۱۱۳۷۷پ
per
کنترل ژنتیکی برخی صفات در گندم نان تحت تنش شوری از طریق تجزیه میانگین نسل ها
/آرزو بهرادفر
: دانشکده کشاورزی
۱۰۴ص
چاپی
کارشناسی ارشد
در رشته اصلاح نباتات
۱۳۹۲/۰۶/۱۹
تبریز
تنش شوری یکی از مهم‌صترین تنش‌صهای محیطی است که بسیاری از فرآیندصهای زراعی، تغذیه‌صای، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان را متاثر می‌صسازد .با توجه به وسعت زیاد اراضی شور و نیمه‌صشور در سطح جهان و افزایش روزافزون جمعیت بشری، مقاومت به شوری به عنوان یکی از اهداف اصلی اصلاح نباتات قلمداد می‌صشود .اطلاعات اندکی در خصوص کنترل ژنتیکی تحمل به شوری از طریق تجزیه میانگین و واریانس نسل‌صها در گندم وجود دارد .در این پژوهش نحوه توارث برخی از صفات فیزیولوژیکی و زراعی مرتبط با تحمل به شوری در شش نسل پایه گندم حاصل از تلاقی رقم پائیزه آرتا به عنوان والد حساس و رقم بهاره بم به عنوان والد متحمل از طریق تجزیه میانگین نسل‌صها مورد مطالعه قرار گرفت .آزمایش به‌صصورت تکراردار در سال ۱۳۹۱ به روش کشت هیدروپونیک در گلخانه تحقیقاتی گروه به‌صنژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه تبریز به‌صصورت کرت‌صهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌صهای کامل تصادفی با دو تکرار اجرا گردید .دو سطح ۱۲۵ و ۲۵۰ میلی‌صمولار NaCl به همراه شاهد بدون شوری در کرت‌صهای اصلی و شش نسل پایه در کرت‌صهای فرعی قرار گرفتند .زمان اعمال تنش، یک ماه پس از سبز شدن گیاهان و در مرحله چهار برگی بود .صفات مورد اندازه‌صگیری شامل نسبت پتاسیم به سدیم، شاخص کلروفیل در برگ‌صصهای جوان، ارتفاع بوته و وزن خشک اندام‌صهای هوایی بودند .تجزیه واریانس اختلاف معنی‌صداری را در بین نسل‌صها برای تمامی صفات مورد مطالعه نشان داد .اثر متقابل تنش نسل‌صهای پایه برای تمامی صفات به جز وزن خشک معنی‌صدار شد .همه اثرات افزایشی، غالبیت و انواع اثرات متقابل اپیستازی در مجموعه صفات و در شرایط مختلف مشاهده شد .نتایج نشان داد که اجزای مقاومت به شوری تحت کنترل ژنتیکی می-باشند و حداقل دو ژن در کنترل صآن‌صها دخالت دارد .از آن‌صجایی که اثرات غیر افزایشی ژن‌صها تحت شرایط خودگشنی قابل تثبیت نیستند، از این اثرات می‌صتوان صاز طریق تولید ارقام هیبرید بهره‌صبرداری کرد .وراثت‌صپذیری عمومی تمامی صفات در محیط شاهد و تنش شوری ۱۲۵ میلی مولار در حد بالا به‌صدست آمد .مقدار وراثت‌صپذیری خصوصی برای ارتفاع بوته در محیط شاهد و تنش شوری ۲۵۰ میلی مولار، برای وزن خشک اندام‌صهای هوایی در شرایط شاهد و تنش شوری ۱۲۵ میلی مولار، برای شاخص کلروفیل در محیط شاهد و برای نسبت پتاسیم به سدیم در تنش شوری ۱۲۵ میلی مولار بالا بود که نشان داد امکان گزینش برای این صفات در نسل‌صهای در حال تفکیک وجود دارد .برای ارتفاع بوته در شرایط تنش ۱۲۵ میلی مولار و نسبت پتاسیم به سدیم در محیط شاهد درجه غالبیت متوسط بیشتر از یک) به‌صترتیب ۷۶/۱ و ۹۶/۱) برآورد گردید که معرف وجود پدیده فوق‌صغالبیت در برخی از مکان‌صهای ژنی است .از طرف دیگر برای شاخص کلروفیل برگ در شرایط شاهد درجه غالبیت کمتر از یک (۷۱/۰) برآورد شد که بیانگر وجود غالبیت ناقص به طرف تحمل به شوری در برخی از مکان‌صهای کنترل کننده این صفت است
dominance effect of some genes controlling these characters. In contrast, the estimate of the average degree of dominance was less than one (0/71) for the chlorophyll index under control condition which represents the existence of incomplete dominance toward salinity tolerance in some genes controlling this trait-additive gene effects can not be fixed by selfing, these effects could be exploited through the production of hybrid varieties. The broad sense heritability of all traits in 125 mM of NaCl and the control were high. The narrow sense heritability estimates for plant height under 250 mM of NaCl and the control, for the shoot dry weight under 125 mM of NaCl and the control, for the chlorophyll index in the control condition and for the potassium to sodium ratio under 125 mM of NaCl, were high. For the plant height under 125 mM of NaCl and for the potassium to sodium ratio under the control condition, the average degree of dominance was estimated greater than unity (1.76 and 1.96, respectively), indicating the existence of over-leaf stage. Potassium to sodium ratio, chlorophyll index in the leaves, plant height and dry weight of the shoots were measured. Analysis of variance revealed significant differences among the generations for all of the studied traits. The effect of salinity stress was significant for all traits except dry weight. All gene effects, viz. additive, dominance and epistatic interactions, were found for all of traits under study. The results showed that salt tolerance is genetically controlled and at least two genes were involved in governing this characteristic. Since non-plots. Stress was imposed one month after plant emergence when the plants were in the four-plot experiment based on randomized complete block design with two replications was conducted in 2012 in a hydroponic medium in the greenhouse of the Department of Plant Breeding and Biotechnology, University of Tabriz. The concentrations of 125 and 250 mM NaCl together with the control constituted the main plots and six basic generations were arranged in sub-saline land in the world, and ever increasing human population, salt tolerance is regarded as one of the main plant breeding objectives. Little information is available on the genetic control of salt tolerance in wheat through generations mean and variance analyses. In this study, the inheritance of some physiological and agronomic traits associated with salt tolerance was investigated in six generations of wheat derived from the cross of Artha, as a sensitive winter cultivar, and Bam, as a tolerant spring variety, using generation mean analysis. A split-Salinity is one of the major environmental stresses which affect many agricultural, nutritional, physiological and biochemical processes in plants. Due to the large area of saline and semi
بهرادفر، آرزو
تورچی، محمود، استاد راهنما
مقدم واحد، محمد، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
