مديريت بهينه منابع آبی به ويژه منابع آب شيرين، جزو مهمترین استراتژی¬های مدیریتی هر کشور محسوب مي¬شود. یکی از مهمترین مسائل در بهره¬برداری از منابع آبی، کنترل کیفیت این منابع است که در غیر این صورت، پیامدهای غیر قابل¬انتظاری را در بخش¬های مصارف آشامیدنی، صنعت و کشاورزی ایجاد خواهد کرد. شاخص کیفی IRWQISC (Iran water quality index for surface water resources-conventional parameters)، شاخص کیفیت آب ملی ایران است که پارامترهای مورد بررسی در این شاخص عبارتند از: میزان اکسیژن محلول، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (5BOD)، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)، فسفات کلی، نیتریت، نیترات، آمونیوم، کدورت، pH، سختی کل، هدایت الکتریکی و شمارش کلی¬فرم¬های مدفوعی. این شاخص، کیفیت آب سد را در محدوده بین 1 تا 100 طبقه¬بندی می¬کند و امکان مقایسه کیفیت آن را در مناطق مختلف، فراهم می¬نماید. رودخانه مهاباد یکی از رودخانـه هـاي اسـتان آذربایجـان غربـی اسـت که نقش مهمی در تامین آب کشاورزی و آشامیدنی منطقه دارد. بنابراین کنترل کیفیت آب این سد به لحاظ شرایط استراتژیک از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق سعی شد برای اولین بار، مطالعه و ارزیابی کیفی آب سد مهاباد با استفاده از شاخص IRWQIsc در یک دوره یک ساله و در 5 ایستگاه مختلف انجام شود و سطح کیفیت آب این رودخانه از نظر شرب وکشاورزي مورد بررسی قرار گیرد. یشترین میزان شاخص IRWQISC متعلق به فصل زمستان و ایستگاه شماره 5 (5/65) بود و کمترین میزان شاخص در فصل پاییز و ایستگاه شماره 1 (93/50) ثبت گردید. بر اساس شاخص IRWQIsc نمونه های تهیه شده از ایستگاه¬ها در ماه-های مختلف سال در طبقه «متوسط» و «نسبتاً خوب» قرار گرفتند و هیچ ایستگاهی در طبقه نسبتاً بد، بد یا خیلی بد قرار نگرفت. می¬توان نتیجه گرفت که آب سد مهاباد برای انجام فعالیت¬های کشاورزی و ورودی تصفیه¬خانه¬های آب شرب در وضعیت مناسبی قرار دارد.
Abstract:Optimal management of water resources, especially freshwater resources, is one of the most important management strategies in any country. One of the most important issues in the exploitation of water resources is the quality control of these resources; otherwise, it will result in unexpected problems for the drinking, industrial and agricultural uses. IRWQISC (Iran water quality index for surface water resources-conventional parameters) is the national water quality index of Iran. The parameters studied in this index are include dissolved oxygen content, biochemical oxygen demand (BOD5), chemical oxygen demand (COD), total phosphate, nitrite, nitrate, ammonium, turbidity, pH, total hardness, electrical conductivity, and fecal coliform count. This index classifies the water quality of the dam in the range between 1 and 100 and allows the comparison of its quality in different regions. Mahabad river is one of the rivers of West Azerbaijan province which has an important role in supplying agricultural and drinking water in the region. Therefore, water quality control of this dam is very important in terms of strategic conditions. In this research, for the first time, the water quality of Mahabad dam was evaluated using IRWQIsc index in a period of one year and in 5 different stations, and the level of water quality of this river in terms of drinking and agriculture was studied. The results showed that the highest IRWQISC index belonged to winter and station number 5 (65.5) and the lowest index value was recorded in autumn and station number 1 (50.93). According to the IRWQIsc index, samples prepared from the stations in different monthes of the year were classified as "moderate" and "relatively good” and no stations were classified as "bad", "bad" or "very bad". It can be concluded that the water of Mahabad dam is in a good condition for agricultural activities and treatment plants of drinking water.
Investigation of water quality of Mahabad dam using IRWQI index