عنوان

ارزیابی موانع گردشگری پایدار در منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس (محدوده شهرستان جلفا)

پ۲۵۸۸۸

per

ارزیابی موانع گردشگری پایدار در منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس (محدوده شهرستان جلفا)

مریم احمدی

برنامه ریزی و علوم محیطی

۱۴۰۰

۱۰۵ص.

سی دی

کارشناسی ارشد

جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری

۱۴۰۰/۱۰/۰۵

چکیدهگردشگری از پربازده‌ترین و پویاترین صنایع به‌خصوص در چند دهه اخیر بوده و عرصه نوآوری‌های بسیاری است. از این رهگذر، تعداد کثیری از کشورها توانسته‌اند بسیاری از شاخص‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... خود را به میزان درخور توجهی ارتقا دهند؛ اما همین صنعت سودمند، اگر به درستی برنامه‌ریزی و مدیریت نشود می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری در مقیاس محلی و جهانی داشته باشد. از این رو، مقوله گردشگری پایدار با مفهوم ایجاد تعادل میان ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی گردشگری مطرح شد تا آثار منفی آن را به حداقل برساند. برای اجرای گردشگری پایدار و پیاده‌سازی آن در جوامع مختلف موانعی ممکن است وجود داشته باشد که ارزیابی این موانع، گامی ضروری در جهت تحقق اهداف پایداری گردشگری به نظر می‌رسد. منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس واقع در استان آذربایجان‌شرقی شامل محدوده‌هایی از شهرستان‌های جلفا، کلیبر و خدآفرین با مرکزیت شهرستان جلفا، بعد از منطقه آزاد کیش، دومین منطقه آزاد توسعه یافته کشور است که به خصوص در سال‌های اخیر به دلیل دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و انسانی، پذیرای گردشگران زیادی از سراسر ایران بوده است و روز به روز نیز بر تعداد گردشگران ورودی به این منطقه افزوده می‌شود. این موضوع ضرورت توجه به پایداری گردشگری در این منطقه را دوچندان می‌کند. در همین راستا هدف از این پژوهش؛ ارزیابی موانع موجود بر سر راه گردشگری پایدار از جنبه‌های فرهنگی، مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی، زیرساختی و زیست‌محیطی در بخش مرکزی منطقه آزاد ارس (شهرستان جلفا) است. پژوهش حاضر؛ توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی بوده و جمع‌آوری داده‌ها از طریق توزیع پرسشنامه انجام گرفت. برای ارزیابی موانع گردشگری پایدار در منطقه آزاد ارس از دید ساکنان منطقه مورد مطالعه، پرسشنامه محقق ساخته با 39 معرف و در مقیاس 5 نقطه‌ای طیف لیکرت تهیه شد و به منظور سنجش روایی و پایایی پرسشنامه، به ترتیب از روایی محتوا (نظر اساتید و کارشناسان گردشگری) و پایایی ترکیبی استفاده شد. برای تعیین حجم نمونه از حجم نمونه پیشنهادی در PLS- SEM استفاده شد و تعداد 144 پرسشنامه جمع‌آوری شده و برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس استفاده شد که به دلیل شیوع بیماری کرونا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در فضای مجازی انجام گرفت. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی PLS- SEM استفاده شد. نتایج مدل ارزیابی موانع توسعه پایدار گردشگری نشان داد که موانع مدیریتی با ضریب مسیر 5/0 بیشترین تأثیر بر عدم توسعه پایدار گردشگری در محدوده مورد مطالعه را دارد.

Abstract: Tourism industry is one of the most profitable and dynamic industries that leads to many innovations, especially in recent decades. Through tourism, many countries have improved their economic, culture, social, etc. However, without a proper management and planning, it will cause many irreparable damages in local communities. In this regard, the concept of sustainable tourism has raised to reduce tourism's negative effects, and balance its socio-cultural, economic and environmental dimensions. However, there are many barriers for sustainable tourism implementation. Therefore, it is necessary to identify and assesse the barriers. Araz trade-industrial free zone is located in East Azarbayjan province and Jolfa county. It is the second most developed free zone after Kish trade-industrial free zone in Iran. It has received many tourists annually because of its numerous man-made and natural attractions. Accordingly, the purpose of this research is assessing the sustainable tourism barriers in cultural, managerial, social, economic, infrastructure, and environmental aspects in the central part of Araz trade-industrial free zone. This is a descriptive-analytical research. The data were collected using researcher-made questionnaire. Then, its validity and reliability was evaluated. The statistical sample are residents of the study area. Sample size was determined and 144 people were questioned using random sampling method. The PLS-SEM method was used to analysis the data. Based on the results, Managerial barriers with the path coefficient of 0/5, have the highest impact on the lack of sustainable tourism development in the study area.

An Assessment Of Sustainable Tourism Barriers In Aras Free Trade- Industrial Zone (Jolfa Township Region)

‏احمدی،

‏مریم

تهيه کننده

‏ قنبری،

حیدری چیانه،

‏ ابوالفضل

‏ رحیم

استاد راهنما

استاد مشاور

‏ تبریز