالاترین دقت حاصله در میان پارامترها مربوط به نقشه PH با مقدار RMSE 45/0 بوده است. در تحلیل نقش فعالیت‌های صنعتی در کیفیت آب مشخص گردیده است که مناطق واقع در محدوده نواحی صنعتی متراکم دارای بیشترین مقادیر و بعضاً آب آلوده از نظر پارامترهای کیفی بوده است. همچنین به منظور تعیین پتانسیل آلودگی آب زیرزمینی در منطقه، با مقایسه وزنی پنج معیار صنعتی شامل نوع پساب تولیدی، وسعت فعالیت، تراکم نیروی انسانی، شدت فعالیت و رده‌بندی زیست‌محیطی، نقشه پتانسیل آلایندگی صنعتی در منطقه حاصل شده است که نشان می‌دهد مناطق شمالی و غربی شهرستان تبریز که در مجاورت شهرک‌ها و نواحی صنعتی واقع شده‌اند دارای بالاترین پتانسیل ایجاد آلودگی هستند و حدود 39/20 درصد از مساحت شهرستان دارای پتانسیل بسیار زیادی برای وقوع آلودگی ناشی از صنایع در منابع آب‌های زیرزمینی می‌باشد. نتایج تحقیق نشان از کارایی و انعطاف‌پذیری بالای تحلیل‌های مکانی GISپایه بوده و کاربرد آن‌ها در مطالعات آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌تواند دقت و اعتبار بالایی را حاصل نموده و پژوهشگران را به درک و شناخت جامعی از تأثیر فعالیت‌های صنعتی در تغییر سطح کیفی منابع آب زیرزمینی برساند.
AbstractThe Tabriz County is one of the most populous areas and one of the economic centers and industrial hubs of the country that has witnessed high growth of urban population and industrial activities in recent decades, as it hosts some of the most important industries and commercial centers in the country and even the Middle East. Therefore, water consumption in different sectors of drinking, industry, and agriculture in this region is very important and should be considered properly and from different aspects. The aim of this study is to analyse the quality of groundwater resources in the Tabriz industrial area and possible pollution in it by using various spatial analyzes and data by using GIS and applying different geostatistical and multi-criteria techniques.In the first part of the research, water quality parameters were evaluated in 65 wells sampled from the area, including sodium adsorption ratio (SAR), total dissolved solids (TDS), electrical conductivity (EC), acidity (PH), sodium concentration (Na) and chloride concentration (CL) are discussed. For this purpose, the Geostatistical analyst in the GIS environment was used, and first, using the logarithmic transformation method, the sample data is converted to a normal distribution and the true histogram was obtained. Then, using the simple kriging interpolation method, point values were converted to surface distribution maps. Assessing the accuracy and cross-validation of the results for the resulting maps has shown that the kriging technique has good accuracy in estimating the values and the highest accuracy among the parameters was related to the PH map with an RMSE of 0.45.In the analysis of the impacts of industrial activities in water quality, it has been identified that the areas located in dense industrial areas have the highest amounts and partly polluted water in terms of quality parameters. Also, in order to determine the potential of groundwater pollution in the area, by comparing the weight of five industrial criteria including the type of effluent, scope of activity, manpower density, activity intensity, and environmental classification, a map of industrial pollution potential in the area has been obtained. The resulting map shows that the northern and western parts of Tabriz, which are adjacent to towns and industrial zones, have the highest potential for pollution and about 20.39% of the county has a very high potential for industrial pollution in groundwater resources. The final results show the high efficiency and flexibility of basic GIS-based spatial analysis and their use in various studies can achieve high accuracy and reliability.
Evaluation the capability of GIS spatial analysis for groundwater pollution in relation with industrial areas in Tabriz County
آشنایی ایلخچی،
خدیجه
تهيه کننده
فیضی‌زاده،
ولی‌زاده کامران،
بختیار
خلیل
استاد راهنما
استاد مشاور
تبریز
