عنوان

تبیین جایگاه وقف و نقش آن در تامین رفاه اجتماعی در نظام اقتصادی اسلام مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی

پ۲۵۶۸۳

per

تبیین جایگاه وقف و نقش آن در تامین رفاه اجتماعی در نظام اقتصادی اسلام مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی

میررضا موسوی

اقتصاد و مدیریت

۱۴۰۰

۹۶ص.

سی دی

کارشناسی ارشد

علوم اقتصاد گرايش اقتصاد اسلامی

۱۴۰۰/۰۹/۰۹

وقف در گذشته داراي جایگاه گسترده¬اي در اجتماع مسلمانان بوده است. زمانی که دولت¬ها دخالت چندانی در امور اقتصادي نداشتند، موقوفات نقش وسیعی در زندگی اقتصادي، اجتماعی مردم بازي می¬کردند. وقف از مهمترین نهادهای حقوقی و اقتصادی اسلام به شمار می¬رود که اگر با توجه به مقتضیات زمان و مکان، معرفی و مورد توجه واقع شود، آثار مثبت و ماندگار فراوانی در بهبود اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم داشته و به حکومت¬ها و مدیران جامعه اسلامی کمک می¬کند تا ضمن کاستن از هزینه¬ها، در ایجاد عدالت اقتصادی در میان مردم، گام¬های موثری بردارند. تاکنون پژوهش¬ها و تحقیقات بسیاری در خصوص مقوله وقف انجام پذیرفته است اما در این پژوهش وقف را از جهت تاثیرگذاری آن بر رفاه و تامین اجتماعی مورد بررسی قرار خواهیم داد که از این جهت تا به حال مورد پژوهش قرار نگرفته است. هدف این پژوهش آن است که با جمع¬آوری و تحلیل اطلاعات مورد نیاز؛ به این سوال جواب داده شود که وقف به عنوان یک نهاد عالی چه تاثیری در تامین رفاه اجتماعی دارد؟در تهیه این پایان¬نامه با مراجعه به منابع موجود، پس از جمع¬آوری منابع و اطلاعات مورد نیاز پژوهش، منابع مذکور مورد تحلیل قرار گرفتند. از این رو روش تحقیق در نوشتار حاضر کتابخانه ای- توصیفی- تحلیلی، با روی¬آورد نقلی است. با بررسی یافته¬ها و داده¬های آماری گردآوری شده در تحقیق حاضر، این نتیجه حاصل¬شد که وقف در نظام اسلامی جایگاه والایی داشته و با اثرگذاری مثبت بر نهاد¬های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و بهداشتی، موجبات ارتقاء سطح تمامی نهادهای مذکور در جامعه شده، که این اثرگذاری مثبت نهاد وقف بر عوامل مذکور از نمودارهای موجود در پژوهش حاضر استنباط می¬شود. جاییکه با بررسی و تجزیه و تحلیل این نمودارها مشخص می¬شود که بودجه¬ی اختصاصی وقف جهت تامین رفاه اجتماعی در استان آذربایجان¬شرقی به طور مداوم و سالانه افزایش یافته و حتی در برخی از سال¬ها از بودجه¬ی اختصاصی دولت برای این امر نیز فراتر رفته است. نسبت بودجه¬ی اختصاصی اوقاف به بودجه¬ی اختصاصی دولت جهت هزینه¬کرد در بحث رفاه اجتماعی در سال¬های 91، 93، 95 و 97 بیشتر بوده است، این نسبت¬ها حاکی از این می¬باشد: سال 91، 58 به 42 درصد؛ سال 93، 63 به 36 درصد؛ سال 95، 56 به 44 درصد و سال 97، 62 به 38 درصد. همچنین در باقی سال¬های دوره زمانی مورد مطالعه پژوهش نیز مقدار بودجه¬ی اختصاصی اوقاف برای رفاه اجتماعی اختلاف ناچیزی با بودجه¬ی اختصاصی دولت داشته و یا برابر آن بوده است. بنابراین در نتیجه¬ی این اثرگذاری، اولا هزینه¬های دولت به شکل محسوسی کاهش یافته؛ ثانیا، سطح رفاه اجتماعی جامعه افزایش می¬یابد.

Endowment has had a wide place in the Muslim community in the past. Endowments played a large role in the economic and social life of the people when governments had little involvement in economic affairs. Endowment is one of the most important legal and economic institutions of Islam that if introduced and considered according to the requirements of time and place, will have many positive and lasting effects on improving the economic, social and cultural situation of the people and governments. And the leaders of the Islamic community help to take effective steps in creating economic justice among the people while reducing costs. So far, many researches have been done on the Endowment category, but in this research, we will examine the Endowment in terms of its impact on welfare and social security, which has not been studied so far. The purpose of this study is to collect and analyze the required information; to answer the question:” what effect does Endowment as a higher institution have on ensuring social welfare?”In preparing this dissertation, after referring to the available sources, the required sources and information for the research were gathered, and were analyzed. Therefore, the research method in the present article is library-descriptive-analytical research, with a narrative approach.Examining the findings and statistical data collected in the present study, it was concluded that the endowment has a high status in the Islamic system and with a positive impact on economic, social, cultural, educational and health institutions, raises the level of all the mentioned institutions. And this positive effect of the endowment institution on the mentioned factors can be deduced from the diagrams in the present study. Where by examining and analyzing these graphs, it is clear that the dedicated budget of the endowment for providing social welfare has been continuously and annually increased and even in some years has exceeded the dedicated budget of the government for this purpose.The ratio of the endowment budget to the government budget for spending on social welfare was higher in the years 1391, 1393, 1395 and 1397(AH), which are as follows: 1391(AH), 58 to 42%; 1393(AH), 63 to 36 percent; 1395(AH), 56 to 44 percent and 1397(AH), 62 to 38 percent. Also, in the remaining years of the study period, the amount of the endowment budget allocated for social welfare was slightly different from or equal to the government budget. Thus, as a result of this impact, first, government spending has been significantly reduced; second, the level of social welfare of society has been increased

Explaining the Status of Endowment and its Role in Providing Social Welfare in the Islamic Economic System A Case Study of East Azerbaijan Province

‏موسوی،

‏میررضا

تهيه کننده

‏متفکر آزاد،

‏آقاجانی،

‏‏محمدعلی

حبیب

استاد راهنما

استاد مشاور

‏ تبریز