اندازه گیری اثرات رفاهی افزایش قیمت گروه های اصلی مواد غذایی بر خانوارهای شهری ایرانی
/محمد باقر ضیائی
: دانشکده کشاورزی
۱۳۳ص
چاپی
کارشناسی ارشد
در رشته اقتصاد کشاورزی
۱۳۹۲/۱۱/۱۹
دانشگاه تبریز
ترکیب و همزمانی قیمت قابل توجه مواد غذایی با افزایش چشمگیر در نوسان قیمت آن ممکن است اثرات رفاهی شدید و طاقت فرسایی را روی خانوارهای کم درآمد داشته باشد .شوک قیمت مواد غذایی بطور خاص، با اهمیت است چراکه بسیاری از خانوارها به شدت به محصولات ضروری به منظور تأمین کالری غذای روزانهصی خویش وابسته هستند .لازم است برای نزدیک شدن به هدف عدالت اجتماعی نحوه بکارگیری سازو کارهای حمایتی به دقت مورد بررسی قرار گیرد تا شرایط ایجاد شده منجر به حصول نتایج معکوس نگردد .بر همین اساس در مطالعه حاضر سعی شد اثرات رفاهی افزایش قیمت مواد غذایی بر خانوارهای شهری ایرانی در دهکصهای درآمدی در خلال سالصهای۱۳۸۳ - ۸۸و۱۳۸۸ - ۹۰مورد اندازهصگیری و تحلیل قرار صگیرد .بدین منظور ابتدا بوسیله برنامه نویسی، دادهصهای خام هزینه و درآمد حدود ۴۹۰۰۰ خانوار شهری مرکز آمار در گروهصهای دوازده-گانه هزینه، برای هر خانوار تلخیص شد .سپس با استفاده از مخارج کل هر خانوار دهک بندی خانوارها در سالصهای۱۳۸۳، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۰ صورت پذیرفت و در گام بعدی بیش از دویست و سی قلم کالای خوراکی مصرف شده توسط خانوارهای هر دهک به نه گروه : غلات، انواع گوشت، لبنیات و تخم پرندگان، روغنها، میوهصها و خشکبار، سبزیها و حبوبات، قند و شکر و شیرینیها، نوشیدنیصها و ادویه ها تقسیم گردید .سپس سیستم تقاضای تقریبا ایدهصآل درجه دوم برای هر سه سال۱۳۸۳ ، ۱۳۸۸ و ۱۳۹۰ برای هریک از دهک های درآمدی با اعمال شرط همگنی و تقارن و رفع مشکل ناهمسانی واریانس برآورد شد .نتایج حاصل از کششصهای درآمدی برای کل خانوارهای شهری نشان داد که گروهصهای غلات، لبنیات و تخم پرندگان، سبزی و حبوبات و آشامیدنیصها ضروری و گروهصهای گوشت، روغنصها، قند و شکر و مرباها، و ادویهصها کالاهای لوکس محسوب میصشوند .نتایج محاسبه شاخصصهای توزیع درآمد نشان داد ضریب جینی و رابین هود و نسبت هزینه دهک دهم به دهک اول به ترتیب از ارقام۳۹۱۹/۰ ، ۲۸۱۳/۰ و ۱۴/۱۳ در سال ۱۳۸۳ به ارقام۳۸۴۸/۰ ، ۲۷۵۶/۰ و ۰۸/۱۳ در سال ۱۳۸۸ و سپس به ارقام۳۴۴۹/۰ ، ۲۴۵۸/۰ و ۸۷/۹ در سال ۱۳۹۰ تقلیل یافته است و بعبارتی اجرای سیاست هدفمندسازی یارانه ها در کاهش نابرابری مثمر ثمر بوده است .در نهایت با بکارگیری کششصهای تقاضای هیکس بدست آمده، اثرات رفاهی ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی با استفاده از شاخص رفاه تغییرات جبرانی (CV)بدست آمد .بدین منظور از بسط مرتبه اول و دوم تیلور بهره گرفته شد .نتایج مطالعه نشان داد افزایش قیمت مواد غذایی رفاه کلیه خانوارهای شهری ایرانی را کاهش داده است به گونهصای که به شکل نسبتی از مخارج کل خانوارهای دهک اول در طی دوره۱۳۸۳ - ۸۸و۱۳۸۸ - ۹۰به ترتیب ۱/۳۸ و ۶۳/۱۹ درصد از درآمد اولیه خویش را به سبب افزایش قیمت مواد غذایی از دست دادهصاند .در صورتی که همین نسبت برای خانوارهای دهک دهم به همان ترتیب بازهصهای زمانی برابر ۸۴/۱۴ و ۲۵۴/۷ درصد از درآمد اولیهصشان بوده است .در مقابل، این کاهش رفاه به صورت مطلق برای خانوارهای مرفه بیشتر از خانوارهای فقیر است .بطوریکه مبلغ رفاه از دست رفته برای خانوارهای دهک دهم طی دورهصهای۱۳۸۳ - ۸۸و۱۳۸۸ - ۹۰به ترتیب ۲۱,۶۳۱,۸۲۲ و ۱۹,۷۲۲,۷۰۷ ریال است .در حالیکه همین شاخص به همان ترتیب بازهصهای زمانی برای خانوارهای دهک اول به ترتیب ۳,۷۰۲,۰۸۹ ریال و ۴,۱۸۴,۴۶۱ ریال میصباشد
reform consumption levels and, indeed, this amount declines monotonically as household expenditures increase. Also the relative loss of poorest urban households is about threefold than the loss of richest households, which demonstrates the vulnerability of these households to food price increases-Cost raw data that provided by the Statistical Center of Iran, in twelve groups of costs for each household were summarized. Then, using a total expenditure of households in each of the years 2004, 2009 and 2012, the income deciles were made. Food consumption behavior in Iran is analyzed by estimating a complete food demand system using Quadratic Almost Ideal Demand System (QUAIDS). The elasticity coefficients derived from QUAIDS were used to evaluate the distributional impacts of the relative food price changes in terms of Compensated Variations (CV). Based on our estimates, the food groups of cereals, dairy products, vegetable and pulses, Potables and Spices are necessary goods, as their budget elasticity is positive and below one at the same time. Meat, edible oils, fruits and dried fruits and Sugary products are luxury goods, with income elasticity above one. The results showed that the Gini coefficient and the Robin Hood index in urban areas, changes from fractions of 0.3919, 0.2813 in year 2004 to 0.3848, 0.2756 in year 2009 and 0.3449, 0.2458 in year 2012 respectively. In other words inequality status in urban areas has improved. Results showed that all urban households groups, suffered welfare loses from rise in the food prices during 2004/8 and 2009/2012. In addition for households in the lower deciles need the greatest relative amount of new income to return to pre-Studio software, 49000 urban households Income-12 years. To this end, firstly by programming on the R-8 and 2009-income households. Staple food price shocks are particularly concerning, as many households are heavily dependent upon staple crops for their primary daily caloric intake. The objective of the study is to measure welfare effects of food price raise on Iranian urban households between 2004- Significant food price spikes, coupled with a large increase in food price volatility, may have severe effects on low