یکی از مهمترین کنشگران بزه قتل عمدی در حقوق کیفری ایران، ولیدم است .ولیدم و حقوق وی در آیه ۳۳ سوره مبارکه مائده ذیل عنوان صولی و صسلطان آمده است که از نظر اصولیون هر دو واژههایی مجمل و مبهم هستند بدین معنی که دارای معانی متعددی بوده و ترجیح یکی از آنها بدون دلیل معین فاقد حجت خواهد بود .این اجمال و ابهام موجب اختلاف نظر بین فقهاء و شارحان متون دینی شده است .از آنجا که حقوق کیفری ایران، مستقیما برگرفته از فقه است مشکلاتی که در این خصوص در فقه اسلامی وجود دارد به عرصه حقوق کیفری نیز رسوخ نموده است .در این تحقیق با بررسی منابع و متون فقهی به مصادیق اولیاءدم و اینکه چه کسانی ولیدم محسوب میگردند پرداخته شده و حقـوق آنان در فروض مختلف مورد بحث قرار گرفته است .از نظر نگارنده کلیه ورثه مقتول، اعم از نسبی و سببی و بویژه زوج و زوجه، ولیدم بوده و با توجه به اطلاق واژه صسلطان، دارای اختیارات معتنابهی در تعیین سرنوشت قاتل هستند .بر این اساس به نظر میرسد علاوه بر حقوق فرعی اولیاءدم، تعیین وضعیت قاتل منحصر به چارچوب فقه سنتی یعنی قصاص و دیـه نیست و میتوان شقوق مختلفی از جمله مصالحه بر سر سلب حقوق اجتماعی قاتل یا تعهدات مالی و ... را تصور نمود
law ,especially wife and husband considered as heir. According to the term authority, those people considered as heirs have the power in designating the murderers destiny. As a result, it seems that the in addition to the secondary rights of heirs, designating murderers condition is not inclusively based on traditional jurisprudence , that is ,retaliation . It is possible to assume the numerous ramifications such as compromise about the deprival of murderers social rights or financial liabilities-feqh) point of view, these two terms are compendious and ambiguous ; that is to say , they have various meanings. Therefore, preferring one of these two terms without supporting reason is the lack of proof. The ambiguity and compendium lack to the difference among the jurisconsults and commentators point of view since Iran criminal Law is driven from Islamic jurisprudence ,the problems related to Islamic jurisprudence has pierced into the scope ( area) of criminal Law. In this study, the sources and jurisprudents tents about the correctness of heir have been taken into account and who is appointed (considered) as heir has also been investigated. Also, the heirs rights have been discussed in many different hypotheses. It is included that all murdered persons heirs, including both the relatives and relatives in-e-osul-e-Isra surah has been called heir and authority. From Islamic Legal theorists (olama-One of the most important factors in committing the murder in Iran criminal Law is heir. Heir in 33rd verse of AL