بررسی تجرد نفس از دیدگاه ملاصدرا وعلامه ی طباطبایی
/منوچهر شامی نژاد
: الهیات وعلوم اسلامی
چاپی
کارشناسی ارشد
فلسفه و کلام اسلامی
۱۳۹۳/۰۶/۲۵
تبریز
مساله تجرد نفس یکی از مسایل مهم در نظام های الهیات به ویژه در فلسفه اسلامی به شمار میصآید .این مساله از ابعاد گوناگون مورد توجه فیلسوفان و متکلمان ومفسران مسلمان واقع شده است .ملاصدرا و علامه طباطبایی در آثار فلسفی ،کلامی و تفسیری خود از ابعاد مختلف به تامل و بررسی این مساله پرداخته اند .ملاصدرا نفس را مجرد میصداند که در ابتدای حدوث، وجودی جسمانی داشته است و در اثر حرکت جوهری به کمال میرسد بنابرین با توجه به مبانی خودشان و از جمله اصالت وجود به بررسی این مساله می پردازند .علامه طباطبایی نیزبه تبع ملاصدرا نفس را مجرد میصداند با این تفاوت که ایشان علاوه بر دلایل برهانی و عقلی، به دلایل نقلی نیز پرداخته و از آیات و روایات در اثبات مساله استفاده کرده است .ملاصدرا در مورد تعلق نفس به بدن معتقد به وجود روح بخاری است که واسطه نفس و بدن می شود .اما علامه به این واسطه اشکال می گیرد و میصگوید لطافت و غلظت موجب شرافت و پستی یک چیز نمی شود .از آنجا که تجرد نفس، بسیاری از شبهات مادیین من جمله معاد و نیز دغدغه جاودانگی و ...را حل می کند، از اهمیت بسزایی برخوردار است و انسان را در رسیدن به معارف حقیقی یاری می رساند .این پژوهش با جهت گیری توصیفی وتطبیقی به تحلیل وبررسی این مساله از دیدگاه این دو فیلسوف می پردازد و برایند آن تبیین تشابه ها وتفاوتصها و در نتیجه، فهم عمیق مساله خواهد بود
The question of immateriality is one of the most important issues in the systems Islamic theology especially in Islamic philosophy. This issue is considered by Islamic philosophers and theologians and interpreters from different point of view. Mullah Sadra and Allameh Tabatabaie in their philosophic , theological and interpretative opuses study this issue from different aspects .Mullah Sadra believes that soul is immaterial which at the beginning of accident had a physical nature and is perfected via substance motion ; therefore he studies this issue considering their own principles such as the reality .following Mullah Sadra , Allameh Tabatabaie also thinks that soul is immaterial but he also benefited from quoting reasons beside reasonable and intellectual reasons and got used of verses and tales in establishing his idea. About soul's belonging to body, Mullah Sadra believes in pure soul which becomes intermediate between soul and body but Allameh has problem with this intermediate and says elegance and coarseness can't be cause of some thing's honor and low. Considering immaterial soul solves most of materialists' doubts such as future life and eternal apprehension and etc. has special importance and helps humans to reach real learnings. The present research studies and analyzes this issue descriptively from the view point of these philosophers the result of which will be the explanation of the similarities and differences and finally the deep understanding of the issue