استفاده از مدل پسیاک و پسیاک اصلاح شده در برآورد میزان رسوبدهی حوضه آجی چای در محیطGIS
/صالح محسنزاده
پردیس بین المللی ارس
چاپی
کارشناسی ارشد
عمران- آب
۱۳۹۳/۰۶/۲۵
فرسایش پدیدهصای است که موجب انتقال خاک میشود و به موجب آن ذرات خاک توسط عامل آب یا باد از بستر خود جدا شده و به مکان دیگر منتقل میصگردند .بنابراین ضرورت دارد که برای مبارزه با فرسایش به حفاظت خاک مبادرت نمود .رسوبات ناشی از این فرآیند باعث آلودگی آب ها، پر شدن سریع مخازن سدها و افت پتانسیل محیط میشود .بنابراین آگاهی از وضیعت فرسایش و حجم کل میزان تولید رسوب سالیانه در حوضهصهای آبخیز نیاز به مطالعهصی بیشتر و بررسی و شناخت عوامل موثر در این فرآیند پیچده دارد .برآورد میزان فرسایش و رسوب در حوضهصهای آبخیز بدون آمار رسوب یکی از مسائل اساسی حوضهصها بوده و استفاده از روشهای تجربی را لازم مینماید تا دادهصهای حاصل بتواند مبنایی برای برنامهصریزیصهای مدیریتی واقع گردد .در کشورهای مختلف جهان روشصهای تجربی و ریاضی متعددی جهت ارزیابی و برآورد شدت فرسایش خاک و تولید رسوب مورد استفاده قرار میگیرد که از میان آنها مدل پسیاک و پسیاک اصلاح شده به دلیل لحاظ نمودن فاکتورهای بیشتر نسبت به سایر مدلصها برای برآورد رسوب حوضه در نظر گرفته شده است. مدل MPSIAC یک روش تجربی در برآورد فرسایش و رسوب میصباشد که دراکثر حوضهصهای آبخیز کارایی دارد در حوضهصهای که داده کافی نباشد از این روش جهت استخراج داده ها، برای صحت سنجی و پر کردن شکاف موجود بین دادههای رسوب و ارزیابی پتانسیل فرسایش میتوان استفاده نمود .در این پژوهش در گام اول دادههای خام وارد محیط GIS شده و با استفاده از سایر اطلاعات و نقشههای موجود، امتیاز ۹ عامل موثر در مدل MPSIAC بدست آمده است سپس میزان رسوبدهی و فرسایش در تکصتک زیرحوضهصها و کل حوضه محاسبه و در نهایت نقشه پهنهصبندی مناطق مستعد فرسایش برای حوضه آجیصچای در محیط GIS تهیه گردیده است .در گام دوم میزان رسوب در هر سال آماری برای زیرحوضهصها محاسبه شده و سپس رسوب برای هر ماه تحت ضرایب مشخص ریز مقیاس گردیده است .
Soil erosion is a phenomenon that causes soil transport which soil particles removed by a factor whereby water or wind from its bed and transferred to another location. Therefore, it is necessary to protect the soil against erosion began. Sediments resulting from this process causes water pollution, rapid filling of the reservoirs and the potential drop environment. Knowledge about the situation of erosion and annual volume of sediment yield of watersheds needs further study and assessment of the factors in this process is complex. Estimation of erosion and sedimentation without sediment statistics is a fundamental problem of sedimentation of watersheds which makes the utilization of appropriate empirical methods to provide a basis for planning and managing the data. Several experimental and mathematical methods are used in different countries to assess the soil erosion and sediment yield. Among them, PSIAC and MPSIAC model are considered for inclusion of more factors than other models for estimating sediment watershed. MPSIAC model is an empirical method for the estimation of erosion and deposition efficiency that is used in most watersheds. In basins where data are not sufficient this method is used to extract the data for validation and bridging the gap between the sediment and erosion potential. In this first step, the raw data are imposed into the GIS and by other information and available maps, the points of 9 effective factors is obtained in MPSIAC model. Then, the rate of sedimentation and erosion are calculated in individual sub-basins and basin, and finally the erosion map was prepared in GIS for Ajichay. In the second step, the sediment rate per year was calculated for basins and then sedimentation coefficients were determined for each month by the small scale